رونمایی از کتاب «سواد رسانه ای از الف تا ی»

آخرين خبر/ معافي مدني: تلاش در راستاي تشکيل اتاق فکر قرارگاه مديريت فرهنگي در راديو گفت و گو/اسمعيل نژاد: راديو گفتگو واسطه‌اي بين نخبگان رسانه و مردم شد/ افراسيابي: صرفا در ايران مي‌توان از رسانه براي آموزش سواد رسانه‌اي استفاده کرد رئيس گروه تاريخ، فرهنگ و اجتماع راديو گفتگو در مراسم رونمايي از کتاب «سواد رسانه‌اي از الف تا ي» گفت: پيرو تاکيد رهبر انقلاب مبني بر تشکيل اتاق‌هاي فکر قرارگاه مديريت فرهنگي عمل کرديم و برنامه‌اي با هدف آموزش سواد رسانه‌اي توليد شد. به گزارش روابط‌عمومي مديريت فرهنگي هنري منطقه 6 و فرهنگسراي سرو، مراسم رونمايي از کتاب «سواد رسانه‌اي، از الف تا ي» با حضور جمعي از مديران راديو، اساتيد سواد رسانه اي و علاقه‌مندان در فرهنگسراي سرو برگزار شد. تلاش کرديم در راستاي تشکيل اتاق فکر قرارگاه مديريت فرهنگي عمل کنيم در ابتداي اين برنامه، سيد محمد معافي مدني، رئيس گروه تاريخ، فرهنگ و اجتماع راديو گفتگو به عنوان اولين سخنران صحبت کرد. او ضمن اشاره به پيام تشکر ويژه دکتر حميد شاه‌آبادي معاون صداي جمهوري اسلامي ايران خطاب به برگزارکنندگان اين جلسه و دست‌اندرکاران کتاب «سواد رسانه‌اي از الف تا ي» گفت: يکي از اتفاقاتي که در دنياي رسانه‌هاي مدرن در حال رخ دادن است موضوع مهندسي و مديريت پيام است. چه در رسانه‌هاي مکتوب و چه در رسانه‌هاي صوتي و تصويري موضوع مهندسي پيام رخ ميدهد که سواد رسانه اي مخاطب و کاربر را به مخاطب و کاربر فعال تبديل کرده و از او در برابر مهندسي پيام هاي رسانه اي حفاظت ميکند. وي افزود: يکي از اتفاقات خوبي که پس از مدت‌ها تلاش، در راديو گفتگو صورت گرفت برنامه‌اي بود که به سرپرستي آقاي دکتر افراسيابي و تهيه کنندگي خانم دکتر اسمعيل نژاد انجام شد. وي ادامه داد: پيرو تاکيد رهبر انقلاب مبني بر تشکيل اتاق‌هاي فکر به عنوان قرارگاه مديريت فرهنگي تصميم گرفته شد که جمعي از اساتيد محترم در کنار هم جمع شوند و راجع به محتواي يک پيام هم‌انديشي کنند. معافي مدني در ادامه گفت: يکي از مشکلات حال حاضر ما موضوع سواد رسانه‌اي است که البته به لطف دوستان، الان اين موضوع وارد کتاب‌هاي درسي آموزش و پرورش شده است اما صرفا در يک مقطع يعني مقطع دهم و آن هم به صورت اختياري تدريس ميشود و اين ضرورت احساس شد که لازم است راديو به صورت جدي تر وارد عرصه ي تلاش براي افزايش سواد رسانه اي جامعه شود. وي تاکيد کرد: شايد برنامه‌هاي زيادي را در شبکه‌هاي راديويي راجع به سواد رسانه اي شنيده باشيد اما اين برنامه ها، مجمع‌الجزايري بودند که قرار شد يک کار جديد و متمرکز در راديو گفت و گو انجام شود و حاصل آن کار، کتاب سواد رسانه اي از الف تا ي است. معافي مدني خاطر نشان ساخت: برنامه‌هاي سواد رسانه اي، در راديو گفتگو ادامه خواهد داشت و در فصل جديد خود با موضوع کارکردهاي سواد رسانه اي در حوزه هاي مختلف نظير سياست، اقتصاد، فرهنگ و جامعه ادامه خواهد يافت. اين مدير راديو گفت و گو در ادامه با اشاره به فرآيند توليد، پخش و تبديل سيزده برنامه راديو گفت و گو با موضوع سواد رسانه اي به کتاب سواد رسانه اي از الف تا ي افزود: ما در اتاق