کتاب‌هایی درباره‌ی آلفرد هیچکاک، سلطان تعلیق سینما
مجله ديجي کالا
بروزرسانی
مجله ديجي کالا/ آلفرد هيچکاک، کارگرداني مؤلف و بريتانيايي است که فعاليت عمده‌اش در ايالات متحده‌ي آمريکا بوده است. به دليل اهميت و جايگاه ويژه‌ي هيچکاک در سينما، طرفداران او بي‌شمار هستند و بديهي است که کتاب‌ها، مقالات، نقدهاي بسياري نيز درباره‌ي او در جهان و حتي ايران به چاپ رسيده باشد. ما در اين مقاله سعي کرده‌ايم براي علاقه‌مندان او به گردآوري و معرفي برخي از اين کتاب‌ها بپردازيم که به زبان فارسي هم ترجمه شده‌اند. از اين منظر، اين مطلب بيشتر براي محققين، مولفين، محصلين، منتقدين و البته سينما دوستان در نظر گرفته شده است.
هيچکاک بيشتر در زمينه‌ي فيلم‌هاي معمايي و دلهره‌آور فعاليت داشت و به جرات مي‌توان گفت، تنها کارگرداني بود که شهرت و اعتباري بيش از بازيگران سينما داشت. او در طي شش دهه، در کارنامه‌ي حرفه‌اي خود ۶۷ فيلم در مقام کارگردان، ۲۹ فيلم در مقام تهيه کننده، ۲۲ فيلم در مقام نويسنده و هم چنين ۳۳ فيلم در مقام بازيگر به ثبت رسانده است که در جاي خود يک رکورد به حساب مي‌آيد.
سينما به روايت هيچکاک
کتاب «سينما به روايت هيچکاک» در ۲۷۷ صفحه مصور در واقع ترجمه‌ي مصاحبه‌اي است که «فرانسوا تروفو» منتقد و سينماگر فرانسوي قبل از مرگش با آلفرد هيچکاک انجام داده است. گفتگوي اين دو هنرمند بر پايه‌ي ۴ مبحث اصلي شکل گرفته که عبارتند از: شرايط مربوط به پيدايش و ساخت هر فيلم به ويژه فيلم‌هاي هيچکاک، تدارک و نگارش سناريوي هر فيلم، مسائل خاص مربوط به کارگرداني و برآورد نتايج تجاري و هنري فيلم از نظر هيچکاک، با توجه به انتظاراتي که وي در اصل نسبت به آن فيلم خاص داشته است.
فرانسوا تروفو، فيلمساز، نظريه پرداز و منتقد سينمايي برجسته فرانسوي بود. او متولد ۶ فوريه ۱۹۳۲ در پاريس و از پيشروان جريان موج نوي فرانسه محسوب مي‌شد.
اين کتاب علاوه بر هيچکاک، شامل مطالبي درباره‌ي هنر هفتم، دانستني‌ها و شگفتي‌هايي براي علاقمندان به سينما است. سينماگران متعهد، حرفه‌اي و آماتور با مطالعهي اين اثر بيشتر با سبک و ذهن هيچکاک آشنا مي‌شوند و با شناخت بيشتر او و کسب تجربياتش به کار فيلمسازي در مسير درست گام برمي‌دارند و محققان و منتقدان با آگاهي از گفتگوهاي نقادانه و مستدل ميان تروفو و هيچکاک مي‌توانند اطلاعات خود را افزايش دهند.
هيچکاک در قاب
«هيچکاک در قاب»، عنوان کتابي است از مجموعه پرسش‌‌هاي دانشجويان مجتمع آموزش فيلمسازي در تاريخ ۱۲ مهر ۱۳۷۰ و پاسخ‌هاي بهرام بيضايي درباره‌ي آلفرد هيچکاک. پاسخ‌هاي بيضايي و سخنانش درباره‌ي هيچکاک که در اين جلسه ضبط شده بود پس از ويرايش در سال ۱۳۷۴در کتابي با نام «هيچکاک در قاب» چاپ شد.
اين کتاب توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان چاپ و در ۱۷۵ صفحه به بازار عرضه شده است.
بهرام بيضايي، متولد ۵ دي ماه ۱۳۱۷ در تهران، کارگردان سينما، تئاتر، نمايش‌نامه‌نويس، فيلم‌نامه‌نويس و پژوهشگر ايراني است. از آثار ماندگار او در تاريخ سينما مي‌توان به چريکه‌ي تارا، مرگ يزدگرد، باشو غريب کوچک، مسافران و سگ‌کشي اشاره کرد.
از جمله موضوعات مهم کتاب مي‌توان به: شناخت عناصر درام در آثار هيچکاک و چگونگي استفاده از اين عناصر، تأثيرات هيچکاک از تئاتر وشکسپير و شباهت‌ها و تفاوت‌هاي کارهاي او با آثار شکسپير، اهميت لايه‌هاي دروني در صحنه‌هاي فيلم، نحوه‌ي شرکت داشتن تماشاگر فيلم‌هاي او در بازي، ارتباط شخصيت‌هاي سينماي او با اسطوره‌ها و اسطوره‌شناسي در برخي کارهاي او، اهميت و ارزش تدوين، بينش هيچکاک نسبت به زندگي، نحوه‌ي نگريستن به تباهي‌پذيري و مرگ، نقش زنان، خوبي و بدي در شخصيت قهرمانان، مقايسه‌ي کارهاي او با سينماي ولز، و پايان‌هاي خوش در فيلم‌هاي هيچکاک را نام برد.
در بخش پاياني کتاب نيز تصاويري از هيچکاک و فيلم‌هايش ارائه شده است.
ه همانند هيچکاک
«کتاب ه همانند هيچکاک» در واقع نقد و معرفي آثار سينمايي آلفرد هيچکاک است که توسط نشر چشمه به چاپ رسيده است. پرويز نوري، محقق و منتقد سينما اين اثر را نوشته و کتاب، با مقدمه‌اي از پرويز دوايي ديگر نويسنده و محقق ايراني همراه شده است.
پرويز نوري، متولد ۱۱ ارديبهشت ۱۳۱۷، کارگردان، نويسنده، منتقد و مترجم ايراني است. وي فعاليت هنري‌اش را از مطبوعات سينمايي با عنوان نويسنده و منتقد و مترجم از سال ۱۳۳۲ آغاز کرد. در کارنامه‌ي او فيلمسازي نيز ديده مي‌شود.
«ه همانند هيچکاک» ۸ سرفصل دارد که به ترتيب عبارت‌اند از: هيچکاک در آغاز، هيچکاک و زبان تصوير، هيچکاک صامت (۱۹۲۱_ ۱۹۲۹)، هيچکاک ناطق (۱۹۲۹ _ ۱۹۳۹)، هيچکاک در آمريکا (۱۹۳۹ _ ۱۹۴۹)، هيچکاک در دهه طلايي (۱۹۵۹ _ ۱۹۵۰)، هيچکاک در اوج (۱۹۶۰ _ ۱۹۶۹) و هيچکاک در پايان (۱۹۷۰ _ ۱۹۸)
در بخش معرفي فيلم‌هاي هيچکاک، نظر و عقيده‌ي منتقدان درباره‌ي آثار او آورده شده است که در واقع اين مطالب، برداشت از نوشته‌هاي اين منتقدين در مجله تيک وان (سال پنجم، شماره دوم، ۲۱ مه ۱۹۷۶) هستند.
هيچکاک به روايت هيچکاک
کتاب «هيچکاک به روايت هيچکاک»، اثر«سيدني گاتليب» است که با ۴۲۴ صفحه توسط حسين کربلايي طاهر به فارسي ترجمه شده است. سيدني گاتليب نويسنده و ويراستار انگليسي متولد ۱۹ اوت ۱۹۴۸ مي‌باشد.
