نقد و بررسی جدیدترین اثر محمدرضا شفیعی‌کدکنی به‌صورت مجازی در مشهد

شهرآرانيوز/ محمدرضا شفيعي‌کدکني را با وجود مضامين متنوع شعري، به علت سابقه و تعداد آثار مي‌توان در زمره شاعران بزرگ معاصر به شمار آورد. آخرين اثر شفيعي‌کدکني به‌نام «طفلي به‌نام شادي» شامل ۵ دفتر شعر او را به تازگي انتشارات سخن منتشر کرده است. به‌همين مناسبت حوزه هنري انقلاب اسلامي خراسان رضوي شامگاه شنبه در هشتادوششمين جلسه نقد و پژوهش شعر خود، جديدترين اثر اين اديب و شاعر خراساني را بررسي کرد. شفيعي‌کدکني، شاعري روشن است عباس ساعي، شاعر، که اين جلسه را متفاوت از نشست‌هاي پيشين در حوزه هنري استان دانست، گفت: دکتر شفيعي‌کدکني که ده‌ها سال در وادي ادبيات فعاليت کرده، نابغه دوران، شاعري روشن و نظريه‌پردازي داناست. معمولا گفته مي‌شود به موازات اينکه شاعر در حوزه پژوهش فعاليت کند، شعرش از رونق مي‌افتد، اما شفيعي‌کدکني در هر دو زمينه شعر و پژوهش خوب عمل کرده است. به گفته ساعي، معمول است که وقتي شاعران قدم به ميان‌سالي مي‌گذارند، افول مي‌کنند، اما شفيعي‌کدکني يک استثنا‌ست و در اشعار جديدش نيز پويايي جواني به چشم مي‌خورد. اعتدال، از ويژگي‌هاي مهم شعر اين شاعر خراساني به شمار مي‌رود و شايد همين نکته باعث دلپذيري آثار او باشد. علاوه بر اين، بلاغت کدکني در کارهايش، آن‌ها را منحصر‌به‌فرد کرده است. زيرا او با توجه به مخاطب هر شعرش، از زبان او بهره مي‌گيرد تا برقراري ارتباط را راحت‌تر کند. اين شاعر با بيان اين نکته که هر کدام از دفتر‌هاي شعر موجود در «طفلي به‌نام شادي» مضمون خاص خود را دارد، توضيح داد: شاعر در مجموعه اول اين کتاب، دلشوره براي وطن، نارضايتي از وضع موجود را با مضموني سياسي‌اجتماعي بيان مي‌کند و دغدغه‌اش براي آزادي به وضوح ديده مي‌شود. شفيعي‌کدکني مجموعه دوم را به لزوم حرف زدن اختصاص داده و به انسان و آفرينش دقت ويژه‌اي داشته است. در مجموعه سوم نيز بيشتر از کلام شعر و شاعران سخن به ميان آورده و از حدود ۱۲ شاعر نام برده است. اما دفتر چهارم به طبيعت و زيبايي نزديک مي‌شود و هر کدام از اشعار، تصويري از يکي از زيبايي‌هاي طبيعت را مجسم مي‌کند. در نهايت شاعر، مجموعه پنجم و آخر را به صحبت از عشق و عرفان اختصاص مي‌دهد. عباس ساعي بر اين باور است که شفيعي‌کدکني هيچ واژه‌اي را غير شاعرانه نمي‌داند و با استفاده از واژگان نامأنوس، تصوير زيبايي رقم مي‌زند. همچنين توجه ويژه به زبان کهن و استفاده از زبان محاوره، از خصوصيات شاخص و منحصربه‌فرد اين استاد ادب فارسي است. شفيعي‌کدکني در اوج شاعري خود مانده است يوسف بينا، شاعر و روزنامه‌نگار، محمدرضا شفيعي‌کدکني را از شاعران بزرگ معاصر و بازمانده دوران طلايي شعر نو در ايران دانست که عالي‌ترين نمونه‌هاي شعر نو را مي‌سرايد. به بيان او، انتشار پنج دفتر شعر در قالب يک کتاب، در حالي‌که تقريبا همه شاعران هم‌نسل او در دهه اخير سکوت کرده‌اند، اتفاق مبارکي است؛ در انتخاب عنوان کتاب، بيش از رويکرد‌هاي ادبي، سليقه عموم مردم مؤثر بوده است. اما ايرادي به شاعر و ناشر وارد نيست، زيرا شفيعي‌کدکني همواره مخاطب را مدنظر داشته است. بينا، شفيعي‌کدکني را همواره در حرکت به‌سوي اوج دانست و گفت: اين استاد ادبيات، بعد از دو مجموعه کوچک اول، شخصيت مستقل شاعري خود را يافت و عرضه کرد؛ هرچند در همان کتاب‌ها نيز اشعار خوبي وجود داشت. اما «در کوچه باغ‌هاي نيشابور» را مي‌توان به‌عنوان شاهکار شعر نيمايي معاصر معرفي کرد. به باور من، چون شفيعي‌کدکني نمي‌خواهد متفاوت از قبل باشد، در همان اوج مانده و اشعاري که بعد از «در کوچه باغ‌هاي نيشابور» سرود، از نظر ادبي ارزش بالاتري ندارند. او از تسلط بر شعر و زبان فارسي به‌عنوان مسندي پيامبرگونه و به خطابه نشستن استفاده کرده است. بينا باور دارد اوج شعر شفيعي‌کدکني زماني است که با نگاه عرفاني و لذت‌بردن از طبيعت شعر را آغاز مي‌کند و در نهايت معنايي مي‌آفريند؛ کساني که شعر را حامل سخني والا مي‌دانند، قطعا از خواندن «طفلي به‌نام شادي» لذت خواهند برد. پيوند با طبيعت، شاخصه شعر شفيعي‌کدکني جواد شيخ‌الاسلامي، شاعر جوان مشهدي نيز جديدترين اثر استاد شعر معاصر فارسي را از دريچه طبيعت بررسي کرد و گفت: ادبيات ما با طبيعت آغاز شده است، اما هنوز پژوهشي درخور توجه در‌اين‌باره در حوزه شعر معاصر انجام نشده است. با تأمل در آثار محمدرضا شفيعي‌کدکني، متوجه مي‌شويم که پيوند با طبيعت، شاخصه شعري او محسوب مي‌شود. بيش از نيمي از آثار «طفلي به‌نام شادي» و آثار پيشين استاد، از دريچه طبيعت مطرح شده است. شيخ‌الاسلامي علت اين امر را تکثير ادبيات در طبيعت دانست و گفت: به نظر من، شاعري که در هر مضموني به طبيعت توجه دارد، رنگارنگي و تنوع شعر خود را حفظ کرده است. اين ويژگي و استفاده سمبوليک از طبيعت، باعث شده است شفيعي‌کدکني مضامين مد نظرش را فارغ از شعاري‌بودن مطرح کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar