استاد باطنی؛ زبان‌شناسی فراتر از یک زبان‌شناس

دکتر عباس امام در یادداشت خود نوشته است:

«خبر تلخی بود. خبری که همین امروز صبح تقریبا همه رسانه‌های فارسی زبان داخل و خارج منتشر کردند؛ درگذشت استاد برجسته و پیشرو زبان‌شناسی در ایران معاصر، دکتر محمدرضا باطنی.

استاد باطنی در میان بزرگان رشته نوین زبان‌شناسی که از اوایل دهه ۱۳۴۰ در ایران پاگرفت از برجستگی‌های ویژه‌ای برخوردار بود. در میان آن بزرگان بنیانگذار، از همه بیشتر کارهای تحقیقاتی کرد، آن هم در زمینه‌هایی متنوع. استاد باطنی هم در زمینه زبان‌شناسی خرد (صرف، نحو، آواشناسی، واژگان‌نگاری) قلم زدند و هم در زمینه زبان‌شناسی کلان (روان‌شناسی زبان، جامعه‌شناسی زبان، عصب‌شناسی زبان و...). استاد باطنی آثار خود را گاه به زبان تالیف شخص خویش به رشته تحریر درآورد و گاه با توجه به شرایط شدائد زندگی  شخصی به زبان ترجمه از منابع انگلیسی. استاد باطنی در بومی‌سازی دانش زبان‌شناسی در ایران از طریق توجه به جنبه‌هایی از زبان‌شناسی کاربردی معطوف به نیازهای گوناگون کشور نقشی اساسی داشت؛ همچنین، از طریق همگانی کردن رویکرد زبان‌شناسی توصیفی در رویارویی با ادبای تجویزگرای هموطن.

استاد باطنی اما، تلاش‌های خود را محدود به چارچوب‌های تخصصی و حرفه‌ای رشته تحصیلی خویش نکرد. به همین دلیل، با ورود به مبارزات اجتماعی ـ سیاسی هوادار حفظ حقوق ملت ایران و حاکمیت ملی مردم ما تنها زبان شناسی بود که چه قبل از انقلاب اسلامی و چه بعد از پیروزی انقلاب طعم تلخ اخراج از محیط کار را چشید. استاد باطنی با همین تلاش‌ها عطای کار کردن در قدیمی‌ترین و قوی‌ترین گروه آموزشی زبان‌شناسی یعنی دانشگاه تهران را به لقایش بخشید. استاد باطنی در دوران اصلاحات نیز تنها زبان‌شناس ایرانی فعال در این زمینه بود. به همین دلیل، در فهرست گروه جنایتکاران سعید اسلامی و همفکرانش قرار گرفت.

به روح این استاد شریف، متین، متواضع و پیشرو در زبان‌شناسی ایران درود می‌فرستم که از مجموعه تلاش‌های زبان‌شناختی و غیر زبان‌شناختی ایشان نکته‌ها آموختم. یادش جاودان و راهش پر رهرو.»