
«یوما» تنها رمان درباره حضرت خدیجه (س)/ چرا سهم بانوی بزرگ اسلام از ادبیات داستانی اینقدر کم است؟

آنا/«يوما» تنها رمان درباره حضرت خديجه (س) که توانسته تصويري جذاب و دلنشين از زندگي پيامبر اسلام (ص) و همسر مکرمهاش را ترسيم کند.
پديدآوردن اثري داستاني-آييني در سالهاي اخير به تناسب تغيير کردن نظام فکري و ماهيت زيستي؛ نيازمند بودن به يک پوستاندازي جديد را به نيکي درک کرده است. از اين رهگذر چه نويسندگان پيشين و صاحب قلم و چه نويسندگان جوان و تازه نفس که براي ارتباط گرفتن با مخاطب خودشان اين سبک از نوشتن را انتخاب کردهاند، به روشني درک کردهاند که ديگر نميشود با صرف بازخواني کردن و بازنويسي داستاني زندگينامه چهرهها و بزرگان دين، مخاطب را همراه کرد.
در چنين فضايي است که نويسندگان جوان با پرورش خلاقيت ادبي و البته موفقيت در کشف و پروراندن زاويه نگاههاي نوين و تازه جهت پديدآوردن يک اثر ادبي، تقريبا موفق شدهاند تا چهرهاي جديد از يک شخصيت يا واقعه مذهبي در قالب داستان بسازند، شخصيت و منش او را به شيوهاي نو و البته دلچسب چنان روايت کنند و حتي در صورت آشنايي مخاطب با او، از منظر شيوايي متن يکبار ديگر او را به سمت خود جلب کرده و همراه کنند.
رمان «يوما» که نويسندگي آن را مريم راهي به عهده داشته، اثري با مختصات ذکر شده در پاراگراف پيشين است. اثري که براي هر يک از مخاطبان ادبيات ديني (فارغ از هر نوع سليقهاي که داشته باشد) حرفهايي تازه و جدي براي روايت کردن دارد.
بن مايه اصلي اين رمان بيان کردن بخشهايي از زندگي حضرت ام المومنين خديجه کبري (س) است. نويسنده موقعيت زماني روايتش را از ساعات منتهي به تولد حضرت زهرا (س) آغاز کرده و با توصيف کردن همزمان موقعيت منزل، ذهنيت حضرت خديجه و مردم شهر که نمايندگاني از آنها به بهانههاي مختلف به خانه پيامبر (ص) رفت آمد دارند، داستاني را تعريف ميکند که بيش از جذابيتهاي قصهپردازانه، از مرعا و منظر روايتش لذتبخش است.
نويسنده بهخاطر جلب بخش بزرگي از مخاطبان، با وجود انتخاب کردن زاويه ديد غالب، بهطور متناوب نقطه نگاه پرداخت روايت را تغيير ميدهد. در حقيقت چند روايت موازي را با چندين زاويه ديد متفاوت با همديگر در دل داستان نشانده است. در بخشي از اين کتاب نويسنده روايتگر سکنات و وجنات حضرت خديجه کبري در آستانه ميلاد حضرت زهرا سلام الله عليهما است. نويسنده در اين نقش توانسته به زيبايي تصويري مينياتوري و البته تأثيرگذار را از شيفتگي و دلداگي بانوي بزرگ اسلام به پيامبر اکرم تصوير کند. نوشتن از صحنههايي جذاب چون معطر شدن بدن کودکاني که پيامبر نوازششان کرده و يا ديالوگهايي که روايتگر گفتوگوي رسول اکرم (ص) با حضرت خديجه است از ماندگارترين و درخشانترين بخشهاي «يوما» از اين منظر است.
در بخش ديگري از اين داستان، راهي يک تصوير رئاليستي از موقعيت مکه و مدينه در دوران زندگي پيامبر اکرم (ص) به تصوير در ميآورد و به شکل غيرمستقيم ارزشگزاريهاي اجتماعي اعراب جاهليت را مورد اشاره قرار ميدهد؛ آنهم به روشني و به دور از هرگونه بيرونزدگي از چارچوب اصلي داستان.
درباره نام اين رمان هم بايد گفت که «يوما» برگرفته از عبارت عربي است که کنيز حضرت خديجه (س) به ايشان اطلاق ميکند. اين نام توسط نويسنده بهطور هوشمندانه در قسمتهايي از متن قرار گرفته است و مخاطب پس از تمام کردن مطالعه کتاب، به شکل ناخودآگاه به معناي آن پي ميبرد و علت اطلاق آن را به اين بانوي بزرگ جهان اسلام درک ميکند.
«يوما» را بايد يکي از خواندنيترين و موفقترين آثار داستاني ديني در روزگار خود دانست که با شيوه نگاه و نگارشي جذاب و بديع، چهره تازهاي از پيامبر رحمت و همسر مکرمهاش را به تصوير ميکشد.
رمان «يوما» از سوي انتشارات کتاب نيستان، در قطع رقعي و در ۱۶۴ صفحه منتشر شده و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.