خبرگزاري کتاب ايران/ ماه آينده نزديک به ۱۰۰ برنامهنويس و نويسنده خلاق قرار است در چالش ملي ماه توليد رمان (NaNoGenMo) شرکت کنند که در آن برنامههاي کامپيوتري، هوش مصنوعي اختصاصي و ديگر ابزارهاي ديجيتال قادر به توليد رمانهاي ۵۰ هزار کلمهاي خواهند بود. بر اساس مطالعهاي که از سوي ۳۲۵ محقق هوش مصنوعي انجام گرفته، هوش مصنوعي قادر خواهد بود در ۲۰ سال آينده رمانهاي پرفروش بنويسد و NaNoGenMo نگاهي اجمالي به اين آينده ارائه خواهد کرد.
NaNoGenMo در سال ۲۰۱۳ آغاز به کار کرد، وقتي داريوش کاظمي، نويسنده و برنامهنويس خلاق متوجه شد هزار نويسنده انساني در حال تهيه نسخه ۵۰ هزار کلمهاي براي چالش ملي ماه نوشتن رمان هستند و در عوض از خوانندگان توييتر خود دعوت کرد تا يک ماه را به نوشتن کدهايي اختصاص دهند که يک رمان ۵۰ هزار کلمهاي توليد کند. هر سال بين ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر در اين چالش شرکت ميکنند. با اين وجود طبق گفته زاک والن، شرکتکننده اين چالش، در اين ماراتن کدنويسي حدود ۴۰۰ رمان کامل و نزديک به ۴۵ ميليون کلمه نوشته شده است.
ژانل شين نويسنده که دو بار در اين چالش شرکت کرده ميگويد: «ديدن آدمها در NaNoGenMo که از هوش مصنوعي و برنامهنويسي به شيوههاي خلاقانه استفاده ميکنند، حقيقتا جالب بود.» در ماه نوامبر کتاب «تو شبيه چيزي هستي و من دوستت دارم» از اين نويسنده منتشر خواهد شد؛ کتابي غيرداستاني که توصيف تجربيات نوشتاري او در قالب هوش مصنوعي است. او ميگويد: «هوش مصنوعي به عنوان يک ابزار پيشرفته بهطور فزايندهاي مورد استفاده قرار ميگيرد. اما اگر به ۱۰ هنرمند ابزاري مشابه بدهي، آنها با ۱۰ چيز متفاوت ظاهر ميشوند. NaNoGenMo اين خلاقيت و تمام چيزهاي مختلفي را که ميتوانيم از يک مدل پايه مشابه بيرون بکشيم، برجسته ميکند».
در حالي که ابزارهاي توليد رمان از سال ۲۰۱۳ تا کنون بهطور چشمگيري تکامل يافتهاند، يکپارچگي و خوانايي همچنان به عنوان چالش دشواري براي شرکتکنندگان NaNoGenMo باقي مانده است. هيچکس بهتر از کاظمي، کسي که به گفته خودش «يک ارتش کوچک» ساخته، درباره رباتهايي که متنهاي ساختهشده توسط کامپيوترها را در رسانههاي اجتماعي پست ميکنند نميداند. کاظمي ميگويد: «توليد ۵۰۰ يا حتا هزار کلمه براي اينکه توجه کسي را جلب کند کار سادهاي است اما وقتي هزار کلمه را پشت سر بگذاري، نگه داشتن توجه خوانندگان بسيار دشوار خواهد بود.»
شرکتکنندگان NaNoGenMo از انواع زبانها و سبکهاي برنامهنويسي براي توليد رمانهايشان استفاده ميکنند اما برخي از اين پروژههاي تکميلشده به مدلهاي زبان بستگي دارند، يک هوش مصنوعي تخصصي که با تمرين بر متون به اشتراک گذاشتهشده توسط برنامهنويسان، ياد ميگيرد چطور بنويسد.
در ماه فوريه، اوپناِيآي، شرکت هوش مصنوعي مستقر در کاليفرنيا از جيپيتي-۲، يک مدل زبان ابرقدرت، در هشت ميليون صفحه وب پرده برداشت. اين هوش مصنوعي جديد قابليت عجيبي در سرمشق گرفتن از نوشته انسان و پيشبيني اينکه در يک نمونه نوشتاري که به او داده شده، اتفاق بعدي چه خواهد بود دارد. يک سيستم يادگيري ماشيني که با استفاده از خواندن کتابها و استفاده از دادههاي گستردهاش به سادگي قادر است کتابهاي مخصوص خود را بنويسد.
وقتي سازندگان جيپيتي-۲ به آن تنها يک جمله از «ارباب حلقه»هاي جي.آر.آر تالکين را دادند، دستگاه با سنجش جهان منحصر به فرد نويسنده و حساسيت او، چند پاراگراف به شيوه نثر تالکين توليد کرد. اين شرکت نسخههاي کوچکتري از اين مدل زبان را براي استفاده و اصلاح در دسترس عموم قرار داده اما به خاطر سوءاستفادههاي احتمالي مدل کامل را به اشتراک نگذاشته است.
مدلهاي زباني هوش مصنوعي به احتمال زياد مسائل حقوقي براي ناشران ايجاد خواهند کرد. به عنوان مثال، اگر يک برنامهنويس يک مدل زبان را مطابق مجموعه آثار جي.کي. رولينگ آموزش دهد و هوش مصنوعياي بسازد که قادر به نوشتن به سبک نويسنده باشد چه؟
مرديت رز، مشاور سياستگذاري دانش عمومي ميگويد: «هيچ شفافيت جدياي در مورد ميزان اثر متقابل آثار داراي کپيرايت به عنوان داده ورودي براي يادگيري ماشيني نداريم. بهطور کلي، عامه مردم اين را يک استفاده عادلانه ميدانند اما از لحاظ فني اين يک مرحله جديد است. نميتوان خطي کشيد که هيچکس نتواند از آثار يک نويسنده ديگر الهام بگيرد.»
با نگاه کردن به خروجي فعلي مدلهاي زبان، به نظر نميرسد که اين سوالات آنقدرها هم مهم باشند. اما برخي حس ميکنند که ناشران بايد توجه خود را بيشتر کنند. جوآنا پن نويسنده در وبلاگ خود نوشت: «اگر من جاي استفن کينگ يا ناشر او بودم همين الان به دنبال صدور مجوز براي آثار منتشرشدهام براي يک مدل توليدکننده متن هوش مصنوعي ميرفتم، تا اين فضا را پيش از هر کس ديگري داشته باشم.» پن کسي است که تکامل جيپيتي-۲ را از نزديک دنبال کرده است. او فرصتهاي آتي را براي ناشران متصور شده تا هوش مصنوعي را براي متوني حتا بزرگتر آموزش دهند. او ميگويد: «اگر شما يک ناشر با دستورالعملهاي صحيح و فهرست بزرگي از آثار منتشر شده باشيد، ميتوانيد يک مدل جيپيتي-۲ را آموزش دهيد. براي اين کار بايد ناشر بزرگي باشيد و به برنامهنويسان و ميليونها داده نياز داريد.»
کاظمي اميد بسياري به اين فرصتها دارد. او ميگويد: «اگر به آيندهي نوشتن علاقهمند هستيد، قطعا ارزشش را دارد که به اين چالش توجه کنيد. مثل اين است که در هنگام پيدايش فتوشاپ يک عکاس بوده باشيد، زيرا اين موضوع ميتواند نتيجه بازي را در رسانهها عوض کند.»
بازار