
دستخط «گوته»، نویسنده بزرگ آلمانی درباره امام علی (ع)
فطرس مديا/ با ترجمه آلماني ديوان حافظ توسط «يوزف فون هامر پورگشتال» شرق شناس مشهور در اتريش، گوته بيش از بيش با اشعار فارسي آشنا شد. در اين ايام که مصادف با جنگ و خونريزي هاي ناپلئون بود. گوته تحت تأثير شعرهاي حافظ، طبع شاعرانهاش بازگشت و زندگي در دنياي حافظ سبب شد که او طي يک هفته پانزده شعر جديد بسرايد و ديواني را با عنوان «غربي شرقي» سرود.
در واقع اين کتاب جزو واپسين آفريدههاي گوته به شمار ميرود که او در جايي اين کتاب را به عنوان «برآيند زندگي خود» معرفي کرده است. در اين ديوان سرودهاي با عنوان «نغمه محمد» دارد. اين شعر مکالمه اي ميان حضرت علي (ع) و حضرت فاطمه (س) است که به توصيف شخصيت پيامبر (ص) مي پردازد.
طبق قرائن، گوته براي شناخت بيشتر و بهتر الگوهاي حافظ به سراغ منابع مکتوبي از اسلام رفته است. در اين حين «آني ماري شيمل» پژوهشگر آلماني معتقد است که تشبيه پيامبر اسلام به آب در شعر «نغمه محمد» در هيچ منبعي به غير از اثر شيخ کليني مشهور به «کافي» يافت نميشود.
با اين وجود در روزهاي ابتدايي ژانويه ۲۰۲۰ ميلادي، رسانه فطرس مديا با همکاري «بنياد گوته» و «سازمان جهاني يونسکو» به نوشتههايي از گوته، خالق «ديوان غربي شرقي» دست يافته است که آن را ميتوان پل فرهنگي از غرب مسيحي به سوي شرق شيعي دانست.
در اين اثنا، گوته براي فهم بهتر اين منابع ناگزير از آموختن زبان عربي و فارسي بود. مشقهاي خط عربي و فارسي وي بعد از ۲ قرن همچنان در منزل وي موجود است. مشقهاي يوهان از خط عربي در موزه خانه وي در شهر وايمر نگهداري ميشود. در اين بين جملهاي که از مهم ترين شعارهاي مردم شيعه است، بيش از بيش خودنمايي مي کند: «علي ولي الله».
تعداد نوشتههاي «علي ولي الله» به دست يوهان گوته آن قدر زياد است که گويي وي با هدفي مشخص قصد يادگيري اين جمله را داشته است.
در يک فيلم کوتاه و در گفتوگوهايي «برنارد فيشر» رئيس بنياد گوته، «رضا بيات» پژوهشگر ادب فارسي و «آني ماري شيمل» پژوهشگر آلماني، ابعاد اين رسمالخطها را بررسي کردهاند. اين فيلم، سرمشقهايي به زبان عربي را نشان ميدهد که در آنها، خالق ديوان «شرقي و غربي» از واژگاني چون «الله»، «بغداد» و... هم استفاده کرده است.
متن: فارس