فکر خود سوژه‌ها و حوزه‌هاي مختلفي را مورد بررسي قرار داديم که نتيجه آن برنامه‌اي بود که با عنوان دنياي شيشه اي در راديو گفتگو پخش شد و اين کتاب ماحصل آن برنامه است. معافي مدني در ادامه با تقدير و تشکر از زحمات دکتر محمد صادق افراسيابي و دکتر معصومه اسمعيل نژاد گفت: کتاب سواد رسانه اي از الف تا ي حاصل همکاري و مشارکت 26 نفر از اساتيد حوزه ارتباطات، رسانه و سواد رسانه اي است. امتياز ويژه جمهوري اسلامي در آموزش سواد رسانه‌اي چيست؟‌ در بخش بعدي برنامه، دکتر محمدصادق افراسيابي، ويراستار علمي و مسئول تدوين کتاب «سواد رسانه‌اي از الف تا ي» صحبت کرد. وي گفت: برخود لازم مي‌دانم که در ابتداي سخنان خود از آقاي دکتر حميد شاه‌آبادي، آقاي دکتر رضا کوچک‌زاده تهمتن و آقاي معافي مدني و همين طور خانم دکتر اسمعيل نژاد به خاطر فراهم کردن زمينه هاي مورد نياز چاپ اين کتاب در راديو گفت و گو تشکر کنم. وي افزود: بايد بگويم که از ابتدا شخصا به چنين کاري فکر نمي‌کردم، هر چند هميشه دغدغه سواد رسانه‌اي داشتم اما انجام اين کار به خاطر پيشنهادي بود که از سوي رياست راديو گفت و گو مطرح شد. افراسيابي در ادامه با اشاره به ضرورت پيشرو شدن جمهوري اسلامي ايران در افزايش سواد رسانه اي مردم گفت: هميشه يک نکته ذهن من را به خود مشغول مي‌کرد و آن هم اين بود که در جمهوري اسلامي چه امتياز ويژه‌اي مي‌توانيم نسبت به ديگر کشورهاي منطقه در عرصه سواد رسانه‌اي داشته باشيم. يعني آيا اساسا کشور ما امتياز ويژه‌اي دارد و مي‌تواند در اين حوزه پيشرو باشد يا خير؟ من فکر مي‌کنم که کشور ما به دلايل مختلف مي‌تواند در اين زمينه پيشرو باشد. دليل اصلي آن رويکرد حاکميت فرهنگ اسلامي ايراني است. چرا که در قرآن و سيره اهل بيت به مفهوم و محتواي سواد رسانه‌اي توجه شده است. هر چند طبيعتا موضوع و عبارت سواد رسانه اي موضوع و عبارت جديدي است اما مفهوم آن از قديم وجود داشته است. افراسيابي خاطر نشان ساخت: براي مثال آيه «فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلي‏ طَعامِهِ» به همين مفهوم اشاره دارد و مي‌گويد که انسان بايد با دقت به غذاي خود نگاه کند. اين غذا فقط به معناي غذاي جسم نيست بلکه بايد به کتابي که مي‌خواند و پيامي که دريافت مي‌کند توجه داشته باشد. در جاي ديگري حضرت علي (ع) مي‌فرمايند: «فَکِّرْ فَکِّرْ ثُمَّ تَکَلَّمْ»؛ دوبار فکر کن سپس صحبت کن. اين که فرد چيزي که ميشنود و مي‌بيند و به هر دليل به ذهنش خطور ميکند را فورا نشر ندهد، اين همان تفکر انتقادي است که بدان اشاره مي‌کنيم و مي‌گوييم هر پيام را بايد مورد بررسي قرار داد و سپس ترويج‌اش داد. مي‌توان از رسانه براي آموزش سواد رسانه‌اي استفاده کرد مدرس دانشگاه سوره ادامه داد: خيلي‌ها مي‌گويند که سواد رسانه‌اي و رسانه قابل جمع نيستند چرا که رسانه به دنبال پروپاگاندا، تبليغات تجاري و منافع خود است و مي‌خواهد هزينه‌هايي دريافت کند. به همين دليل خيلي وقت‌ها از تکنيک‌هايي استفاده مي‌کند که ما در سواد رسانه‌اي آنان را به مخاطب آموزش مي‌دهيم و مي‌گوييم فريبش را نخوريد. حال سوالي دارم و آن هم اين است که سهم تبليغات در بودجه رسانه‌هاي پر مخاطب ما در ايران چه قدر است؟ به نظرم خيلي نيست و دولت تحت عنوان بودجه و يارانه به رسانه‌هاي ما کمک مي‌کند. حتي صداوسيما نيز چنين است و به نظرم عمده درآمد صداوسيما از طريق تعامل با ساير نهادهاي دولتي و غيردولتي است و بخش کمي از هزينه‌هاي آن با تبليغات تامين مي‌شود. برهمين اساس معتقدم با توجه به نوع رويکرد دولت و جمهوري اسلامي نسبت به رسانه‌ها برخلاف خيلي از کشورهاي ديگر، رسانه هاي ما مي‌توانند در خدمت سواد رسانه‌اي باشند. اين موضوع دقيقا همان چيزي است که راديو گفتگو انجام داد و موضوع سواد رسانه‌اي را به عنوان يک محور اصلي تعريف و روي آن کار کرد. اين مساله نشان مي‌دهد که اين شبکه راديويي دغدغه دارد و دوست دارد مخاطبش فعال باشد. در حقيقت ترجيح مي‌دهد که مخاطبش سواد رسانه‌اي داشته باشد. حال در چنين صورتي مي‌توان پيشنهاد داد که خبرنگاران ما صرفا نويسنده صحبت‌هاي مسئولين نباشند و خودشان با نگاه نقادانه اتفاقات را تحليل کنند. پيشنهاد من تحول در حوزه رسانه است. اين‌گونه است که سواد رسانه‌اي مردم بالا مي‌رود؛ در غيراين صورت سواد رسانه‌اي محدود به جمع هاي نخبگاني مي‌شود و عموم مردم از مسير ديگري عبور خواهند کرد. وي نقد و بررسي و تجزيه و تحليل تکنيک هاي مورد استفاده مسئولين و سلبريتي ها براي اقناع مردم را يکي از روش هاي لازم براي ارتقاي سواد رسانه اي توسط رسانه ها خواند و گفت: پيشنهاد ميکنم خبرنگاران و روزنامه نگاران آموزشهاي ويژه ببينند تا هر مسئولي و هر سلبريتي صحبتي کرد آن صحبت را از منظر سواد رسانه اي نقد کرده و نحوه اقناع مردم را در آن صحبت به خود مردم بيان کنند که اين کار روشنگري واقعي است. افراسيابي با اشاره به تدوين کتاب «سواد رسانه‌اي از الف تا ي» گفت: در بخش اول، 13 برنامه از راديو گفتگو داشتيم که در آن 24 استاد مهمان برنامه شدند و خود بنده هم در تمام برنامه ها با عنوان کارشناس مجري حضور داشتم و بعدها آقاي دکتر حسن بشير هم زحمت رؤيت کتاب و نگارش مقدمه آن را کشيدند و کتاب توسط انتشارات پشتيبان و با همکاري آقاي مرتضي چشمه نور چاپ و امروز رونمايي خواهد شد. وي افزود: تاکيد ما بر اين بود که در هر برنامه و متناسب با موضوع آن از دو استاد استفاده کنيم. اين برنامه‌ها کم‌کم از راديو گفتگو پخش شد، متن آن پياده‌سازي شد و محتواي گفته شده در هر جلسه توسط بنده ويرايش و يک جاهايي هم با کسب اجازه از اساتيد ناچار شدم برخي موارد گفته شده در راديو را که ناقص بود تکميل کرده و حتي تغيير دهم که البته در تمام مراحل هر اقدامي ميکردم از اساتيد حاضر در برنامه‌ها مجوز لازم را اخذ ميکردم. در نهايت همه اساتيد متن‌ها را تاييد کردند و در نهايت تبديل به اين کتاب شد که امروز از آن رونمايي مي‌شود. افراسيابي ادامه داد: در 6 برنامه اول مهارت‌هاي سواد رسانه‌اي را به صورت کامل بيان کرديم و در برنامه هفتم تا سيزدهم رويکرد دستگاه‌هاي مختلف را بررسي کرديم؛ اين که دولت چه بايد بکند؟ وظيفه بخش خصوصي چيست؟ وظيفه شوراي عالي فضاي مجازي و مجلس چيست؟ همچنين ادامه نقشه راه ما اين است که به سراغ موضوعات مشخص برويم؛ مثلا سواد رسانه‌اي و اقتصاد، سواد رسانه‌اي و سياست و ... افراسيابي تاکيد کرد: فعلا تا يک هفته کتاب به صورت عمومي منتشر نخواهد شد که به دليل حساسيت بنده است. تاکيد دارم که کتاب را حتما يکبار به اساتيد حاضر در برنامه هاي راديويي دنياي شيشه اي بدهم و اگر نقطه نظري داشتند، آنرا اعمال کنم و سپس کتاب به شکل عمومي عرضه خواهد شد و با هماهنگي راديو گفتگو در اپ‌استورهاي کتاب عرضه خواهد شد. فکر مي‌کنم که از يک هفته آينده بتوانيم کتاب را به صورت عمومي عرضه کنيم. راديو گفتگو واسطه‌اي بين نخبگان و مردم شد دکتر معصومه اسمعيل‌نژاد ، مدرس دانشگاه و تهيه کننده برنامه دنياي شيشه اي در راديو گفتگو سخنران بعدي اين جلسه بود. او گفت: با موقعيتي که راديو گفتگو فراهم کرد موفق شديم که اين برنامه را بسازيم؛ از اساتيدي که با ما همکاري کردند تشکر مي‌کنم. معتقدم راديو واسطه‌اي بين نخبگان اين حوزه و مردم شد تا تجربه‌هاي اين اساتيد به صورت مدون علمي منتشر شود. اميدوارم که بتوانيم در فصل دوم برنامه در خدمت اساتيد باشيم و جلد دوم همين کتاب را چاپ کنيم. در بخش بعدي برنامه از تعدادي از اساتيد حاضر در برنامه راديويي درخواست شد تا نقطه نظرات خود را بيان کنند. نگارش اين کتاب اتفاق جديدي در تدوين ادبيات سواد رسانه‌اي است دکتر صديقه ببران در اين نشست گفت: فکر مي‌کنم که با نگارش اين کتاب اتفاق جديدي در حوزه تدوين ادبيات سواد رسانه‌اي رخ داد. کاري که انجام شد بسيار ارزشمند است چرا که ماحصل سال‌ها تجربه اساتيد را در دل خود دارد. اين کتاب عصاره تفکر و تحقيق چندين ساله اساتيد بود که در اختيار مردم قرار خواهد گرفت. سوالاتي که در اين برنامه مطرح شد از جمله مواردي بود که هم در ذهن جامعه نخبگاني بود و هم در ذهن مردم. فکر مي‌کنم که با اين برنامه راديويي بسياري از چالش‌هاي ذهني دوستان مورد بررسي قرار گرفت و شايد در مواردي حل شد. به نظرم اين برنامه‌ براي دانشجويان بسيار مناسب است؛ اين که بتوانند سوژه‌يابي کنند و تحقيقات جديدي در اين زمينه داشته باشيم. دکتر ليلا وصالي ديگر سخنران اين جلسه بود. او گفت: در حوزه سواد رسانه‌اي، ادبيات زيادي نداشتيم و اگر هم وجود داشته است پراکنده بوده است. از اين منظر اين کتاب اتفاق بسيار مبارکي است چرا که به مباحث کاربردي توجه داشته است. وقتي نام اساتيدي که در اين کتاب نقش داشتند را خواندم بيشتر ترغيب شدم که اين کتاب را حتما بخوانم. در اين کتاب با تفکر اساتيدي که در زمينه سواد رسانه‌اي فعاليت دارند آشنا مي‌شويم. اميدوارم که اين کتاب سرآغاز يک طرح نو و پويا باشد و از تلاش‌هاي راديو و تلويزيون در اين زمينه تشکر مي‌کنم. دکتر اميرعبدالرضا سپنجي يکي ديگر از اساتيدي است که در اين کتاب نقش داشته است؛ او گفت: هر جا که هستيم بايد با توجه به شرايط دنيا احساس کنيم که آنجا مرکز دنيا است و همه تلاش خود را انجام بدهيم. در حوزه سواد رسانه‌اي هم بايد همين اتفاق رخ بدهد و کار را جدي ببينيم. بايد بگويم که در تمام کشورهاي دنيا روي اين موضوع کار مي‌کنند و برايشان مهم است. سواد رسانه‌اي مانند رژيم گرفتن است/ جمع‌آوري سال‌ها تجربه اساتيد در يک کتاب دکتر غلامرضا کاظمي‌دينان در بخش ديگري از اين مراسم رونمايي کتاب گفت: کار قشنگ هميشه زيبا است؛ سواد رسانه‌اي از آن بحث‌هايي است که در زندگي انسان‌ها و جوامع بسيار اثرگذار است. سواد رسانه‌اي به معناي رژيم‌گرفتن است. چطور براي اين که چاق نشوم و سلامت بمانم، رژيم غذايي مي‌گيريم؟ پيش دکتر و کارشناس تغذيه مي‌روم، برنامه‌ مي‌گيرم و بر طبق آن عمل مي‌کنم تا بتوانم سالم زندگي کنم. سواد رسانه‌اي دقيقا همين را مي‌گويد؛ وقتي من سواد نداشته باشم، هر روزنامه‌اي که به دستم برسد را مي‌خوانم و هر مطلبي که به دستم مي‌رسد را بازنشر مي‌دهم، اين مساله باعث مي‌شود که از نظر روحي مشکل پيدا کنم. سواد رسانه‌اي به من مي‌گويد به دنبال چه چيزي برو که مناسبت باشد. بنابراين نوشتن اين کتاب کار قشنگي است و بايد تشکر کرد. يکي از مشکلات دانشگاه و دانشجويان ما اين است که اساتيد به صورت آکادميک درس مي‌دهند و تجربه کاري خود را نمي‌گويند. چنين دانشجويي بعد از فارغ‌التحصيلي وارد رسانه مي‌شود اما هيچ‌چيز بلد نيست. حال وقتي که اساتيد اين حوزه تجربيات خود را بيان کردند و تبديل به کتاب شد، مرجع بسيار خوبي براي دانشجويان ما مي‌شود. اين کتاب مي‌تواند جايگزين فلان کتاب آکادميک نظريه‌ها بشود. بنده از آقاي دکتر شاه‌آبادي و مديران راديو گفتگو و آقاي دکتر افراسيابي تشکر مي‌کنم که به چنين موضوعي اهتمام داشتند و اميدوارم اين کار ادامه داشته باشد. سيما ميربخش سخنران پاياني اين مراسم بود. او گفت: در کشورهاي اروپايي چيزي به نام هفته مدرسه و رسانه وجود دارد. چه خوب است چنين برنامه‌هايي براي مدارس ما چيده شود تا پيوندي بين رسانه و مدارس ايجاد شود. اين موضوع باعث مي‌شود که بچه‌ها سواد رسانه‌اي را لمس کنند. در پايان اين مراسم، از کتاب «سواد رسانه‌اي، از الف تا ي» رونمايي شد و به اساتيدي که در برنامه دنياي شيشه اي راديو گفت و گو با موضوع سواد رسانه اي حضور داشتند، لوح تقديري از سوي دکتر حميد شاه‌آبادي، معاون صداي سازمان صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران همراه با يک جلد از کتاب انتشارات پشتيبان اهدا شد. گفتني است پس از پايان اين مراسم، اساتيد و دست‌اندرکاران مشارکت کننده در تاليف اين کتاب با همراهي محمدصادق افراسيابي ديداري با رئيس فرهنگسراي سرو ناصر امين‌زاده و معاون فرهنگي فرهنگ سراي سرو پروين ملايي داشتند. در اين ديدار صميمانه ناصر امين زاده مدير فرهنگي هنري منطقه 6 و رييس فرهنگ سراي سرو ضمن تقدير از جناب آقاي دکتر کوچک زاده مدير راديو فرهنگ و همچنين فعاليت هاي اين گروه در نشر اين کتاب بسيار ارزشمند گفت: با توجه به رابطه پيچيده و انکارناپذير ميان فرهنگ و رسانه، به ضرورت ارتقاي سواد رسانه اي شهروندان در عصر اطلاعات و لزوم آموزش مهارتهاي مواجهه افراد با رسانه ها، استمرار و ادامه همکاري و فعاليت با صداي جمهوري اسلامي ايران و راديو گفتگو و اين گروه، ضروري مي نمايد.‌ در اين جلسه مقرر شد که برنامه‌هاي ديگري با موضوعات مرتبط با سواد رسانه‌اي نظير سواد رسانه‌اي و فرهنگ، تاثير آن در جامعه و ... در ابعاد گسترده‌تر در اين فرهنگسرا برگزار شود تا مخاطبين علاقه‌مند بتوانند از اين پايگاه فرهنگي هنري که يکي از سياست‌هاي خود را ترويج صحيح علوم رسانه‌اي قرار داده است به نحو احسن استفاده کنند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد