استاد باطنی؛ زبان‌شناسی فراتر از یک زبان‌شناس

دکتر عباس امام در يادداشت خود نوشته است:

«خبر تلخي بود. خبري که همين امروز صبح تقريبا همه رسانه‌هاي فارسي زبان داخل و خارج منتشر کردند؛ درگذشت استاد برجسته و پيشرو زبان‌شناسي در ايران معاصر، دکتر محمدرضا باطني.

استاد باطني در ميان بزرگان رشته نوين زبان‌شناسي که از اوايل دهه ۱۳۴۰ در ايران پاگرفت از برجستگي‌هاي ويژه‌اي برخوردار بود. در ميان آن بزرگان بنيانگذار، از همه بيشتر کارهاي تحقيقاتي کرد، آن هم در زمينه‌هايي متنوع. استاد باطني هم در زمينه زبان‌شناسي خرد (صرف، نحو، آواشناسي، واژگان‌نگاري) قلم زدند و هم در زمينه زبان‌شناسي کلان (روان‌شناسي زبان، جامعه‌شناسي زبان، عصب‌شناسي زبان و...). استاد باطني آثار خود را گاه به زبان تاليف شخص خويش به رشته تحرير درآورد و گاه با توجه به شرايط شدائد زندگي  شخصي به زبان ترجمه از منابع انگليسي. استاد باطني در بومي‌سازي دانش زبان‌شناسي در ايران از طريق توجه به جنبه‌هايي از زبان‌شناسي کاربردي معطوف به نيازهاي گوناگون کشور نقشي اساسي داشت؛ همچنين، از طريق همگاني کردن رويکرد زبان‌شناسي توصيفي در رويارويي با ادباي تجويزگراي هموطن.

استاد باطني اما، تلاش‌هاي خود را محدود به چارچوب‌هاي تخصصي و حرفه‌اي رشته تحصيلي خويش نکرد. به همين دليل، با ورود به مبارزات اجتماعي ـ سياسي هوادار حفظ حقوق ملت ايران و حاکميت ملي مردم ما تنها زبان شناسي بود که چه قبل از انقلاب اسلامي و چه بعد از پيروزي انقلاب طعم تلخ اخراج از محيط کار را چشيد. استاد باطني با همين تلاش‌ها عطاي کار کردن در قديمي‌ترين و قوي‌ترين گروه آموزشي زبان‌شناسي يعني دانشگاه تهران را به لقايش بخشيد. استاد باطني در دوران اصلاحات نيز تنها زبان‌شناس ايراني فعال در اين زمينه بود. به همين دليل، در فهرست گروه جنايتکاران سعيد اسلامي و همفکرانش قرار گرفت.

به روح اين استاد شريف، متين، متواضع و پيشرو در زبان‌شناسي ايران درود مي‌فرستم که از مجموعه تلاش‌هاي زبان‌شناختي و غير زبان‌شناختي ايشان نکته‌ها آموختم. يادش جاودان و راهش پر رهرو.»