مصائب جهانی چاپ کتاب در دوران کرونا

اين که کتابم به جاي اين همه هفته ديگر، دقيقا در آن هفته منتشر شد واقعا چالش برانگيز بود. 

ريمي صفت ويران کننده را توصيف دقيقي از چالشي دانست که پس از چاپ کتابش با آن روبه‌رو شد؛ به دليل همزماني با شيوع کرونا، تمام پوشش رسانه‌اي که براي انتشار اين کتاب برنامه‌ريزي شده بود، لغو شد و با آغاز تعطيلي‌هاي سراسري همه محافل نقد کتاب به بعد موکول شدند. البته ريمي فورا تاکيد کرد رنج‌هاي يک نويسنده تازه‌کار که با کندي غيرمنتظره فروش در بازار کتاب روبه‌رو شده به هيچ وجه با رنج از دست دادن عزيزان يا ضربه روحي بيکار شدن به دليل کرونا يکي نيست. اما به گفته اين نويسنده، از دست دادن حاصل دسترنج چندين و چند ساله به دليل يک فاجعه جهاني هم به خودي خود يک تجربه دردآور است. 

وي در اين باره گفت: واقعا ۱۲ سال از عمرم را صرف نوشتن اين کتاب کردم. من معلولم و بنابراين فقط چند ساعت از روز مي‌توانم روي چيزي به جز سلامت جسمانيم تمرکز کنم، تازه آن هم فقط در روزهاي خوبم. براي نوشتن اين کتاب خيلي از لحاظ جسمي سختي کشيدم و راستش را بخواهيد خيلي اوقات نوشتن باعث مي‌شد حالم بدتر شود اما حس مي‌کردم ادامه دادن اين راه اهميت دارد چون براي رسيدن به چيزي کار مي‌کردم که از نظر خودم يک هدف درست و به جا بود. 

اين نويسنده بااراده به مناسبت چاپ کتابش يک مهماني تدارک ديده بود که قرار بود توسط شبکه سي ان ان پوشش خبري داده شود اما به خاطر کرونا لغو شد. ريمي مي‌گويد حالا تصميم دارد هرطور شده اين مهماني را برگزار کند چون به گفته خودش: (چاپ اين کتاب) يک دستاورد بزرگ بود و اين که توانستم تمامش کنم براي من اهميت داشت. چون بيشتر وقت‌ها فکر مي‌کردم نمي‌توانم انجامش دهم و حالا فقط يک شانس مي‌خواهم که بگويم من توانستم!

ريمي تنها يکي از آن دسته نويسندگان بداقبالي است که آثارشان زير بهمن کرونا مدفون شد. پم فسلر (Pam Fessler) روزنامه‌نگار ان‌پي‌آر يکي ديگر از آنهاست که کتابش درباره تاريخچه تنها کلوني جذام در کل قاره آمريکا، ژوئيه سال گذشته (تير- مرداد ۹۹) در بحبوحه کرونا چاپ و روانه بازار شد. فسلر حالا عضو يکي از گروه‌هاي حمايتي آنلاين شده که براي حمايت از نويسندگاني که در دوران کرونا کتاب چاپ کردند، تشکيل شدند. 

ايمي ليو (Aimee Liu) ديگر نويسنده زخم خورده از کروناست که رمانش، پسر سربلند (Glorious Boy)، مه سال ۲۰۲۰ (ارديبهشت- خرداد ۹۹) بيرون آمد. ليو که تاکنون چند کتاب منتشر کرده مي‌گويد بحران سال گذشته به طور خاص متوجه نويسندگان تازه‌کار و گمنام بود. وي تصريح کرد: صنعت نشر فقط يک شانس به شما مي‌دهد؛ اگر اولين کتابت خوب فروش نکند بلافاصله حذفت خواهد کرد. در بازار نشر از شانس دوباره خبري نيست و چون کتابت وسط يک همه‌گيري منتشر شده به تو آوانس نخواهند داد. 

در سالي که گذشت با وجود بحران جهاني کرونا، برخي کتابها هم بودند که خوب فروش کردند به ويژه آثار نويسندگان معروف و شناخته شده و کتابهاي آشپزي، عاشقانه و معمايي. سيلويا مورنو- گارسيا يک نمونه از نويسندگان پرفروش دوران کروناست. وقتي هفتمين رمان وي با عنوان گوتيک مکزيکي (Mexican Gothic) تابستان ۲۰۲۰ در شمارگان ۲ هزار نسخه به بازار کتاب آمد، او به طرز غافلگيرکننده‌اي براي اولين بار به فهرست نويسندگان پرفروش راه يافت. 

مورنو-گارسيا در اين باره مي‌گويد: (رمانم) بلافاصله بعد از انتشار تمام شد و ناشران نمي‌توانستند به اندازه کافي کتاب چاپ کنند. به خاطر کرونا همه‌چيز کُند شده بود و همه انتشاراتي‌ها سرشان شلوغ بود. به نظر مي‌آمد موفقيت بزرگي در راه باشد اما کتاب نبود! همه چيز خيلي اعصاب خردکن بود. 

بعد از پنجمين يا ششمين نوبت چاپ، بالاخره ناشران دريافتند که با يک کتاب پرفروش سروکار دارند. مورنو- گارسيا که در کانادا زندگي مي‌کند معتقد است کرونا به نويسندگاني که ساکن آمريکا نيستند، لطف بزرگي کرد. او به يکباره به کلوب‌ها و ميزگردهاي آنلاين حوزه کتاب با حضور نويسندگاني از سراسر جهان دعوت مي‌شد و ديگر به تور معرفي کتاب نيازي نداشت.  

شيوع ويروس کرونا موجب تعطيلي بسياري فعاليت و رويدادهاي مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي از جمله جشنواره‌ها، نمايشگاه ها و بسته شدن سينماها، سالن هاي تئاتر و کنسرت و کتابفروشي‌ها شد و تأثيرات منفي زيادي بر بازارهاي جهاني و اقتصاد کشورها در بخش هاي گوناگون از جمله فرهنگ گذاشت. 

ويروس کرونا اواسط ماه دسامبر (۲۴ آذر) در شهر ووهان در استان هوبي چين گزارش شد. ابتدا از اين بيماري به عنوان ذات‌الريه نام برده مي‌شد اما کميسيون ملي بهداشت چين در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دي ماه ۹۸) به صورت رسمي شيوع اين ويروس را در چين اعلام کرد.

اين بيماري که به تدريج به کشورهاي مختلف سرايت و سازمان جهاني بهداشت از آن با واژه همه‌گيري ياد کرد، تا لحظه تنظيم خبر ۱۹۴ ميليون نفر را در جهان مبتلا کرده است که از اين ميان بيش از ۴ ميليون و ۱۶۰ هزار نفر جان باخته‌اند.