چطور در جوانی دوست پیدا کرده و در پیری عیش کنیم؟

برترين ها/ در اين مطلب از سري «کتاب بخوانيم» در بخش ادبي يک داستان خواندني از آمريکاي لاتين و مکزيک را برايتان انتخاب کرده ايم، در بخش غير ادبي چهار کتاب را معرفي ميکنيم: دو رساله مهم و کلاسيک فلسفي، يک گزارش تاريخي از رابطه ايران و آمريکا، و يک پژوهش سينمايي-ادبي درحوزه نقد؛ و در پايان يک کتاب بسيار مشهور در زمينه موفقيت و روانشناسي عمومي. با ما همراه باشيد. داستان «کنستانسيا» اثر «کارلوس فوئنتس» کارلوس فوئنتس نويسنده مکزيکي (۲۰۱۲-۱۹۲۸) از برجسته‌ترين و مشهورترين نويسندگان اسپانيايي‌زبان قرن بيستم محسوب ميشود. از آثار مشهور وي مي‌توان به «مرگ آرتيمو کروز»، «پوست‌انداختن» و «گرينگوي پير» اشاره کرد که خوشبختانه هر سه کتاب به همراه بسياري ديگر از آثار فوئنتس در ايران ترجمه و منتشر شده اند. فوئنتس نويسنده‌اي بود که با توجه به تجربيات و تحصيلات خود در سياست (که تا سطح سفير مکزيک در فرانسه ارتقاء يافته بود) بيشتر به طرح مضامين سياسي در قالب تاريخ مکزيک در داستان هايش مي‌پرداخت اگرچه مضامين آثار وي در عين حال جهانشمول و انساني هم بودند مانند مرگ و عشق. وي با آثار خود به گسترش فرهنگ مکزيک در دنيا کمک شاياني نمود. «کنستانسيا» از جمله داستان‌هاي کوتاه و متاخر وي محسوب ميشود که نسبتا سخت و تودرتو است، فضايي وهمي و غيرعادي دارد و زمان و مکان در آن در هم پيچيده است. يک جراح آمريکايي ميانسال با همسر اسپانيايي خود در آمريکا زندگي مي‌کند و خاطراتي از حال و گذشته را با رويا و اميال و حسرت هايش درهم مي‌آميزد. در عين حال يک همسايه روس و تبعيدي نيز در همسايگي آنان قرار دارد که به جذابيت و غرابت کتاب مي‌افزايد. عشق و خيانت و مرگ نيز به مرور در داستان جاي خود را باز مي‌کنند. روايت دائما ميان خيال و واقعيت پرش مي‌کند به موازاتِ تقابل زندگي و مرگ. گرما و خفقان موجود در هوا و فضاي روايت در تمامي داستان گلوي مخاطب را ميفشارد و آزاردهنده ميشود. با وجود کوتاه بودن داستان، حجم زيادي از آن را جملات و پاراگراف‌هاي قصار و تامل‌برانگيز تشکيل ميدهد. با وجود بعضي اصلاحات و حذفيات مميزي در متن که موجب آسيب شده است، خوشبختانه «عبدالله کوثري» مترجم تواناي زبان اسپانيايي که اکثر آثار فوئنتس را ترجمه کرده، مانند هميشه به خوبي و با دقت ترجمه‌اي پاکيزه و دقيق را ارائه نموده است. چاپ پنجم «کنستانسيا» اثر کارلوس فوئنتس با ترجمه عبدالله کوثري در سال ۱۳۹۷ توسط نشر ماهي در ۱۳۶ صفحه منتشر شد و با قيمت ۱۰.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان مي‌باشد. دو رساله «عيش پيري و رازِ دوستي» اثر «سيسرون» سيسِرون يا کيکِرو، خطيب و سياست‌مدار رومي در سال ۱۰۶ قبل از ميلاد در روم به دنيا آمد. وي در محضر اساتيد بزرگ زمان خود خطابه، منطق و ذوق ادبي را آموخت و در ادبيات يونان از سرآمدان دوران بود. همزمان به امور نظامي و فن جنگ نيز پرداخت. بعد‌ها فلسفه و اخلاق را در سفر به شرق و يونان آموخت و در نهايت به روم بازگشت. وي سال‌ها در سطح اول سياست در روم فعال و چند دوره کنسول بود، دوره‌اي تبعيد شد و سختي‌هاي زيادي متحمل گرديد و مجدد به عرصه سياست بازگشت. در اواخر عمر فراري بود و در نهايت در سال ۴۳ قبل از ميلاد کشته شد. سيسرون گنجينه‌اي از حکمت دوران باستان را از خود به جاي گذاشته است که شامل کتاب ها، نامه ها، رساله‌ها و نطق‌هاي مختلفي است. او از سرمايه‌هاي بزرگ تاريخ و ادبيات و سياست در غرب محسوب ميشود که همواره در بيست و يک قرن گذشته مورد توجه بوده است. دو رساله به نام‌هاي «عيش پيري و راز دوستي» از جمله درخشان‌ترين آثار اوست در دو موضوع ساده، اما مهم و مجادله برانگيز. اين رساله‌ها هرچند کوتاه و به ظاهر ساده و پيش پا افتاده هستند، اما اگر با رويکرد فلسفي و حکمت قدمايي با تامل و دقت خوانده و درک شوند، موجبات حيرت خواننده را از بينش و بصيرت سيسرون و فلاسفه کلاسيک فراهم مي‌کنند. کمتر متني را از متون کلاسيک در زبان فارسي ميتوان يافت که اينگونه باعث شود به مزاياي پير شدن مانند «تکامل در عقل و خرد» در برابر نعمات واقف شويم؛ يا فوايد و مزاياي دوستي و مصاحبت با انسان‌ها را درک نماييم. تمامي اين مباحث در بستر مناسبات سياسي مطرح ميگردد. مانند ساير متون کلاسيک، اين متن علاوه بر مرجعيت براي اهل فلسفه، ميتواند براي عامه مخاطبان نيز جذابيت زيادي داشته باشد اگر با دقت خوانده شود. ترجمه اين دو رساله توسط «محمد حجازي» بسيار روان و نسبتا دقيق انجام شده و به متن اصلي نزديک است. چاپ نخست اين دو رساله توسط «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» در سال ۱۳۳۵ منتشر گرديد. در سال ۱۳۹۴ انتشارات علمي و فرهنگي پس از گذشت ۶ دهه آن‌ها را مجدد در ۵۵ صفحه و با قيمت ۹۰۰۰ تومان منتشر کرد تا در دسترس علاقمندان قرار گيرد. نسخه ديگري با همان ترجمه توسط نشر بهزاد در سال ۱۳۹۳ در ۱۲۷ صفحه و با قيمت ۷۰۰۰ تومان منتشر شد. «ايرانيان از نگاه آمريکاييان»؛ گردآوري و ترجمه «عليرضا ساعتچيان» آمريکا از دوران قاجار براي ايرانيان (مانند اروپايي‌ها از دوران رنسانس) نمادِ «دنياي جديد» بود و به همين دليل در فرهنگ عامه «ينگه دنيا» خوانده ميشد. برخلاف تصور رايج، در دوراني طولاني هر دو ملت نسبت به اخبار کشور ديگر حساس بودند (مانند چهل سال گذشته). عليرضا ساعتچيان، با جست و جو در آرشيو مطبوعات «کتابخانه کنگره آمريکا» که يک مرجع بسيار غني محسوب ميگردد، گزيده‌هايي از مطبوعات آمريکا در فاصله سال‌هاي ۱۸۵۰ تا ۱۹۲۵ را انتخاب و ترجمه کرده است که به صورت کلي يا جزئي در قالب خبر يا تحليل و گزارش به «ايران و مسائل آن» پرداخته است. ادبيات، هنر و کمي سياست، حجم اصلي اخبار مربوط به ايران را در گزارش‌هاي روزنامه‌هاي آمريکا در آن دوران تشکيل مي‌دهد. از جنبه سياسي به دليل فضاي باز رسانه‌هاي آمريکا و ارزش‌هاي دموکراتيک و آزادي خواهانه آنها، به نظر ميرسد بسياري از مطالب سياسي آن دوران به نقدِ سياست بريتانيا و روسيه در ايران اختصاص داشته است. احتمالا در شکل گيري رويکرد کلي اين مجموعه از اخبار و گزارش‌هاي آمريکايي‌ها از ايران، بيش از همه ايرانياني که به آمريکا سفر کرده يا در آنجا ساکن بوده اند نقش داشته اند. اين افراد اکثرا از طبقات مرفه يا بازرگان و ماموران دولتي بودند که آمريکا را همچون الگو و فرصتي براي جبران عقب ماندگي‌هاي نظام پادشاهي ايران فرض ميکردند. گويا اين رويکرد از زمان اميرکبير آغاز شده بود و با ورود محصولات آمريکايي به ايران قوت گرفت. البته در نهايت روابط سياسي دو کشور در زمان ناصرالدين شاه آغاز شد، اما چندان مستحکم و جدي نبود. بخشي از کتاب هم به روايت آمريکايي‌هايي ميپردازد که به ايران سفر کرده اند. در مجموع اين کتاب منحصر به فرد تصويري جديد و کمتر ديده شده و البته دقيق و مستند از نگاه جامعه آمريکا به ايران در آن دوران ارائه مي‌دهد که همراه با گزارش‌ها و اسناد و عکس‌هاي فراوان موجود در کتاب اعتبار تاريخي نيز پيدا ميکند. مترجم و گردآورنده کار خود را با دقت فراوان انجام داده است و منبع بسيار خوبي براي بررسي تاريخيِ ريشه‌هاي رابطه ايران و آمريکا فراهم نموده است. «ايرانيان از نگاه آمريکاييان» با گردآوري و ترجمه عليرضا ساعتچيان در ۲۱۶ صفحه در سال ۱۳۹۷ از سوي «بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه» منتشر شد و با قيمت ۳۰.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان مي‌باشد. «هزار و يک‌شب در سينماي قرن ۲۱» اثر اعظم حسن پور چگونه ميتوان داستان‌ها و قصه‌هاي مختلف را در ساختاري خلاقانه و هنري به هم پيوند داد و دائما ميان آينده و گذشته در حرکت بود؟ اين ترفند ادبي در «هزار و يک شب» به ماهرانه‌ترين شکل ممکن استفاده شده است. اعظم حسن پور قصد دارد در پژوهش منحصر به فرد خود (که در دانشگاه تهران انجام شده است) ثابت کند که بسياري از آثار سينماي جهان در حدود سه دهه گذشته، وامدار تکنيک هزار و يک شب هستند و شيوه روايت آن‌ها تفاوت زيادي با اين شاهکار ادبيات کلاسيک ندارد. درونمايه اين پژوهش بر سه امر استوار است: نخست اينکه اين شيوه روايت بر خلاف تصور رايج، ابتکار غربي‌ها نيست و از شرق به ادبيات غرب راه يافته است، دوم آنکه اين شيوه رواييِ مدرن و پسا مدرن کاملا ريشه در خواستگاهي کلاسيک و قديمي دارد. سوم آنکه اين تکنيک معطوف به مشوش ساختن و درگير کردن مخاطب است. نويسنده ساختار فيلم‌هاي مشهوري مانند «قصه عامه پسند» يا بابل را بر داستان‌هاي هزار و يک‌شب منطبق کرده و به نتايج جالبي دست يافته است. کتاب با زباني ساده و بدون تکلف با روشي جذاب سعي مي‌کند بدون ورود به پيچيدگي‌هاي رايج در حوزه نقد ادبي، ادعاي خود را بسط دهد و ثابت نمايد. اين کتاب براي تمام علاقمندان به حوزه نقد ادبي و سينمايي بسيار جذاب و مفيد خواهد بود. «هزار و يک‌شب در سينماي قرن ۲۱؛ ساختار، زمان و روايت» اثر اعظم حسن پور توسط «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات» در ۲۱۱ صفحه در سال ۱۳۹۷ منتشر شد و با قيمت ۱۶.