دسته‌دنده‌های مدرن؛ مد روز یا یک مشکل جدی؟

پدال/ در سال‌های اخیر، خودروسازان سنتی و مدرن، تغییرات گسترده‌ای در طراحی داخلی خودروها ایجاد کرده‌اند. یکی از این تغییرات، تحول در طراحی و عملکرد دسته‌دنده‌ها است. دیگر خبری از دسته‌دنده‌های سنتی مکانیکی که روی کنسول میانی یا ستون فرمان قرار داشتند، نیست. جای آن‌ها را پیچ‌های چرخان، صفحه‌نمایش‌های لمسی، جوی‌استیک‌های خاص و حتی گوی‌های شیشه‌ای گرفته‌اند.

---

بازار

---

اما آیا این نوآوری‌ها واقعاً باعث بهبود تجربه رانندگی شده‌اند؟ بسیاری از رانندگان معتقدند که دسته‌دنده‌های جدید، گیج‌کننده، نامطمئن و حتی خطرناک هستند. گزارش‌های متعددی از رانندگانی که در استفاده از این سیستم‌ها دچار مشکل شده‌اند، تصادفات ناشی از طراحی‌های نامناسب و حتی مرگ ناشی از انتخاب اشتباه دنده منتشر شده است.

وقتی طراحی، کاربردپذیری را فدای زیبایی می‌کند
در گذشته، دسته‌دنده‌های سنتی کارکرد مشخص و سادگی قابل‌فهمی داشتند:

در خودروهای اتوماتیک، دنده روی کنسول میانی یا ستون فرمان قرار داشت و راننده با یک حرکت ساده، آن را از P (پارک) به D (حرکت) یا R (دنده عقب) تغییر می‌داد.
این مکانیزم لمسی، مکانیکی و مستقیم بود، به‌طوری که حتی بدون نگاه کردن نیز می‌شد دنده را عوض کرد.

اما امروزه خودروسازان برای ایجاد تمایز و نمایش تکنولوژی‌های جدید، دسته‌دنده‌های مرسوم را کنار گذاشته و به سراغ طرح‌های غیرمعمول رفته‌اند:

چالش‌های واقعی رانندگان: گیج‌کننده، ناامن و ناکارآمد
بسیاری از رانندگان، خصوصاً افراد مسن‌تر یا آن‌هایی که با خودروهای سنتی رانده‌اند، در مواجهه با این دسته‌دنده‌های مدرن دچار مشکل شده‌اند. در ادامه چند مثال واقعی از مشکلات دسته‌دنده‌های مدرن را بررسی می‌کنیم:

۱. سرگردانی رانندگان در خودروهای کرایه‌ای
خانم لیندا هاف، مسافری که یک نیسان روگ کرایه کرده بود، می‌گوید:

«اصلاً نمی‌دانستم چطور با این ماشین رانندگی کنم! مجبور شدم به دفتر کرایه خودرو برگردم و از آن‌ها بپرسم که این دنده چه ترفندی دارد؟!»
این مشکل فقط به لیندا ختم نمی‌شود. رانندگانی که برای اولین بار با خودروهای مجهز به دسته‌دنده‌های جدید مواجه می‌شوند، سردرگم شده و حتی ممکن است در شرایط اضطراری دچار مشکل شوند.

۲. اشتباه مرگبار کرایسلر با دنده چرخان
یکی از بحث‌برانگیزترین طراحی‌های دسته‌دنده، پیچ چرخان کرایسلر بود که کنار دکمه تنظیم صدای سیستم صوتی قرار داشت. این طراحی منجر به چندین حادثه، از جمله یک مورد مرگ شد!

طبق گزارش اداره ایمنی ترافیک بزرگراه‌های آمریکا (NHTSA)،

«این دنده بازخورد بصری و لمسی مناسبی ندارد و احتمال انتخاب ناخواسته دنده را افزایش می‌دهد.»
در چندین مورد، رانندگان به اشتباه به جای تنظیم صدا، دنده را عوض کرده و باعث تصادف شده‌اند!

۳. چالش‌های دسته‌دنده دیجیتالی تسلا
تسلا در مدل‌های جدید مدل ۳ و مدل Y، دسته‌دنده سنتی را حذف کرده و آن را به صفحه‌نمایش لمسی منتقل کرده است. رانندگان برای تعویض دنده باید در منوهای دیجیتالی بگردند!

یکی از مالکان تسلا می‌گوید:

همسرم هر بار که داخل ماشین من می‌نشیند، گیج می‌شود و می‌گوید: “نمی‌دانم باید چکار کنم!”
عدم وجود دسته‌دنده فیزیکی، باعث شده که رانندگان نتوانند به‌سرعت و بدون نگاه کردن دنده را عوض کنند، که در شرایط اضطراری می‌تواند خطرناک باشد.

۴. گوی کریستالی جنسیس GV60
در این خودروی لوکس از یک گوی کریستالی استفاده شده که پس از روشن شدن خودرو، می‌چرخد و تبدیل به یک پیچ چرخان برای تعویض دنده می‌شود. در نگاه اول، جذاب و مدرن است، اما برخی از مالکان از کاربردی نبودن این طراحی شکایت دارند.

آیا این طراحی‌ها فقط یک مشکل کاربری هستند؟ خیر، بلکه خطرناک‌اند!
مسئله فقط راحتی یا عادت رانندگان نیست، بلکه در برخی موارد، این طراحی‌های جدید به مشکلات ایمنی منجر شده‌اند.

در خودرو ریویان R1S، آزمایش‌کنندگان Consumer Reports هنگام غیرفعال کردن کروز کنترل، به اشتباه دنده را در حالت عقب گذاشتند!
کرایسلر مجبور شد هزاران خودرو را برای رفع مشکل دنده چرخان خود فراخوانی کند.
تسلا نیز بارها با انتقادات درباره حذف دکمه‌های فیزیکی و دنده‌های دیجیتالی روبرو شده است.

این موارد نشان می‌دهد که دسته‌دنده‌های مدرن ممکن است نه‌تنها گیج‌کننده، بلکه خطرناک نیز باشند.

راه‌حل چیست؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند که ساده‌سازی و حفظ اصول طراحی ارگونومیک، راه‌حل اصلی این مشکل است. برخی از برندها به همین دلیل به طراحی‌های سنتی بازگشته‌اند:

همان گونه که قبلا در پدال خواندید، فولکس‌واگن پس از انتقادات زیاد، تصمیم گرفت دکمه‌های فیزیکی را به خودروهای خود بازگرداند.
بسیاری از خودروسازان پس از بازخورد منفی، دوباره به دسته‌دنده‌های ساده و کاربردی‌تر فکر می‌کنند.
نتیجه‌گیری: آیا نوآوری همیشه خوب است؟
خودروسازان در تلاش برای مدرن‌سازی، گاهی فراموش می‌کنند که اصول اولیه ارگونومی و راحتی راننده باید در اولویت باشد.

تکنولوژی باید در خدمت کاربر باشد، نه بالعکس!
طراحی‌های پیچیده که باعث سردرگمی و خطر می‌شوند، بیشتر به ضرر مصرف‌کننده تمام خواه

به پیج اینستاگرامی «آخرین خودرو» بپیوندید
instagram.com/akharinkhodro.ir