نگاهی به کتاب «اندیشه سیاسی جان راولز»

ايبنا/گذار در نظريه سياسي جان راولز(رالز) به مواضعي اشاره دارد که او پس از انتشار اثر نخست خود «نظريه‌اي در باب عدالت» اتخاذ کرد. اين گذار ناشي از نارضايتي‌ها و ناسازگاري‌هاي دروني بود که او درصدد اصلاح آنها برآمد.
 
«انديشه سياسي جان راولز؛ از نظريه‌اي درباب عدالت به ليبراليسم سياسي» کتابي است به قلم سعيد ماخاني که توسط انتشارات نگارستان انديشه راهي بازار نشر شده است. اين کتاب در حقيقت پايان نامه کارشناسي ارشد نگارنده در رشته علوم سياسي-انديشه‌هاي سياسي در دانشگاه تهران است که در سال 93 دفاع و اينک به شکل کتاب تدوين شده است.

همانطور که از عنوان کتاب بر مي‌آيد نويسنده نقطه تمرکز خود را از گذار رالز از عدالت به ليبراليسم گذاشته است. هدف او از نگارش اين اثر بررسي روند تحول انديشه سياسي جان رالز از دوره اول فکري او که ناظر به عدالت است به دوره دوم فکري اش که مقارن با پروژه لييراليسم سياسي است .  او خود در کتاب در تعريف اين گذار اين طور مي‌نويسد: «گذار در نظريه سياسي جان راولز(رالز) به مواضعي اشاره دارد که او پس از انتشار اثر نخست خود «نظريه‌اي در باب عدالت» اتخاذ کرد. اين گذار ناشي از نارضايتي ها و ناسازگاري هاي دروني بود که او درصدد اصلاح آنها برآمد. تغييراتي که او در نظريه خود اعمال کرد، در «ليبراليسم سياسي» به اوج و تکامل نهايي خود رسيد. فهم اين گذار با رجوع به مسئله پايداري ممکن خواهد بود.»

---

بازار

---

همانطور که نويسنده تاکيد مي‌کند پايداري يکي از ضروريات اساسي براي همکاري‌هاي اجتماعي و ايجاد جامعه‌اي با نظم و سامان است. ماخاني در مورد روند اين پايداري در انديشه رالز مي‌نويسد: «او در ابتدا بر آن بود که پايداري با تکيه صرف بر عناصر آن، يعني حس عدالت و برهان همسازي، به طور ذاتي تحقق مي پذيرد. اما، به مرور زمان، با فاصله گرفتن از ديدگاه‌هاي اخلاقي، و با پذيرش واقعيت تکثرگرايي معقول و اهميت ارزش‌هاي سياسي، به اين نتيجه رسيد که صرف پذيرش اصول عدالت توسط شهروندان به پايداري و جامعه بسامان منجر نخواهد شد. او اين بار با طرح خوانشي متفاوت از پايداري و جايگزين کردن اجماع همپوش به جاي برهان همسازي شرايطي را فراهم آورد تا آموزه‌هاي جامع و متکثر شهروندان به رسميت شناخته شود. بنابراين شهروندان مي‌توانند در قالب يک خودآييني واقعي اقدام به عمل عادلانه در جامعه بسامان کنند.»

فصل‌بندي کتاب
کتاب در چهار فصل اصلي تدوين شده است: فصل نخست؛ مقدمه، فصل دوم: عدالت به مثابه انصاف 1: سلطه امر اخلاقي، فصل سوم تحول در انديشه سياسي رالز: گذاز به ليبراليسم سياسي و فصل سوم عدالت به مثابه انصاف2: تسلط امر سياسي.

نويسنده در فصل نخست کتاب و به عنوان مقدمه تلاش کرده است تا چشم‌اندازي از انديشه سياسي جان رالز را براي مخاطبان تشريح و انتقاداتي که به اين انديشه‌ها شده است را نيز مطرح کند. در ادامه نيز به توضيحاتي براي روش‌شناسي فهم انديشه رالز مي‌پردازد. در فصل دوم کتاب که به عنوان نخستين بخش براي توضيح عدالت به مثابه انصاف: سلطه امر اخلاقي در نظر گرفته شده است، مولف توضيحات خود را از نظريه‌اي در باب عدالت آغاز مي‌کند و در ادامه به مسئله پايداري و برهان همسازي مي‌پردازد. اين فصل حجم قابل توجهي از کتاب را به خود اختصاص داده است. در حقيقت نويسنده در اين فصل سعي در معرفي اجمالي کتاب «نظريه‌اي در باب عدالت» دارد و براي اين که توضيحات از اهداف پژوهش عدول نکند، بر جنبه‌هاي خاصي از اين اثر تمرکز کرده است.

فصل سوم کتاب با عنوان «تحول در انديشه سياسي رالز: گذار به ليبراليسم سياسي» به مباحثي مانند «نارضايتي از استدالال پايداري»، «نارضايتي از انگاره‌هاي اخلاقي» و «نظريه محدود و وسيع خير» اختصاص يافته است. در حقيقت رالز در استدلال پايداري مشکلاتي را مشاهده کرده بود و درصدد رفع آن‌ها برآمد. همانطور که ماخاني اشاره مي‌کند «بنابر اعتقاد او نگرش عدالت به مثابه انصاف به صورت يک آموزه جامع فلسفي فراگير رخ نموده است و در نتيجه دربرگيرنده انگاره‌اي است که شهروندان براي پذيرش اصول عدالت به آن‌ها ارجاع مي‌دهد که در بهترين حالت حافظ نوعي خود آييني محدود است. در چنين حالتي پايداري از ويژگي ذاتي‌اش فاصله مي‌گيرد و وجهي تحميلي به خود گرفت.» استدلال نويسنده در اين فصل بر قطعات مهمي است که توسط رالز در آثارش ارائه شده بود.

فصل چهارم کتاب دوباره به عدالت به مثابه انصاف باز مي‌گردد و اين بار تسلط امر سياسي را مورد بررسي قرار مي‌دهد. ماخاني در اين فصل در زير فصل‌هاي «پايداري در ليبراليسم سياسي»، «برداشت سياسي»، «اجماع همپوش» اين موضوع را دنبال مي‌کند. مانند فصل‌هاي پيشين در اين فصل هم توجه ويژه‌اي به مفهوم پايداري شده است. در پايان نيز نويسنده در جمع‌بندي کوتاه به گذار انديشه رالز از عدالت به ليبراليسم اشاره مي‌کند.
 
کتاب «انديشه سياسي جان راولز؛ از نظريه‌اي در باب عدالت به ليبراليسم سياسي» به قلم سعيد ماخاني در 130 صفحه، تيراژ 500 نسخه و قيمت 22 هزار تومان توسط انتشارات نگارستان انديشه در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar