چالشهای پیش روی نمایشگاه کتاب مجازی
خبرگزاري کتاب ايران/ پس از انتظار چندماهه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي براي بهبود شرايط سلامت کشور و امکان برگزاري سي و سومين نمايشگاه کتاب تهران بالاخره محسن جوادي، معاون فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و رئيس اين دوره از نمايشگاه در روز يکشنبه ۲۲ تيرماه خبر از لغو برگزاري آن داد.
پس از گذشت چند روز از اعلام خبر قطعي لغو نمايشگاه کتاب تهران روز سه شنبه ۳۱ تيرماه معاون امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي برنامههاي حمايتي معاونت فرهنگي وزارت ارشاد از ناشران را اعلام کرد.
طبق اظهارت جوادي برگزاري دو طرح فصلي کتاب با افزايش اعتبار، برگزاري نمايشگاه مجازي کتاب به صورت جامع و فراگير، خريد کتاب از ناشران، افزايش اعتبار خريد کتاب از ناشران و کتابفروشيهاي شهرستاني، اعطاي تسهيلات و توزيع کاغذ دولتي در بين ناشران متقاضي و تمديد تفاهمنامه با شرکت پست براي ارسال کتاب از جمله برنامههاي اين معاونت در راستاي حمايت از اهالي صنعت توليد و نشر کتاب اعلام شد.
نمايشگاه مجازي يا فروشگاه مجازي؟
عمده برنامههاي معاونت فرهنگي وزرات ارشاد پيش از اين هم اجرا ميشد و پس از لغو نمايشگاه کتاب تنها بناست اعتبار و بودجهاي که به اين برنامههاي تکراري اختصاص داده ميشود افزايش يابد. آنچه به نظر ميرسد اين است که برگزاري نمايشگاه کتاب مجازي تنها برنامه جديد در برنامههاي اعلامي است و هر چند بدون ترديد کارايي نمايشگاه فيزيکي را نخواهد داشت اما معاونت فرهنگي وزارت ارشاد روي آن حساب ويژهاي باز کرده است.
برگزاري اين رويدا مجازي با سوالات بسياري مواجه است؛ سعيد مکرمي، مدير انتشارات نشر اسم پيش از اين در گفتگو با خبرگزاري آنا درباره برگزاري نمايشگاه کتاب مجازي گفت: چه چيزي قرار است مجازي شود؟ اگر فروشگاهي بودن نمايشگاه مجازي ميشود که فروشگاه هم وجود دارد اينهمه سايت کتاب داريم و عمده ناشران خودشان عرضهکننده کتاب هستند و سايت دارند و کتاب را عرضه ميکنند. وقتي ميگوييم عرضه مجازي خيلي واضح نيست که چه چيزي قرار است مجازي شود؟
محمد حقي، مدير انتشارات کتابستان معرفت نيز در گفتگويي با خبرگزاري آنا با مبهم دانستن برگزاري نمايشگاه کتاب مجازي ميگويد: مشخص نيست منظور از برگزاري مجازي دقيقاً چيست. اگر منظور جايي براي ارائه کتابها در بستر فضاي مجازي باشد که همين الان سايتهاي فروش کتاب همين کار را انجام مي دهند. در نمايشگاه مجازي دست برتر با ناشران بزرگتر خواهد بود و براي ناشران کوچک هيچ آوردهاي ندارد.
ناشران کوچک و کتابفروشيها نيازمند نگاه ويژه
يکي ديگر از جنبههاي ديگر نگراني ناشران براي برگزاري مجازي نمايشگاه کتاب ورود وزارت ارشاد به بحث فروش کتاب و رقابت با بخش خصوصي در عرضه کتاب است. وزارت ارشاد بايد وظيفه تسهيلگري خود را انجام دهد و نگرانيها در اين زمينه را برطرف کند.
هومان حسنپور، رئيس اتحاديه ناشران و کتابفروشان تهران در گفتگويي اظهار کرد: زيرساختهاي نمايشگاه مجازي، بهگونهاي باشد تا عدالت در فروش رعايت شود. اگر دنبال برگزاري نمايشگاهي نه با عنوان نمايشگاه بينالمللي کتاب تهران؛ بلکه مثلا «نمايشگاه مجازي کتاب» هستيم، اين طرح بايد ويژگيهايي داشته باشد که ضرر و زيان ناشران را جبران و از سوي ديگر به کتابفروشان نيز لطمه نزند.
طرح برگزاري نمايشگاه تهران به صورت مجازي هنوز خام است و سوالات بسياري در بين همه گروههاي درگير در آن وجود دارد. بايد منتظر ماند و ديد جزئيات و سازوکار برگزاري مجازي اين رويداد چگونه خواهد بود.