سیاست از کجا شروع می شود؟

آخرين خبر/سرآغاز سياست چيست؟ آن نخستين اقدام يا رخداد که منجر به شکل‌گيري امر سياسي مي‌شود کدام است؟ سياست نخست نه با ايجاد وحدتي همچون شهر، بلکه با ايجاد تفکيک‌ها آغاز مي‌شود، با خشونت. نخستين اقدام سياسي ايجاد ديواري است بين «ما» و «ديگران». کشيدن مرزي بين خودي‌ها و بيگانگان البته خود متکي بر کشيدن مرز بنيادين‌تري است؛ مرز بين موجوداتي که قابليت زيست سياسي دارند و آنها که ندارند؛ به عبارت ديگر، نخستين مرز سياسي مرزي است بين انسان و حيوان. انسانها واجد قوه‌ي عاقله يا لوگوس و سخن هستند و حيوانات فاقد چنين تواني. به نظر فرمول ساده‌اي است، نه؟ ماجرا اما درست آنجا پيچيده مي‌شود که ماشين انسان‌شناختي مزبور چيز سومي توليد مي‌کند؛ موجودي که نه انسان است نه حيوان. نام اين شکل زيستي شگفت حيات برهنه است. به عبارت ديگر، هدف ماشين انسان‌شناختي ايجاد شکافي بين انسان و حيوان بود، اما نتيجه‌ي عملکرد آن چيزي يکسره جديد است، چيزي غير از اين دو. به عبارت ديگر، ايجاد مرزبندي‌ها و نقش‌هاي اجتماعي و تأسيس جامعه‌ي سياسي همواره در گرو پديده‌ي شگفتي است که آگامبن نامش را «حذف ادغامي» مي‌گذارد. حيات برهنه حيات موجودي است که از طريق حذف‌شدنش در جامعه‌ي انساني ادغام مي‌شود. اما آگامبن معتقد است اين ديگري محذوف و مدغم نه موجودي بيگانه، بلکه همان حيوانيت درون انسان است. سياست با تعليق اين حيوانيت آغاز مي‌شود، با خشونت و کشتار و «قرباني». هدف آگامبن اما رفتن به سوي سياستي است که از هرگونه ميل به استيلاي بر اين حيوانيت صرف‌نظر کرده باشد، سياستي که اين تعليق را تعليق کند. سياست آينده سياستي است که دريافته هيچ رسالتي براي موجودات وجود ندارد. هدف اين سياست غيرفعال‌کردن طبيعت انساني و حيواني است، تعليق تعليق. در نتيجه اين سياستي است که در آن از هر شکلي از تفکيک يا وضعيت استثنايي رها مي‌شويم، چرا که استثنأ و حذف ادغامي همبسته‌ي تعريف رسالت و ماهيتي براي موجودات است. اما اگر آگامبن اينقدر بر چنين تعليقي پافشاري مي‌کند، دليلي روشن دارد: بارزترين نمونه‌ي اين ميل به پاکسازي و تصفيه‌ي وجه حيواني انسانها به معناي حقيقي کلمه بزرگترين سلّاخي تاريخ بود: يعني آشويتس. امر گشوده فرارفتن از بستار حيوان/انسان است، تجربه‌ي زيستني که ديگر نه در پي استيلا بر حيوانيت است و نه يکسره حيواني و مسحور در محيط طبيعي خويش است. امر گشوده فقدان هر رسالتي است در خارج وجود.

برگرفته از اينستاگرام babelbookreview

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar