بخشی از کتاب/ پول درآوردن به شیوه فرنگی‎های رند!

خراسان/ بعضي اوقات از کسان زرنگ و پرکار در يکي از شهرهاي فرنگستان عمارات عاليه‎اي اجاره مي‎کند و بعد از آن در کاغذهاي اخبار ثبت و اظهار مي‎نمايد که من سعي‎هاي وافيه و اهتمامات کافيه به عمل آورده، چيزي بسيار عجيب و غريب تحصيل و ترتيب نموده‎ام که تا اين زمان در کل ممالک فرنگستان چنين چيز غريب ديده نشده‎است، هر کس بخواهد که همان چيز را ملاحظه نمايد در فلان وقت و خانه و عمارت ممکن و ميسر است. خلاصه اين مراتب فورا شهرت تمام به هم رسانيده، اهل ولايت عموما بارغبت بي‎نهايت مايل شده، هر روز و هر ساعت مرد و زن دسته‎دسته و فوج‎فوج رفته، هر وقت خواسته‎اند که داخل خانه شوند دربان گفته است که بايد سي – چهل نفر يک‎دسته شده بروند و بعد از تماشا که بيرون مي‎آيند آن وقت دسته‎اي ديگر به ترتيب بروند و بيايند. خلاصه به همان قرار دسته اول نفري يک شيلينگ و دو شيلينگ که قرارداد کرده‎اند داده، داخل مي‎شوند و مي‏بينند که هيچ چيز در آن‎جا نيست. از صاحبخانه مي‎پرسند که کو آن چيز نادر روزگار است، بيار تماشا کنيم. جواب مي‎گويد که من مدت‎ها عمر عزيز را به تحصيل و ترغيب آن چيز صرف کرده‏ام بلکه به آن واسطه و دستاويز، راه معاش درستي به جهت خود حاصل کنم، حالا مي‎ترسم که به شما نشان بدهم و شما رفته‎رفته ياد بگيريد و آن وقت هنر و صنعت من از عظم افتاده، ديگر کسي اعتنا نکند، پس در اين صورت بهتر اين است که شما قسم به ذات پاک خدا و روح مطهر حضرت عيسي ياد کنيد تا من اطمينان حاصل کرده، شما را از حقيقت سرّ مکتوم آگاهي دهم. الغرض آن‎ها نيز به هر وضعي که شريعت خود مقرر شده‎است همان کلمات را سوگند ياد مي‎کنند که ما هرچه در اين‎جا ببينيم و آن‎چه از زبان تو بشنويم هرگز در خارج بروز نخواهيم‎داد. همين که آن شخص اطمينان کلي به هم رسانيده، بالمره خواطر مي‎شود با کمال بي‎ساختگي و صداقت مذکور مي‎نمايد و مي‎گويد راستي اين است که در بساط من هيچ چيز نيست و از اين تمهيد به غير از اخذ درم و دينار منظور ديگر ندارم و بايد مرا ببخشيد. الحاصل همان دسته بدون اين‎که چيز غريب ملاحظه نمايند مأيوس گشته، از آن خانه بيرون مي‎آيند و در خارج هرکس از آن‎ها تحقيق ماجرا مي‎نمايد اضطرارا جواب مي‎گويند که اوضاع آن‎جا گفتني نيست و تا شما خود به رأي‎العين مشاهده نکنيد از گفتن ما هيچ چيز براي شما دستگير نخواهدشد. به همين علت مردم به غايت مايل شده و رغبت کلي به هم مي‎رسانند که آن‎جا را ببينند و تماشا نمايند تا اين‎که به مرور همان شخص مبالغ کلي از اين ممر مداخل مي‎کند و هيچ‎کس نمي تواند مطلب را بروز کند. از کتاب: آسمان لندن زياده مي‎بارد (لندن به روايت مسافران دوره قاجار، به اهتمام علي‎اکبر شيرواني) ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد