تسنيم/ يکي ديگر از مناسبتهاي مهم فرهنگي در تقويم جهاني روز جهاني قصهگويي است که امروزه در بيش از 70 کشور جهان گرامي داشته ميشود. نکته جالب همزماني اين روز با اعتدال بهاري و يا روز نوروز است که زمينه فعاليتهاي گسترده فرهنگي را براي کشور ما در عرصه جهاني فراهم ميکند. ميراث معنوي نوروز و حوزه جغرافيايي نوروز به خوبي پتانسيل پيوند خوردن با روز جهاني قصهگويي و بهره گرفتن از اخبار جهاني آن را دارد.
در ادامه روز جهاني قصه گويي را به شکلي مختصر معرفي ميکنم و آرزو دارم نهادهاي فرهنگي و بينالمللي ايران همچون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت امور خارجه، وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، کانون پرورش فکري کودکان، نهاد کتابخانههاي عمومي، و ... به ظرفيتها و قابليتهاي روز جهاني قصهگويي بيشتر توجه کنند.
روز جهاني قصهگويي مراسمي جهاني درباره هنر قصهگويي شفاهي است. اين مراسم همه ساله در بيستم ماه مارچ (روز اول فروردين) برگزار ميشود. اعتدال ماه مارچ بهعنوان اعتدال بهاري در نيمکره شمالي و اعتدال پاييزي در نيمکره جنوبي شناخته ميشود. ستارهشناسان و مردم در بسياري از فرهنگهاي نيمکره شمالي، اين روز را اولين روز بهار ميدانند. سازمان پشتيبان روز جهاني قصه WSD قصهگويي شفاهي و داستانهايي را که طي قرنها از طريق اين هنر منتقل شدهاند جشن ميگيرد.
ايده اصلي مراسم اين است که تا جاي ممکن آدمهاي مختلف از نقاط گوناگون و به زبانهاي مختلف، قصه بگويند و بشنوند. با اين کار، قصهگويي شفاهي در سراسر دنيا ارتقا مييابد. همچنين فرصتي را براي ايجاد دوستي در مرزهاي ملي و فرهنگي با شيوههايي شوخ و شنگ فرا ميآورد. انگار که همه مردم دنيا دور يک آتش جمع شوند و ايام خوشي را سپري کنند.
در روز جهاني قصهگويي افراد زيادي از کشورهاي مختلف و به زبانهاي مختلف قصه ميگويند و ميشنوند و درباره تجربههاي مشترکشان در زمينه قصه و قصهگويي با يکديگر تعامل ميکنند و بدين ترتيب پيوندهاي بينالمللي شکل ميگيرد. اهميت اين رويداد در اين واقعيت نهفته است که بزرگترين مراسم جهاني در زمينه قصهگويي است و پيوند بين قصهگوياني را که معمولاً دور از يکديگر و در نقاط مختلف دنيا زندگي ميکنند، ميسر ميسازد. همچنين اين مراسم موجب ميشود توجه رسانههاي عمومي و افکار عمومي به قصهگويي به عنوان يک هنر جلب شود.
تاريخچه
ريشههاي روز جهاني قصهگويي به روز ملي براي قصهگويي در سيرساي circa سوئد در سال 2ـ1991 برميگردد. در آن زمان در 20 مارچ رويدادي به نام «روز همه قصهگوها» تدارک ديده شد. شبکه ملي قصهگويي سوئد چندي بعد از بين رفت، ولي روز قصهگويي زنده ماند و توسط مشتاقان در جاهاي مختلف آن کشور برگزار شد. در سال 1997 قصهگويان پرث Perth در استرالياي غربي مراسم پنج هفتهاي در زمينه داستان را برگزار کردند و روز 20 مارچ را روز بينالمللي راويان شفاهي ناميدند. در همان زمان در مکزيک و ساير کشورهاي آمريکاي لاتين نيز روز 20 مارچ به عنوان روز جهاني قصهگويان جشن گرفته شد.
زماني که شبکه اينترنتي قصهگويي کشورهاي اسکانديناوي، راتاتوسک Ratatosk، در سال 2001 آغاز به کار کرد، اين رويداد از سوئد به نروژ، دانمارک، فنلاند و استوني گسترش پيدا کرد. در سال 2003 اين ايده در کانادا و ديگر کشورها هم مطرح و به عنوان روز جهاني قصهگويي شناخته شد. فرانسه در حدود سال 2004 تحت عنوان Jour Mondial du Conte(روز جهاني قصهگويي) به اين رويداد پيوست و روز جهاني قصهگويي در سال 2005 در روز يکشنبه 20 مارچ مراسم اختتاميه بسيار باشکوهي را به خود ديد. در اين مراسم 25 کشور از پنج قاره شرکت کردند. در سال 2006 استقبال از اين برنامه بيشتر شد و در سال 2007 نخستين کنسرت قصهگويي در نيوفاوندلند Newfoundland کانادا برگزار شد. در سال 2008 هلند با رويداد بزرگي به نام «Vertellers in de Anval»(راويان آنوال) در مراسم روز جهاني قصهگويي شرکت کرد و بيش از سه هزار کودک را با حضور ناگهاني قصهگويان در کلاسهاي درسشان شگفتزده کرد. در سال 2009 روز جهاني قصهگويي در اروپا، آسيا، آفريقا، آمريکاي شمالي، آمريکاي جنوبي و استراليا برگزار شد.
همه ساله بسياري از رويدادهاي قصهگويي بر اساس يک موضوع واحد در سراسر جهان شکل ميگيرند. اين موضوعات بر اساس توافق قصهگوهاي سراسر دنيا که از طريق شبکههاي مجازي با يکديگر در ارتباط هستند انتخاب ميشوند. تاکنون موضوعات انتخابي قصهها در روز جهاني قصهگويي عبارت بودند از:
2004 ـ پرندگان، 2005 ـ پلها، 2006 ـ ماه، 2007 ـ آوارهها، 2008ـ روياها، 2009 ـ همسايهها، 2010 ـ نور و سايه، 2011 ـ آب، 2012 ـ درختان، 2013 ـ تقدير و سرنوشت، 2014 ـ هيولاها و اژدهاها، 2015 ـ آرزوها، 2016 ـ زنان قوي، 2017 ـ دگرگوني، 2018 ـ احمقهاي عاقل، 2019 ـ اساطير، افسانهها و حماسهها، 2020 ـ سفرها.
جالب آنکه روز جهاني قصهگويي در سال 2020 با آغاز فراگيري کرونا و تعطيلي صنعت توريسم همزمان شد و قصههاي مربوط به سفر موضوعيتي نوستالژيک و مضاعف يافت.
شبکهها و انجمنهاي جهاني قصهگويي هرساله فهرستي از پيشنهادهاي خود را براي مردم در گراميداشت اين روز منتشر ميکنند. پيشنهادهايي که به سادگي در خانه، مدرسه، مهد کودک، روستا، کليسا، محل کار و ... قابل اجرا باشد.
بازار