تاريخ انتشار اين کتاب به سال ۲۰۱۵ برمي‌گردد و در واقع به روزترين منبع در مورد هيچکاک به‌حساب مي‌آيد. در اين اثر بـا خط سير توليد آثـار هـيچکاک و همچنين شيوه‌ي بازي گرفتن او از هنرپيشه‌ها آشنا مي‌شويم.
جالب است بدانيد، نويسنده با کمک دختر هيچکاک به منابع جديدي از جمله نامه‌ها، مقاله‌ها و داستان‌هاي منتشر نشده از هيچکاک دست پيدا مي‌کند و مطالب جديدي را جمع کرده و در کتاب «هيچکاک به روايت هيچکاک» ارائه داده است.
کتاب شامل گفتگوها، مقالات، داستان‌هاي کوتاه نوشته‌ي هيچکاک است. (هيچکاک قبل از اينکه فيلمساز شود، داستان‌نويس بود و داستان کوتاه مي‌نوشت.)
گاتليپ مقالات کتاب را به پنج بخش عمومي تقسيم کرده است: انـديشه‌ها و تـفکراتي مـربوط به زندگي؛ تحليل‌هايي در مورد بازيگران و ستاره‌هاي سينما؛ در باب تعليق و تماشاگر؛ مفاهيم توليد استوديويي (کار بـا مـديران تـوليد، اداره‌ي سانسور؛ انتظاراتي که از يک ژانر سينمايي مي‌رود، نقش محدودي که کـارگردان در فـرايند توليد به عهده مي‌گيرد) و عناصر مشخص سبک فيلمسازي، که آخرين و طولاني‌ترين بخش کتاب است.
در توضيحات پشت جلد درمورد نويسنده آمده است:
اين کتاب حاصل تأمل آلفرد هيچکاک است درباره‌ي زندگي‌اش، کارش و هنر سينما؛ مطالبي که در اين کتاب آمده است يا مدت‌ها از انتشار آنها گذشته، به راحتي در دسترس نبوده و يا در بعضي موارد فراموش‌شده يا ناشناخته مانده‌اند.
هميشه استاد
کتاب «هميشه استاد يا آلفرد هيچکاک و سينمايش» در واقع دايرة‌المعارفي است از آلفرد هيچکاک، به قلم مسعود فراستي، اين کتاب در ۹۳۶ صفحه توسط انتشارات ساقي به چاپ رسيده است.
مسعود فراستي، متولد فروردين ۱۳۳۰ در تهران، منتقد سينما و سردبير مجله فرم و نقد است. او در انجمن ايران و فرانسه زبان فرانسوي را ياد گرفت و در دو سال پاياني دبيرستان فعاليت‌هايي در زمينه‌ي مترجمي داشت و در سن ۱۹ سالگي بـه ايتاليا رفت و پس از يادگيري زبان ايتاليايي بـه دانشگاه بولونيا در شهر پروجا رفت و دو سال در رشته‌ي فلسفه و نمايش درس خواند.
در بخشي از اين کتاب مي خوانيم:
هيچکاک هميشه اسطوره‌اي پرمعنا بوده که رمز و رازهاي ناگشوده بسيار دارد و شايد ناگشودني. تلاش ما در اين کتاب (مجموعه‌ي صد و اندي مقاله) بر اين است که از خلال نقد و تحليل آثارش در يابيم که اين اسطوره، اين راز، در واقع چگونه مردي بوده است و چگونه هنرمندي.