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان مي‌باشد. «چرا آدم‌هاي خوب کار‌هاي بد مي‌کنند؟» اثر «دبي فورد» «دبي فورد» سخنران و نويسنده آمريکايي است که در دو دهه اخير به شهرت زيادي دست يافته و تاکنون حدود ده کتاب در زمينه تربيت و توسعه فردي و روانشناسي موفقيت منتشر نموده است. مشهورترين اثر او «نيمه تاريک جويندگان نور» نام دارد. وي در رسانه‌هاي آمريکا مينويسد و سخنراني مي‌کند و کتاب‌هاي او همواره در صدر فروش آثار عمومي قرار داشته اند. وي در سال ۲۰۱۳ در اثر سرطان درگذشت. وقتي آدم‌هاي خوب و به ظاهر خيرخواه و اخلاقي را در حال انجام کار‌هاي بد ميبينيم يا درباره آن‌ها ميشنويم چه احساسي به ما دست ميدهد؟ مثلا يک مدير موفق و مشهور ناگهان به جرم فساد و اختلاس بازداشت ميشود. چه چيزي در درون انسان‌ها باعث ميشود که از خوبي و خير به سوي تاريکي و شر ميل کنند؟ چه وسوسه‌اي باعث ميشود ناخواسته و بعضا خودخواسته تبديل به چيزي شويم که هميشه از آن پرهيز کرده ايم؟ اين‌ها مسائلي است که دبي فورد در کتاب «چرا آدم‌هاي خوب کار‌هاي بد مي‌کنند؟» مطرح ميکند و سعي دارد بخشي از وجود انسان‌ها را برايشان بيشتر به تصوير بکشد و شايد پاسخ‌هايي نيز براي نيمه تايرک وجود داشته باشد. گرچه پاسخ‌هاي نويسنده بعضا بسيار ساده دلانه و خوش بينانه است و حرف جديدي ندارد مانند اينکه ميگويد: " بايد بپذيريم که انسان ويژگي‌هاي متناقضي مانند ضعف و قدرت، يا استعداد و حماقت دارد و بشر بالقوه ميتواند تمامي صفات خوب و بد را در خود داشته باشد... " و سعي مينمايد خود‌هاي متفاوتِ درون انسان را به صورت يک راز درآورد و سپس رازگشايي کند و بسياري حرف‌هاي مشابه که در کتاب‌هاي مشابه تکرار شده است، اما سير معنوي کتاب و بحث آن درباره «خود دروغين» جالب توجه است. در نهايت اين کتاب براي افرادي که به حوزه روانشناسي عمومي و کتاب‌هاي خودشناسي موفقيت علاقمند هستند ميتواند مفيد واقع شود، زيرا بهرحال سال‌ها تجربه نويسنده در حوزه‌هاي فوق در اين کتاب به صورت خلاصه و روان ارائه شده است. اين کتاب مانند بسياري از آثار حوزه موفقيت، ترجمه‌هاي گوناگوني با نام‌هاي مختلف در ايران دارد که به دو مورد آن اشاره خواهيم کرد. «چرا مردمان خوب به خود بد مي‌کنند» اثر دبي فورد با ترجمه مهدي قرچه‌داغي در سال ۱۳۹۷ در ۱۸۲ صفحه و با قيمت ۲۰.۰۰۰ تومان توسط نشر «پوينده» منتشر شد. انتشارات «ليوسا» نيز آن را با نام «چرا آدم‌هاي خوب کار‌هاي بد مي‌کنند؟» در سال ۱۳۹۶ با قيمت ۱۹.۰۰۰ تومان و در ۲۸۸ صفحه به چاپ رساند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد