«ولوو B11»، مهمان جدید جاده‌های ایران

پدال/ سال‌ها پيش اتوبوس‌هاي بنز 302 ساخت ايران‌خودرو تقريباً يکه‌تاز عرصهٔ اتوبوس‌هاي برون‌شهري ايران بودند اما در دههٔ 70 شمسي شرکت رانيران با ساخت و عرضهٔ اتوبوس‌هاي جديد ولوو به بازار ايران اوضاع را کاملاً دگرگون کرد. اولين اتوبوس بين‌شهري يا به‌اصطلاح بياباني ولوو که توسط رانيران ساخته و عرضه شد، B12 نام داشت که البته در تعداد محدودي ساخته شد. سپس نسل اول مدل B7 روانهٔ بازار شد و کاملاً توانست بازار اتوبوس‌هاي بياباني کشور را در دست گيرد تا جايي که مي‌توان شروع اصلي ولوو در ايران را با نسل اول B7 دانست. اين اوضاع تقريباً تا دههٔ 80 شمسي ادامه داشت تا اينکه سر کلهٔ رقيبي قدرتمند پيدا شد و آن‌هم وطن ولوو يعني اسکانيا بود که توسط عقاب افشان به ايران راه يافت. عملکرد پرقدرت عقاب افشان درزمينهٔ عرضهٔ اتوبوس‌هاي مناسب اسکانيا C12 و بعداً مارال و از سوي ديگر عملکرد ضعيف رانيران با ساخت اتوبوس‌هاي نه‌چندان مطلوبي مانند ولوو B7 نسل سه موجب شد که اسکانيا تا حد زيادي بازار را در دست گرفته و به سلطهٔ ولوو بر اتوبوس‌هاي بين‌شهري ايران خاتمه دهد. اما رانيران در سال 1387 با عرضهٔ اتوبوس جديد B9 که در اصل نسخهٔ جديد اتوبوس‌هاي سري 9000 ولوو محسوب مي‌شد توانست تا حدودي سهم ازدست‌رفتهٔ خود را بازيابد. اين اتوبوس با پيشرانهٔ 9 ليتري 380 اسب بخاري و گيربکس اتوماتيک I-Shift، رقيب مناسبي براي اسکانيا مارال بشمار مي‌رفت و در فروش هم موفق عمل کرد. بااين‌حال عقاب افشان هم بيکار ننشسته و اتوبوس جديد و مدرن درسا را به‌عنوان برگ برنده ارائه کرد. اتوبوسي که هرچند از همان پيشرانهٔ مارال استفاده مي‌کند اما ازلحاظ ظاهري و داخلي دگرگون شده است. ولي اين تمام ماجرا نيست چراکه در سوي ديگر، رانيران و يا در اصل ولوو در حال آماده‌سازي هماوردي سرسخت براي اسکانيا و مدل درسا است. محصولي که واقعاً درخور نام بزرگ و پرافتخار ولوو است. اين اتوبوس جديد قرار است به‌زودي با نام B11 مهمان جاده‌هاي ايران شود و سلطان جاده‌ها لقب گيرد. اتوبوسي که قرار است با نام B11 توسط رانيران به بازار عرضه شود درواقع نسل جديد اتوبوس ولوو 9700 است. بازار مکزيک يکي از بااهميت‌ترين بازارها براي ولوو است زيرا در سال‌هاي اخير بيش از 6 هزار دستگاه از اتوبوس قبلي 9700 ولوو (همان مدلي که با نام B9 در کشورمان هم عرضه شد) در مکزيک فروخته شده است. به همين دليل اتوبوس جديد 9800 ولوو در مکزيک توسعه يافته و ابتدا فقط در اين کشور عرضه خواهد شد. البته تا سال 2018 اين اتوبوس جديد در ساير کشورها هم عرضه خواهد شد اما يکي از کشورهايي که زودتر اين تاريخ شاهد عرضهٔ ولوو 9800 جديد در آن هستيم، کشورمان ايران خواهد بود که جاده‌هاي آن حتي زودتر از اروپا ميزبان اين اتوبوس جديد خواهند بود. اين اتوبوس که با نام 9800 Nuevo شناخته مي‌شود براي اولين بار در سپتامبر 2015 در مکزيک معرفي شد و پرچم‌دار جديد ولوو محسوب مي‌شود. 9800 جديد جايگزين مدل 9700 خواهد شد يعني اتوبوس که موفقيتي بزرگ براي ولوو در بازار مکزيک به همراه داشت. بنابراين با توجه به اهميت بالاي بازار مکزيک براي ولوو، اين شرکت تصميم گرفته جديدترين و پيشرفته‌ترين اتوبوس خود را ابتدا اختصاصاً در اين کشور عرضه کند. 9800 Nuevo، اتوبوسي براي مسافت‌هاي طولاني بوده و تصويري برتر از ويژگي‌هاي شناخته‌شدهٔ اتوبوس‌هاي ولوو يعني تکنولوژي، ايمني و راحتي را نشان مي‌دهد. اين اتوبوس با برخورداري از بالاترين استانداردهاي کيفيت و دقيق‌ترين استانداردهاي ايمني، موقعيت ولوو را به‌عنوان رهبر بازار تقويت خواهد کرد. البته اگر سازندهٔ وطني همانند سابق دخل و تصرفي در ويژگي‌ها و تجهيزات آن نکرده و آن‌را مشابه نسخهٔ اصلي عرضه کند. طراحي جديد و