رمزگشایی از محبوبیت «بوبن»

خراسان/ به بهانه درگذشت کریستیان بوبن، نویسنده مشهور فرانسوی و خالق بیش از 60 کتاب از چگونگی ورود این چهره ادبی به عرصه نویسندگی  و دلایل علاقه مندی  ایرانی ها به آثار او نوشته ایم .  
 آثار ترجمه‌ای در بازار کتاب کم نیستند، اما کم پیش می‌آید که آثار یک نویسنده یا شاعر خارجی در میان مخاطبان یک کشور دیگر گل کند و با استقبال مواجه شود. کریستیان بوبن، نویسنده بزرگ فرانسوی، یکی از همین نویسنده‌ها بود؛ شخصیت بزرگی که هفته گذشته در هفتاد و یک سالگی درگذشت. بوبن متولد 1951 در شهر لوکروزو در شرق فرانسه بود و در شهر زادگاهش هم چشم از جهان فروبست. کتاب‌خوان‌های کشورمان به احتمال زیاد از میان آثار متعدد این نویسنده فرانسوی که بیشترشان هم به فارسی ترجمه شده‌ است، حداقل یک کتاب را خوانده‌اند. به مناسبت درگذشت کریستیان بوبن، چهره ادبی فرانسه، از زندگی، سبک نویسندگی و دلایل استقبال فراوان ایرانی‌ها از کتاب‌هایش نوشته‌ایم.

 از خواندن فلسفه تا علاقه‌مند شدن به نوشتنبوبن متولد آوریل 1950 میلادی بود. او در دانشگاه فلسفه خواند و بعد از آن کارهای مختلفی در زمینه‌های گوناگون انجام داد؛ از کار در کتابخانه تا روزنامه‌نگاری و بعد هم روی آوردن به نویسندگی و سرودن شعر. کریستیان بوبن از سال 1977 میلادی به طور جدی بر نویسندگی تمرکز کرد و اولین نوشته‌هایش در دهه 80 میلادی منتشر شد. او که تا سال‌های پایانی عمر به نوشتن ادامه داد، با کتاب‌های «لباس مهمانی» و «پست‌ترین» در دنیای نویسندگی مشهور شد. بوبن در این مدت بیش از 60 کتاب نوشت و جالب این‌که تقریباً نیمی از آثار او به فارسی ترجمه شده‌ است. «مناطق مختلف آسمان» آخرین کتاب این نویسنده بود که اکتبر سال گذشته به چاپ رسید.
71 سال عمر و نگارش 60 کتاب
کریستیان بوبن نویسنده به شدت پرکاری بود. نگارش بیش از 60 کتاب کار هر نویسنده‌ای نیست. خودش گفته بود: ««زندگی‌ام در کتاب‌ها سپری شده، به دور از دنیا و بدون این‌که بدانم با مطالعاتم همان کاری را کردم که پرندگان از روی غریزه با شاخه‌های درخت؛ آن‌ها را می‌شکنند و می‌سایند تا شاخه نازکی را جدا کنند که به زودی به دیگر شاخه‌ها می‌پیوندد و لانه‌شان را می‌سازد». دلایل متعددی برای استقبال مخاطب از آثار بوبن می‌توان متصور شد که بخشی از آن‌ها از این قرار است: ویژگی‌های ادبیات عامه‌پسند (مطرح کردن مسائل روزمره، سادگی ساختار، داشتن مضامین درونی و احساسی و خانوادگی)، اثرپذیری از متون مذهبی، حضور طبیعت، عشق و کودکی.
 مترجم‌های ایرانی آثار بوبن
پیروز سیار اولین مترجمی بود که آثار کریستیان بوبن را به ایرانی‌ها معرفی کرد. سیار، پژوهشگر آثار تاریخی و هنری و دانش‌آموخته کارگردانی سینما در فرانسه است. این مترجم در سال 1373 کتاب «چهره دیگر» بوبن را به فارسی برگرداند، اما با ترجمه «رفیق اعلی» از همین نویسنده بود که به شهرت رسید. بعد از این بود که تب ترجمه آثار کریستیان بوبن در ایران بالا گرفت و مترجم‌های دیگر هم وارد گود ترجمه آثار این نویسنده پرکار شدند. مهوش قدیمی، دیگر مترجم مشهور آثار بوبن است. این مترجم پیش کسوت، کتاب‌های «ابله محله»، «زن آینده»، «اسیر گهواره»، «ایزابل بروژ»، «بانوی سپید» و «دلباختگی» را به فارسی برگردانده‌است. حسین صدقی، نگار صدقی، فرزانه مهری، ساسان تبسمی، منوچهر بشیری‌راد، دلارا قهرمان، سمیه فِیلی، پرویز شهدی و حبیب گوهری‌راد از دیگر مترجم‌های آثار کریستیان بوبن به فارسی هستند. از آثار کریستیان بوبن که به فارسی ترجمه شده‌اند، می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: «همه گرفتارند»، «ستایش هیچ»، «فراتر از بودن»، «تصویری از من کنار رادیاتور»، «مسیح در شقایق»، «فروغ هستی»، «جشنی بر بلندی‌ها»، «انسان شادکام»، «بخش گمشده»، «قاتلی به پاکی برف» و «جادوی ساده».
دلیل استقبال گرم ایرانی‌ها از نویسنده فرانسوی
پرطرفدار بودن کریستیان بوبن در ایران را می توان  در مقاله «پذیرش ادبی کریستیان بوبن در ایران»، نوشته محمدرضا فارسیان و فاطمه قاسمی دنبال کرد: «اعتبار و شهرت مترجمان و ناشران سهمی در اقبال ادبی این نویسنده دارد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. همچنین با توجه به ذائقه ادبی خوانندگان ایرانی می‌توان ادعا کرد در مجموع مضامین آثار بوبن برای آن‌ها ملموس بوده و توانسته‌است انتظاراتشان را به خوبی برآورده کند. برای مثال، طبیعت و عناصر آن نزد شاعران و نویسندگان ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. خوانندگان ایرانی در دوره‌های مختلف همواره این مضمون را در آثار متعددی یافته‌اند؛ خواه نویسنده اثر در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده باشد، خواه این ارتباط غیرمستقیم باشد. بنابراین خوانندگان آثار بوبن که حضور تقریباً مداوم طبیعت را در نوشته‌های او حس می‌کنند، دچار تضاد و بیگانگی با آثار او نمی‌شوند و همین عامل باعث پذیرش وی می‌شود. پس می‌توان ادعا کرد چنین مضمونی به علت سازگاری با ذائقه ادبی خوانندگان ایرانی، به راحتی به انتظاراتشان پاسخ می‌دهد و در پذیرش آثار بوبن نقش مهمی دارد».

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar