تهدیدی برای تعطیلی کتابفروشی‌ها

محمدحسن شاطريان بيدگلي، مدير فروشگاه انتشارات بيدگل،درباره تخفيف‌هاي نامتعارف سايت‌هاي فروش کتاب اظهار کرد: يک‌سري تخفيف‌ها را ارشاد مي‌دهد که مشکلي نيست، يک‌سري هم خود ناشران تخفيف مي‌گذارند که آن ‌هم مشکل ندارد اما تخفيف‌هايي که بالاي ۲۵ درصد و ۳۰ درصد، ۵۰ درصد و ۶۰ درصد است واقعا ضربه مي‌زند. اين را بارها و بارها گفته‌ و درباره‌اش صحبت کرده‌ايم. کتابفروشان، ناشران و مراکز پخش در اعتراض به اين تخفيف‌هاي بي‌رويه به اتحاديه ناشران نامه نوشته‌ايم. نمي‌دانم پشت اين تخفيف‌ها چه چيزي‌ است؛ يک‌سري کتاب‌هاي قاچاق هستند، کتاب‌ها را از ديگران کپي کرده و هيچ حق تاليف و هزينه‌هاي ديگري ندارند و بي‌رويه چاپ مي‌کنند، قيمت‌هاي وحشتناک مي‌زنند و بعد ۵۰ درصد و ۶۰ درصد به خريدار تخفيف مي‌دهند، يعني براي توزيع‌کننده بالاي ۷۰ درصد تخفيف که اين موضوع به بازار کتاب شديداً آسيب مي‌زند.

او با اشاره به تخفيف ۸۰ درصدي يکي از سايت‌ها، درباره راه‌هاي مقابله با اين تخفيف‌ها گفت: بايد با متخلفان قاطعانه برخورد شود اما متاسفانه نه قوه قضائيه در اين ماجرا همکاري مي‌کند و نه نيروهاي انتظامي. چندين‌بار با آن‌ها جلسه داشته و مذاکره کرده‌ايم اما متاسفانه هيچ اقدامي نشد، بعد هم کرونا آمد و همه چيز رها شد. اين ماجرا کتابفروشي‌ها را به تعطيلي مي‌کشاند.

شاطريان در ادامه تصريح کرد: خود من شاهد بودم که مشتري آمده و گفته چرا به فلان کتاب تخفيف نمي‌دهيد، فلان‌جا ۵۰ درصد تخفيف مي‌دهند. ما چطور بايد توضيح دهيم که اين کتاب غيرقانوني و قاچاق است؟ خريدار فقط مي‌خواهد کتاب را بخواند و برايش فرقي  نمي‌کند و کاري به اين قضايا ندارد. اين موضوع نياز به حمايت جدي از طرف ارگان‌ها و جاهايي که زورشان مي‌رسد دارد. ما هيچ کاري نمي‌توانيم  انجام دهيم. فقط رد مي‌شويم و مي‌بينيم و بر اين بازار آشفته تاسف مي‌خوريم.

او درباره فرهنگ‌سازي در زمينه کتاب قاچاق افزود: بايد رعايت کپي‌رايت در وجود مردم نهادينه شود؛ ما چطور به صدا و سيمايي که خود کپي‌رايت را رعايت نمي‌کند، بگوييم آموزش بدهيد تا مردم کپي‌رايت را رعايت کنند؟ در اين چندوقت آهنگ مثله‌شده همايون شجريان را پخش مي‌کردند، که خودش گفته بود اجازه نداريد پخش کنيد. زماني که راديو و تلويزيون اين مسائل را رعايت نمي‌کند، ما چطور در وجود مردم و اهل مطالعه نهادينه کنيم که کپي‌رايت را رعايت کنيد و اگر رعايت نکنيد عين دزدي است. اگر بتوانيم اين موضوع را تفهيم کنيم، قضيه حل است. تفهيم اين موضوع نياز به تبليغات راديو و تلويزيون دارد، تاکيد کند و توضيح دهد؛ تا زماني که مردم مي‌خواهند کتاب بخرند، توجه داشته باشند حق تاليف پرداخت شده، کيفيت چاپ رعايت شده يا نه با دستگاه زيراکس چاپ شده و با تخفيف مي‌فروشند. اين مسائل به فرهنگ‌سازي نياز دارد و فرهنگ‌سازي هم دست من و شما نيست، شايد شما بتوانيد اين مسائل را منعکس کنيد ولي کاري از دست ما ساخته نيست. چطور به تک تک خريداران توضيح دهيم  کپي‌رايت رعايت نشده و دزدي است؟

شاطريان درباره تاثير کرونا و اينترنتي شدن بسياري از کارها بر شدت اين موضوع اظهار کرد: کرونا مقداري مسائل را تشديد کرد؛ مردم مي‌خواهند کمتر از خانه بيرون بروند بنابراين در فضاي مجازي خريد مي‌کنند، تنها کتاب هم نيست، پوشاک و کفش و حتي غذا هم هست. مردم خريد خود را به خاطر کرونا در فضاي مجازي انجام مي‌دهند و به سايت‌ها رو آورده‌اند، که متاسفانه برخي از آن‌ها حقوق ناشر و مولف را رعايت نمي‌کنند. اتحاديه در پاسخ به اعتراض ما گفت، سايت‌ها زيرنظر ما نيست و ما نمي‌توانيم اعمال نظر کنيم، ما مي‌توانيم کتابفروشي‌ها و موزعان و ناشران را کنترل کنيم و به‌ آن‌ها تذکر بدهيم. کرونا باعث شد فضاي مجازي بيشتر مورد استفاده قرار بگيرد و اين فضا باعث شد کتاب با تخفيف وحشتناک عرضه شود و کسي که به فضاي مجازي مي‌رود فقط تخفيف را مي‌بيند و نمي‌داند قيمت کتاب بيشتر از کتاب ناشر اصلي است؛ مثلا اگر کتابي ۶۰ هزار تومان است،  ۹۰ هزار تومان قيمت مي‌گذارند و حتي با تخفيفي که مي‌دهند هم کلي سود مي‌کنند و کلاه سر خريدار مي‌رود.