اين اثر با تصاوير متعددي از پنجاه و دو فيلم سينمايي و ده‌ها فيلم تلويزيوني ساخت اين کارگردان صاحب نام مزين شده است و اما موضوع کتاب هميشه استاد، نقد و تحليل آثار آلفرد هيچکاک با هدف شناخت شخصيت و هنر هيچکاک است که از خلال نقد و تحليل آثارش تدوين شده است. در اين اثر، ابتدا ديدگاه‌هاي افراد مختلف و صاحب نظران سينمايي راجع به هيچکاک و هنرش بررسي شده و در ادامه، دستخط، طرح‌ها و استوري بوردهاي وي نمايش داده شده است. در بخشي از کتاب، نظرات تيم همکار «هيچکاک» درباره او و نوع فيلمسازي و کارگرداني‌اش درج شده و در ادامه، وقايع نگاري زندگي و آثارش ثبت شده است.
آلفرد هيچکاک
کتاب «آلفرد هيچکاک» اثر «پل دانکن» است. اين کتاب را سوگند مناني به فارسي ترجمه کرده است. کتاب به معرفي و تا حدي نقد آثار اين فيلمساز اختصاص دارد. ناشر در توضيح اين کتاب آورده است:
از اواسط تا اواخر دهه‌ي ۱۹۵۰ هيچکاک بي‌مانند شد. او فيلمسازي بزرگ بود، در اوج قدرت. موضوع فيلم‌هايش متفاوت بودند، از فيلم‌هاي پرفروش معمايي و حادثه‌اي گرفته تا کمدي سياه، مستند و روان‌شناختي که ريسک بيشتري داشتند. در همين زمان بعضي منتقدان بيشتر متوجه او شدند. در حالي که آندره بازن معتقد بود هيچکاک فقط متخصصي است که فوت‌و‌فن کار را مي‌داند، ديگران نظر متفاوتي داشتند. در پاسخ به بازن، اريک رومر و کلود شابرول به‌ياري يکديگر اولين کتاب نقد درباره‌ي هيچکاک را نوشتند که در ۱۹۵۷ چاپ شد. اين کتاب اولين کتابي از اين دست بود که هيچکاک را به عنوان فيلمسازي مطرح مي‌کرد که چيزي براي گفتن درباره‌ي موقعيت بشر دارد.
پل دانکن، در ۲۷ مه ۱۹۶۴ متولد شد. او مورخ فيلم است و کتاب‌هاي مربوط به کارگردانان فيلم، ژانرهاي فيلم، ستارگان فيلم و پوستر فيلم به چاپ رسانده است. ويژگي مهم کتاب دانکن، از يک سو لحن صميمي و خودماني نوشته‌ي او و از سوي ديگر ساختار متفاوت اثر اوست.
او علاوه بر شمردن ايده‌هاي ديداري و شنيداري هر اثر و نيز مضامين نهفته در فيلم‌ها در پايان بخش مربوط به غالب آثار، اقدام به ارزش‌گذاري آنها کرده و با ذکر دليل، نظر خود را درباره‌ي هر يک از اين آثار توضيح داده است؛ کاري که در نوشته‌هايي از اين قبيل چندان مرسوم نيست. صداقت و جسارت دانکن در اين زمينه ستودني است.
اين کتاب در نوع خود کتاب ارزشمندي است و شايد تنها نقص مهم آن عدم اشراف کامل دانکن به همه فيلم‌هاي هيچکاک باشد که اين مساله موجب شده او در مورد برخي فيلم‌ها تنها به ذکر شناسنامه‌ي فيلم و خلاصه داستان آن اکتفا کند.
نيمهي تاريک يک نابغه
(The Dark Side of Genius The Life of Alfred Hitchcock) «نيمهي تاريک يک نابغه»، زندگي‌نامه و داستان زندگي پر رمز و راز و پيچيده‌ي «آلفرد هيچکاک» است و اولين کتاب زندگي‌نامه‌ي هيچکاک به فارسي است که توسط «دونالد اسپوتو» نوشته شده است و «محسن اميري» آن را به فارسي ترجمه کرده است .
