سند ساماندهی نشر دیجیتال تصویب میشود

ايبنا/ امير خوراکيان بر گسترش روزافزون صنايع فرهنگي ديجيتال و تحول بسترهاي انتقال محتوا و تغيير ترکيب سنتي ذينفعان بخش خصوصي و ذيربطان بخش دولتي و حاکميتي حوزه محتوا تاکيد کرد و گفت: با توجه به افزايش استفاده مخاطبان از پلتفرمهاي نشر ديجيتال همزمان با شيوع کرونا در کشور، سند ساماندهي و توسعه نشر ديجيتال بهعنوان راهبردي اساسي در راستاي توسعه اين صنعت تهيه و تصويب ميشود.
وي گفت: کتابهاي الکترونيکي و کتابخوانهاي ديجيتال، حوزه چاپ و نشر کتاب کاغذي در ايران را مانند ساير کشورهاي جهان دستخوش تحول کردهاست که اين مهم به دليل شيوع ويروس کرونا و حضور افراد در فضاي مجازي و استفاده بيشتر از پلتفرمهاي نشر ديجيتال، با افزايش چشمگيري روبهرو بودهاست.
معاون فرهنگي، اجتماعي و امور محتوايي مرکز ملي فضاي مجازي درباره تاثير شيوع ويروس کرونا بر اين صنعت تاکيد کرد: در اين بازه زماني با رشد حدود ۳ برابري مراجعات کاربران به پلتفرمهاي کتاب ديجيتال مواجه بودهايم که اتفاق خوبي براي اقتصاد و فرهنگ در اين حوزه بودهاست؛ در همين راستا، حمايت خوبي از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نسبت به پلتفرمهاي عرضه کتاب ديجيتال انجام و موجب شد، پلتفرمها با بهرهگيري از آن بتوانند تسهيلات ويژهاي در قالب تخفيفها و همچنين جشنوارههاي فروش در اختيار مخاطبان قرار دهند و جذب حداکثري مخاطبان را داشته باشند.
توسعه نشر ديجيتال موجب افزايش ارتباطات فرهنگي در منطقه است
خوراکيان گفت: در اين بازه توليدات آماتوري کتاب ديجيتال بهويژه کتاب صوتي و تدوين آن در مقايسه با توليد حرفهاي کتاب ديجيتال رشد بيشتري داشته است و همچنين براساس بررسيهاي ميداني انجام شده، در دوره شيوع ويروس کرونا با مراجعه بيشتر کاربران فارسي زبان از خارج از کشور مواجه بودهايم که اين به دليل نبود پلتفرم تخصصي نشر کتاب ديجيتال در کشورهاي همسايه داراي جمعيت فارسي زبان، نفوذ پلتفرمهاي محتوايي ازجمله پلتفرمهاي نشر کتاب در لايههاي عميق اجتماعي کشورهاي همسايه است.
وي با تاکيد بر اينکه بايد از اين فرصت استفاده کنيم، افزود: بررسي آمارها و نيازهاي ملي، منطقهاي و بينالمللي نشان ميدهد که ظرفيت رشد و توسعه اقتصادي اين صنعت فرهنگي بسيار بالا است و بايد به همت بخش خصوصي فعال در اين صنعت و حمايتها و نظارتهاي بخش دولتي، زمينه رشد کمي و کيفي و صادرات آثار و محصولات کتاب ديجيتال به جهان خصوصاً کشورهاي همسايه و به ويژه به ۱۱ کشور فارسي زبان فراهم شود.
خوراکيان تاکيد کرد: در سال ۱۳۹۷ در کشور حدود ۹۰ هزار کتاب ديجيتال در بخش خصوصي و دولتي منتشر شده بود که طبق برآوردهاي انجام شده، ۳۳ هزار عنوان کتاب ديجيتال منتشر شده توسط بخش خصوصي در سال ۱۳۹۷ حدود دو برابر شدهاست.
حجم بازار کتاب ديجيتال با رشد حدود ۳ برابري به ۶۰ ميليارد تومان رسيد
وي با بيان اينکه در جريان شيوع ويروس کرونا، برخي از پلتفرمهاي بزرگ، تمرکز خود را بر فروش کتاب ديجيتال با قيمت بسيار پايين و تامين مالي خود از طريق درآمدهاي ناشي از تبليغات گذاشتند، گفت: در سالهاي اخير با توسعه و گسترش پلتفرمهاي فروش کتاب ديجيتال در کشور، شاهد رشد چشمگير استفاده از کتاب ديجيتال روي گوشي تلفن همراه بودهايم.
معاون مرکز ملي فضاي مجازي تاکيد کرد: طبق برآوردهاي انجام شده در سال ۱۳۹۷ حدود ۷۰۰ هزار کاربر فعال روزانه در پلتفرمهاي کتاب ديجيتال حضور داشتند که اين آمار بهويژه در فروردين ماه ۱۳۹۹ بهعلت شيوع ويروس کرونا، به عدد ۱۲۰۰ کاربر فعال روزانه رسيدهاست. در همين راستا، حجم بازار کتاب ديجيتال با رشد حدود ۳ برابري از حدود رقم ۲۰ ميليارد تومان در سال ۹۷ به حدود ۶۰ ميليارد تومان رسيده است که رشد بسيار قابل توجهي به شمار ميرود.
خوراکيان با بيان اينکه در سال ۲۰۱۹ بازار جهاني کتاب، رقم ۱۸.۳ ميليارد دلار فروش کتاب ديجيتال را ثبت کرد و نسبت به سال گذشته که اين رقم حدود ۱۳ ميليارد بوده، رشد حدود ۴۰ درصدي داشته است، افزود: طبق آمارهايي که در سال ۲۰۱۹ منتشر شدهاست ۹ درصد از بازار کتاب جهان به کتاب ديجيتال اختصاص داشته است.
وي اضافه کرد: اين رقم در مورد ايران در سال ۱۳۹۶ حدود ۰.۵ درصد و در سال ۱۳۹۷ طبق پيشبيني صورت گرفته حدود ۱ درصد و تا پايان فروردينماه سال جاري حدود ۲ درصد بودهاست. در سال ۱۳۹۷ بازار کتاب چاپي در ايران ۲ هزار و ششصد ميليارد تومان بوده و اين رقم با رشد بسيار کم تا پايان فروردينماه ۱۳۹۹ حدود سه هزار ميليارد تومان برآورد ميشود.
خوراکيان با اشاره به اينکه تعطيلي نمايشگاه کتاب تهران و همچنين کاهش مراجعه به فروشگاههاي کتاب بهويژه در بازه زماني شيوع ويروس کرونا از دلايل عمده اين کاهش بودهاند، اظهار داشت: در حال حاضر ۳۰ درصد از سهم بازار کتاب ديجيتال جهان در اختيار آمريکا، ۱۷ درصد چين، ۸ درصد آلمان، ۵ درصد ژاپن، ۴ درصد انگلستان، ۳ درصد فرانسه است و ساير کشورها در مجموعً ۳۳ درصد از سهم اين بازار را در اختيار دارند.
ضريب نفوذ کتاب ديجيتال بايد به ۱۰ درصد برسد
خوراکيان با اشاره به اينکه ضريب نفوذ کتاب ديجيتال در جهان بهطور ميانگين ۱۳ درصد است و درايران در پايان فروردين ماه ۱۳۹۹ به حدود ۱.۴ درصد رسيدهاست، گفت: نسبت کتاب کاغذي به کتاب ديجيتال در ايران حدود ۹۴ درصد است و اين نشان ميدهد فرهنگسازي و تلاش جهت ارتقا سرانه استفاده از کتاب ديجيتال در ايران ضروري است و لازم است تا دستيابي به ضريب نفوذ ۱۰ درصدي انواع کتاب ديجيتال در بازار ايران بهعنوان راهبردي مهم و اساسي در برنامهريزيهاي کلان در نظر گرفته شود.
وي در تشريح مدلهاي متنوع از کتابهاي ديجيتال در بازار ايران اعلام کرد: پس از کتابهاي چاپ کاغذي در سالهاي اخير استقبال کاربران از کتابهاي صوتي در اين عرصه قابل توجه بوده است و همچنين اين بازار شامل کتابهاي ديجيتال صرفاً داراي متن، کتابهاي ديجيتال شامل متن و تصوير، کتابهاي ديجيتال به همراه تصاوير متحرک، کتابهاي ديجيتال با امکانات صوتي و ديجيتال، کتابهاي ويدئويي شامل صوت، تصوير و متن در قالب فيلم، کتابهاي ديجيتال داراي محتواي چند رسانهاي و کتابهاي تعاملي است.
معاون فرهنگي، اجتماعي و امور محتوايي مرکز ملي فضاي مجازي با بيان اينکه کسب و کار در حوزه صنعت کتاب ديجيتال در جهان و ايران داراي مدلهاي مختلف بوده که فراگيرترين آنها فروش اشتراک است، تصريح کرد: روش به امانت سپردن کتاب ديجيتال يکي از روشهاي موثر و ارزان دسترسي به کتاب ديجيتال است که ميتواند در کتابخانههاي عمومي و دانشگاهي مورد استفاده قرار گيرد ولي در حال حاضر اين روش در کشور مورد استفاده قرار نگرفته و بايد براي تقويت اين بخش اقدام شود.
وي گفت: به روزرساني ساختار، مقررات، آيين نامهها، ضوابط نشر، نظامهاي تشويق و حمايت متناسب با تحولات حوزه نشر ديجيتال از راهبردي مورد توجه مرکز ملي فضاي مجازي در تقسيم کار ملي است و پيادهسازي نظام رتبهبندي محصولات حوزه نشر ديجيتال اقدامي ضروري در راستاي توسعه اين صنعت در کشور است. براي دانشجويان دانشگاههاي استان تهران و البرز به دو صورت فردي و گروهي برگزار ميشود.