انتشار کتاب برگردان انگلیسی منظومه «حیدر بابایه سلام» در دانشگاه تبریز

بهروز عزبدفتری، استاد بازنشسته دانشگاه تبریز در این ارتباط گفت: اغلب واژه‌ها و اصطلاحاتی که شهریار در منظومه «حیدر بابایه سلام» به‌کار برده، مربوط به سنت‌های روستایی بوده و یادگار گویشی است که مردم در طول تاریخ به‌کار می‌بردند و دارای جذبه خاص است که از آداب و رسوم محلی تأثیر گرفته‌اند. 

وی افزود: برای مترجم ناآشنا با آداب و رسوم مردم روستا، و لاجرم ناآشنا به واژگان مبیّن این آداب و رسوم، درک معنا و پی بردن به عمق کلام شهریار دشوار است. زمانی‌که ادراک معنا و کشف مفهوم حاصل می‌شد برای منِ مترجم برگردان آن معانی و مفاهیم به زبان انگلیسی دشوار نبود، هر چند باید اضافه کنم یک معنا و مفهوم را می‌توان به اشکال گوناگون در زبان دوم بیان کرد و این‌که کدامین بیان زیباتر است به ذوق و استعداد مترجم مربوط می‌شود.  

به گزارش ایسنا، این استاد دانشگاه تبریز، گفت: «حیدر بابایه سلام» شهریار شاهکار بی‌نظیری است، نه ترجمه به زبان دیگر را برمی‌تابد و نه نظیرگویی آن میسّر است. این منظومه یک اتفاق نادر است که یک‌ بار و برای همیشه اتفّاق افتاده است. آن حال و هوایی که روح شهریار را تسخیر کرده بود در زمانی خاص و شرایط ذهنی و عاطفی خاص رخ داده و تکرار آن با همان شیوایی، حتی برای خود شهریار ممکن نبود.

عزبدفتری ادامه داد: در ترجمه «حیدر بابایه سلام» شهریار به زبان فارسی و نیز به زبان انگلیسی مشکل عمده، برگرداندن بعضی کلمات و اصلاحاتی است که بر سر راه مترجم قرار دارد. می‌دانیم زبان ترکی، زبان تصریفی است و زبان فارسی (و نیز زبان انگلیسی) زبان ترکیبی است. معنای این سخن آن است که در زبان ترکی خصایص معنای مورد نظر را می‌توان با افزودن چند آوند به ستاک واژه بیان کرد، در صورتی که در زبان فارسی خصایص معنای موردنظر را فقط با ترکیب چند واژه مستقل می‌توان عرضه کرد.

 به نقل از روابط عمومی دانشگاه تبریز، وی در خاتمه تصریح کرد: نکته پایانی این‌گفتار این است که من در نوشتن آن، از مقدمه کتاب «حیدر بابایه سلام» شهریار، اثر کریم مشروطه‌چی (اسفند ۱۴۰۰) بهره گرفتم و در بازنویسی نکات برجسته این اثر، فرصت یافتم در چند مورد دیدگاه خود را نیز درباره ترجمه شعر بیان کنم.