فرصت مطالعه اي که علامه اميني از حبس شدن در کتابخانه سوريه ساخت

جلد اول اين کتاب به بررسي سند حديث غدير اختصاص دارد. علامه اميني حديث غدير را يقين‌آورترين و متواترترين حديث منقول از پيامبر (ص) مي‌داند. وي به همين منظور سند حديث را از صحابه و تابعان (کساني که صحابه را ديده اند) تا علماي قرن چهاردهم قمري با تکيه بر منابع اهل سنت ذکر کرده است. او در جلد اول نام ۱۱۰ تن از صحابه پيامبر و ۸۴ تن از تابعانِ روايت‌کننده واقعه غدير را گردآورده است.

اميني در شش جلد بعدي، شاعران غدير را معرفي و اشعار آنها را نقل کرده است. او در جلدهاي پاياني، ضمن ادامه معرفي شاعران غدير، به برخي مسائل مانند جايگاه خلفاي سه‌گانه و نقدهاي شيعيان بر آنها، فدک، ايمان ابوطالب، تحليل رفتارهاي معاويه بن ابوسفيان پرداخته است.

اميني براي نوشتن کتاب الغدير به کتابخانه‌هاي کشورهاي مختلف از جمله هند، مصر، و سوريه سفر کرده است. چنانکه علامه اميني گفته، او بيش از صد هزار کتاب را ديده و بيش از ۱۰ هزار کتاب را مطالعه کرده است. نوشتن کتاب الغدير بيش از ۴۰ سال طول کشيده است. درباره الغدير کتاب‌ها و پايان‌نامه‌هاي متعددي نوشته شده است. همچنين موضوعات مطرح‌شده در اين کتاب به صورت يک مجموعه موضوعي در ۲۷ جلد منتشر شده است.

آيت الله سيدجمال الدين دين پرور رئيس بنياد بين المللي نهج البلاغه به مناسبت عيد غدير خم در گفت و گو با خبرنگار معارف ايرنا اظهار داشت: من توفيق داشتم که چند بار خدمت علامه اميني برسم و يک بار نيز ايشان به منزل ما آمد و در آن جلسه که ساعت ها طول کشيد، تمام صحبت هايشان بر روي کتاب الغدير و کراماتي بود که در اين رابطه ديده بودند.

وي با نقل خاطره اي درباره نحوه صدور مجوز چاپ کتاب الغدير در عراق به خاطره اي ديگر اشاره کرد و گفت: علامه اميني تعريف مي کرد که براي تاليف الغدير نياز به برخي منابع داشتيم و گاهي اين منابع را در هيچ کتابخانه اي پيدا نمي کرديم. يک بار به دنبال يک کتاب مي گشتم که در هيچ کتابخانه اي پيدا نمي شد ولي هر بار که ما مشکل روبرو مي شدم به حرم اميرمومنان رفته و به آن حضرت متوسل مي شدم تا کمک کنند.

دين پرور به نقل از علامه اميني افزود: يک بار به دنبال يک کتاب بودم که نسخه خطي آن را پيدا نمي کردم. به حرم اميرمومنان رفته و به آن حضرت متوسل شدم. بعد از اين که از حرم بيرون آمدم، يک فروشنده اي را ديدم که برخي لوازم مانند چاقو و قيچي بساط کرده و يک کتاب هم کنار اين وسايل گذاشته بود. وقتي دقت کردم ديدم همان کتابي است که مدت ها به دنبال آن بودم.

وي به خاطره اي ديگر پرداخت و گفت: مرحوم علامه اميني نقل مي کرد که يک بار براي برخي منابع کتاب الغدير همه کتاب خانه هاي ايران، مصر و عراق را گشتم ولي چيزي پيدا نکردم. به سوريه رفتم و کتابخانه اي را پيدا کردم که مسئول آن يک پيرمرد ناصبي بد اخلاق بود و فقط روزي يک ساعت در کتابخانه را به روي مردم باز مي کرد. وقتي به آنجا رفتم ديدم تمام کتاب هاي مورد نيازم آنجا بود. يعني ۸۰۰ سال پيش براي اين که شيعه را در مضيقه و مشکل قرار دهند، همه اين کتاب ها را در يک جا انبار کرده تا از دسترس خارج کرده باشند.

دين پرور افزود: علامه گفت مشغول مطالعه شدم و مدتي نگذشت که مسئول کتابخانه خواست مرا بيرون کند ولي من گفتم مي خواهم مطالعه کنم و او مرا تهديد کرد که اگر اينجا بماني در را تا فردا به روي تو مي بندم. من هم قبول کردم. او نيز در را بست و رفت و من تا فرداي آن روز از آن منابع استفاده کردم و در مدتي که در سوريه بودم در حدود صد هزار فيش از روي همان منابع استخراج کردم.

وي درباره جايگاه کتاب الغدير در جهان اسلام گفت: الغدير کتابي است که علامه اميني با يک بيان محترمانه خلفا را ياد مي کند و با احترام از آنها مطالبي را نقل مي کند. علامه اميني در کتاب خود از منابع متعدد استفاده کرده که هر انديشمندي در دنياي اسلام اين کتاب را ببيند از آن به عنوان منبع علمي و تحقيقي آن استفاده مي کند. در طول سال هاي متعددي که از تاليف اين کتاب گذشته بارها چاپ شده و به دست محققان جهان اسلام رسيده و تاکنون کسي نتوانسته از آن ايراد و اشکالي بگيرد و اين مساله نشان مي دهد که در جهان اسلام تاثير مثبتي گذاشته است.

رئيس بنياد نهج البلاغه ادامه داد: از طرف ديگر اين کتاب به شيعيان آموزش مي دهد که حرفي را که بيان مي کنند با منابعي باشد که طرف ديگر آن را قبول کند. بنا بر اين در جهان اسلام بايد کاري کرد که اين کتاب به زبان هاي زنده دنيا ترجمه شود.

وي که مشغول تاليف جلد سوم شرح نهج البلاغه تا خطبه ۱۱۰ است، درباره ترويج آموزه هاي علوي در الغدير پيشنهاد کرد تا اين کتاب به صورت خلاصه و براي گروه هاي مختلف سني از سوي نويسندگان و پژوهشگران بازنويسي شود. 

دين پرور از نهج البلاغه به عنوان گنجي ياد کرد که بايد آن را احيا کرد و افزود: ما بايد فرزندان خود را به اين معارفي مجهز کنيم که علامه اميني در کتاب الغدير بيان کرده است. متاسفانه بر روي کتاب ۱۱ جلدي الغدير کارهاي کمي صورت گرفته است و پيشنهاد مي کنم که از کتاب الغدير در کتاب درسي مدارس و به ويژه دروس حوزه هاي علميه استفاده شود و اين ايام فرصت خوبي است تا جوانان ما با اين معارف بيشتر آشنا شوند.