جدیدترین دلایل بروز دیابت و روزنه‌های امید برای درمان آن

دکتر اصغر قاسمي با بيان اينکه ديابت يکي از بيماري‌هاي شايع متابوليکي است که با افزايش قند خون خود را نشان مي‌دهد، گفت: اين اختلال در طول زمان به اندام‌هاي مختلف بدن از جمله چشم، کليه، قلب، سلول‌هاي عصبي و عروق ريز و درشت بدن آسيب زده و حتي مي‌تواند منجر به ناتواني‌هاي دائمي شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در آستانه روز جهاني ديابت با بيان اينکه شناخت بيشتر عوامل پيدايش اين بيماري مي‌تواند راهکارهاي کنترل آن را بهبود بخشيده و از ميزان و يا شدت ناتواني‌هاي حاصله بکاهد، اظهار کرد: بر اساس يافته‌­هاي قبلي، ترشح پايين انسولين در لوزالمعده، اختلال در کبد و افزايش قند بخصوص قند ناشتا و کاهش برداشت گلوکز يا قند خون توسط ماهيچه‌هاي بدن به عنوان مثلث سه‌گانه و مقصر اصلي بروز ديابت نوع 2 شناخته مي‌شد.

اين محقق با بيان اينکه طي دو دهه اخير پنجعامل جديد به عوامل قبلي اضافه شده، اظهار کرد: تجزيه چربي‌هاي تجميع شده در بافت چربي و نقش آن در ايجاد مقاومت انسوليني، اختلال در سيستم گوارشي و عدم افزايش ترشح انسولين به دنبال غذا خوردن، ترشح هورمون گلوکاگن ازسلول‌هاي آلفاي پانکراس و در نتيجه افزايش قند خون، افزايش بازجذب قند از ادرار، اختلالات مغزي و اشکالات ايجاد شده در ميانجي‌هاي عصبي و تاثير آن در افزايش قند خون؛ در کنار سه عامل قبلي، هشت‌گانه مؤثر در پديد آمدن ديابت نوع 2 را تشکيل مي‌دهند.

قاسمي با تاکيد بر اينکه شناخت اين عوامل و بررسي‌هاي پژوهشي بر روي آن مي‌تواند مسيرهاي درماني و کنترل بهتر در بيماران ديابتي را هويدا کند، اظهار کرد: در همين راستا مطالعه‌اي تحت عنوان  مروري بر عوامل پيدايش ديابت نوع 2 و تاثير آن بر روش‌هاي درمان در مرکز تحقيقات فيزيولوژي پژوهشکده علوم غدد درون ريز و متابوليسم انجام شده که نتايج آن مي‌تواند نقش موثري در پيشگيري و درمان ديابت ايفا کند.

اين محقق فيزيولوژيست با بيان اينکه در اين مطالعه مروري عوامل جديد تاثيرگذار در بروز ديابت شناسايي شده است، گفت: اختلال در اندوتليوم يا همان پوشش داخلي رگ که ماده‌اي تحت عنوان اکسيد نيتريک توليد مي‌کند مي‌تواند عاملي براي بروز ديابت باشد، چراکه اکسيد نيتريک گشاد کننده رگ‌ها بوده و باعث مي‌شود خون به بخش‌هايي که قند را برداشت مي‌کند مانند عضله اسکلتي و يا ساير اندام‌ها راحت‌تر دسترسي داشته باشد، برهمين اساساحتمال ابتلا به ديابت در افراد داراي مشکلات اندوتليومي بيشتر است.

قاسمي نتايج استخراج شده از اين مطالعه مروري را مقدمه‌اي براي نگارش کتابي در رابطه با ديابت و راه‌هاي جديد پيشگيري و درمان آن عنوان کرد و گفت: اين کتاب به پيشنهاد يک ناشر خارجي و با همکاري مشترک نويسندگان داخلي و خارجي تا اواخر سال 2021 نگاشته مي‌شود و طي آن به موضوعاتي همچون ديابت نوع دو و نقش و جايگاه اکسيد نيتريک در پيشگيري و درمان ديابت در آينده پرداخته شده است.

استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با اشاره به نقش اين گونه مطالعات در زمينه پيشگيري و درمان بيماري‌ها، تصريح کرد: از ديدگاه تغذيه‌اي، در جوامعي که سبزيجات بيشتري مصرف مي‌کنند بروز و شيوع ديابت کمتر است، به عبارتي سبزيجات را عامل پيشگيري کننده ديابت مي‌دانند، لذا در مطالعات صورت گرفته به عنوان پيش فرض مطرح شده که در سبزيجات موادي وجود دارد که قابليت تبديل شدن به اکسيد نيتريک يعني همان عامل موثر در کاهش و کنترل قند خون را داراست.

وي ادامه داد: بنابراين يکي از مزاياي اينگونه مطالعات تشويق و ترويج جوامع به سمت رژيم غذايي سالم‌تر با افزايش سهم سبزيجات در هرم غذايي به خصوص در جوامع مستعد بروز ديابت است.

رييس مرکز تحقيقات فيزيولوژي در پايان تصريح کرد: بر اساس نتايج اين مطالعات، همچنين مکمل‌هاي حاوي مواد غذايي توليد کننده اکسيد نيتريک به عنوان عامل پيشگيري کننده در حال ساخت است که در اين رابطه مي‌توان به "لبو" اشاره کرد که ميزان نيترات بالايي داشته و در بدن به اکسيد نيتريک تبديل مي‌شود. در بخش دارويي نيز کمپاني‌هاي زيادي در حال کار هستند ولي هنوز به مارکت نرسيده اند، اساس کار اين شرکت‌ها نيز اين است که نيترات يا اکسيد نيتريک را به داروهاي موثر در درمان ديابت متصل کنند، بنابراين شايد تا چند سال آينده بخشي از درمان ديابت از مسير اندوتليوم و توليد اکسيد نيتريک دنبال شود.