یادی از خالق کاریکلماتور

جام جم/ نام پرويز شاپور با نام کاريکلماتور گره خورده است. کلمهاي مرکب از کاريکاتور و کلمه که نخستينبار احمد شاملو اين عنوان را بر نوشتههاي کوتاه شاپور نهاد. تولد کاريکلماتور در ۲۱ خرداد ۱۳۴۶ در نشريه خوشه به سردبيري احمد شاملو بود.
از سال ۱۳۳۷ به بعد در مجله توفيق با اسم مستعار «کامي»، «کاميار» و «مهدخت» مطلب مينوشت. پس از آن در نشريه خوشه به سردبيري احمد شاملو که در دهه ۴۰ شمسي چاپ ميشد، به فعاليت پرداخت.
کاريکلماتورها نوشتههاي کوتاه و نغزي بودند که در آنها نکتهاي با نگاه تازه عمدتا از دريچه طنز بيان ميشد.
براي مثال در دورهاي که پرويز شاپور به نوشتن کاريکلماتور مبادرت ورزيد، استاد سعيد نفيسي نيز چهره شناخته شده دانشگاهيان در حوزه تاريخ و ادبيات بود.
در آن دوره کتابهاي زيادي با مقدمه نفيسي در بازار موجود بود. از دواوين شاعران مختلف گرفته تا تذکرهها و متون کهن با نثرهاي مسجع و سختخوان. نفيسي در زمان حياتش براي چند صد کتاب مقدمه نوشت تا جايي که به سوژه شوخي طنازاني مثل پرويز شاپور بدل شد.
شاپور در مجموعه شوخيهايش با سنگ قبر نوشت: «سنگ قبري ديدم که رويش نوشته بود، با مقدمه دکتر سعيد نفيسي!»
در سالمرگ شاپور بد نيست چندتا از اين کاريکلماتورها را باهم بخوانيم:
زندگي بدون آب از گلوي ماهي پايين نميرود.
جارو، شکم خالي سطل زباله را پر ميکند.
فواره و قوه جاذبه از سربهسر گذاشتن هم سير نميشوند.
باغبان وقتي ديد باران قبول زحمت کرده، به آبپاش مرخصي داد.
فاصله بين دو باران را سکوت ناودان پر ميکند.
فرياد زندگي در سکوت گورستان تهنشين ميشود.
همه مردم جهان به يک زبان سکوت ميکنند.