اسپوتو، زندگي‌نامه‌نويس مشهور و پرافتخاري است که شهرتش را به خاطر زندگي‌نامه‌هايي که نوشته است به دست آورده است. او تاکنون ۲۹ کتاب، از شرح‌حال آلفرد هيچکاک، لورنس اوليويه، تنسي ويليامز، اينگريد برگمن، جيمز دين، اليزابت تيلور، گريس کلي، مارلين ديتريش، مرلين مونرو، آدري هپبورن و آلن بيتز نوشته است.
نيويورک تايمز، مطالعهي اين کتاب را براي اهالي سينما و علاقه‌مندان به هنر هفتم، واجب دانسته و ورايتي آن را شگفت‌انگيز عنوان کرده است.
کتاب شامل شانزده فصل و در ۸۰۸ صفحه توسط انتشارات بنياد سينمايي فارابي منتشر شده است.
اسپوتو در اين کتاب، علاوه بر ستايش نبوغ ناين نابغه، ريشه‌ي وسواس‌هاي فکري و تمايلات تاريک هيچکاک را بررسي و نيمهي تاريک روح او را عريان کرده است به قول مجله‌ي تايم، (تصويري هوشمندانه، افشاگرانه و عالمانه)
اين کتاب جوايز متعددي از جمله، جايزه‌ي ادگار بهترين کتاب غير داستاني را در سال ۱۹۸۴ به دست آورده است.
لاکان – هيچکاک
کتاب «لاکان – هيچکاک» عنوان انگليسي کتاب «آنچه مي خواستيد درباره لاکان بدانيد، اما جرات پرسيدنش از هيچکاک را نداشتيد» نوشته‌ي «اسلاوي ژيژک» و ترجمه‌ي مازيار اسلامي است. مضامين، فيلم‌ها و جهان هيچکاک عنوان بخش‌هاي کتاب است.
اِسلاوُي ژيژِک، فيلسوف، نظريه‌پرداز، جامه‌شناس، منتقد فرهنگي و سياست‌مدار اسلوونيايي است. او متولد ۲۱ مارس ۱۹۴۹ در ليوبليانا است و دکتراي فلسفه‌اش را از دانشگاه ليوبليانا دريافت کرد.
کتاب «لاکان ـ هيچکاک» که براي نخستين‌بار در دهه‌ي ۱۹۸۰ در فرانسه چاپ شد، يکي از نخستين دستاوردهاي مکتب روان‌کاوي اسلووني است.
اين کتاب ۳۸۴ صفحه‌اي، مطالب خود را در سه بخش عرضه مي‌کند. هر سه بخش کتاب مطالب خود را با نگاهي به فيلم‌هاي مختلف آلفرد هيچکاک، مورد بحث و بررسي قرار مي‌دهند. ويژگي مکتب اسلووني، البته سياسي و فلسفي بودن آن است. مکتب روان‌کاوي اسلووني که مي‌توان به شکلي فشرده، آراي آن را در اين کتاب ديد، واجد مختصاتي است که آن را از ديگر سنت‌هاي لاکاني مجزا مي‌کند. خوانندگان کتاب بعد از مطالعه آن به احتمال زياد فيلم‌هاي هيچکاک را با نگاه تازه‌اي تماشا خواهند کرد و آثارش را از زاويه‌ي جديدي مورد قضاوت قرار خواهند داد.
اخبار بیشتر درباره
اخبار بیشتر درباره
پس از این بخوانید
داستان جالب بچه پرورشگاهی که اسطوره وزنهبرداری دنیا شد
داستان تلخ خودشکی قهرمان کشتی در زندان
«اربعین» در کتاب‌ها
حسین پناهی نگران کودکیِ گمشده بود
بازدید دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور از کتابخانه و موزه ملی ملک
محمد قاضی که بود؟
نویسنده ای که از کارگری به نشان شوالیه فرانسه رسید!
برای ۸۵سالگی محمود دولتآبادی