متمايز، تجهيزات ايمني پيشرو، پيشرانه‌اي قدرتمند و انعطاف‌پذيري بالا موجب شده که درمجموع 9800 Nuevo يک ولووي جديد واقعي باشد. اين اتوبوس درنتيجهٔ يک دورهٔ طولاني از بررسي نيازهاي خريداران طراحي شده است که اين مهم از طريق مشارکت بخش‌هاي مهندسي ولوو در نقاط مختلف جهان طي سه سال به‌دست آمده است. حال به بهانهٔ ورود قريب‌الوقوع اين اتوبوس بروز اروپايي به کشور، در ادامهٔ به بررسي و معرفي کامل آن مي‌پردازيم. طراحي ولوو 9800 Nuevo يا با نامي که در ايران شناخته خواهد شد B11، از طراحي کاملاً جديدي برخوردار است که آن‌را لااقل از تمامي اتوبوس‌هاي بين‌شهري ايران متمايز مي‌کند. طراحي بيروني اين اتوبوس باوجود جديد و بروز بودن همچنان استايل لوکس و انحصاري محصولات ولوو را حفظ کرده است. در قسمت جلو شاهد طراحي زيبايي هستيم که به خاطر فرم چراغ‌ها، به کاميون‌هاي جديد ولوو شباهت پيدا کرده است. چراغ‌هاي جلوي B11 بسيار شبيه به کاميون‌هاي FH و FMX است که موجب شده قسمت جلويي اتوبوس به کاميون‌هاي مذکور شباهت پيدا کند و اين نکتهٔ بسيار مثبتي است. در قسمت عقب هم در عين مدرن بودن شاهد طراحي آشنايي هستيم. فرم چراغ‌ها شبيه به B9 هستند با اين تفاوت که قسمت بالايي آن طراحي برعکس B9 دارد. نکتهٔ جالب در قسمت عقب اتوبوس B11 نبود شيشهٔ عقب است. شيشه‌اي که البته نيازي هم وجودش نيست. علاوه بر اين‌ها، ولوو 9800 جديد طراحي آئروديناميکي بهتري نسبت به قبل دارد که به‌منظور به حداکثر رساندن بهره‌وري طراحي شده و موجب کاهش محسوس مصرف سوخت مي‌شود. علاوه بر اين، هنگام حرکت در بزرگراه‌ها سيستم تعليق به‌صورت خودکار ارتفاع اتوبوس را کاهش مي‌دهد و درنتيجه به دليل کاهش ارتفاع و مرکز ثقل، مقاومت هوا و مصرف سوخت کمتر مي‌شود. همچنين با مهندسي جديد، وزن اتوبوس نيز نسبت به قبل کاهش داشته است. ايمني 9800 جديد امن‌ترين اتوبوسي است که ولوو تاکنون ساخته است. تک‌تک پيچ و مهره‌هاي اين اتوبوس ميراث ايمني ولوو را به همراه دارند. يک پکيج ايمني کمک‌رانندهٔ ويژه براي اتوبوس در نظر گرفته شده که خطاهاي راننده را اصلاح‌کرده و تا حد قابل‌توجهي موجب کاهش خطر وقوع تصادفات و حوادث مي‌شود. اين پکيج شامل سيستم تشخيص وسايل نقليهٔ روبرو مي‌شود که در صورت احساس خطر تصادف به راننده هشدار مي‌دهد. با استفاده از دو رادار و يک دوربين، ايمني اتوبوس ارتقاء پيدا کرده و اگر راننده اقدام به ترمز گيري نکند اتوبوس به‌صورت خودکار ترمزها را فعال خواهد کرد. کروز کنترل تطبيقي آن نيز وجود وسايل نقليهٔ کندتر را در مسير حرکت تشخيص داده و سرعت اتوبوس را جهت حفظ فاصلهٔ ايمني تنظيم مي‌کند. يک سيستم کنترل مسير حرکت و خطوط جاده نيز زماني که راننده ناخواسته از خط خارج شود به او هشدار مي‌دهد. ولوو 9800 جديد مجهز به فرمان برقي پويا با يک موتور برقي قدرتمند شده است که عملکرد فوق‌العاده‌اي دارد و از مزاياي آن مي‌توان به افزايش ثبات و کاهش مصرف برق اشاره کرد. اتاق کابين اين اتوبوس بسيار راحت و کاربردي بوده و لذت بالايي را براي مسافران به همراه خواهد داشت. طراحي داخلي آن بسيار انعطاف‌پذير بوده و مي‌توان متناسب با نيازها از آن استفاده نمود. طراحي يک سالن بزرگ موجب نصب صندلي‌هاي عريض‌تري شده که راحتي بيشتري را براي مسافران به همراه دارد. همچنين طراحي جديد اتاق روشنايي بيشتري را براي سالن اتوبوس فراهم کرده و ديد رو به بيرون آن نيز بهتر شده است. ارگونومي قسمت راننده نيز بسيار عالي است به‌گونه‌اي که راننده به‌راحتي با نوک انگشتانش به تمامي تجهيزات دسترسي دارد. موقعيت جديد آينه‌هاي جانبي و شيشهٔ جلوي جديد نيز موجب بهبود قابل‌توجهي در ديد راننده از بين بردن نقاط کور شده است. ولوو براي اتوبوس پرچم‌دار جديد خود سيستمي جديد بنام I-Start توسعه داده است. اين سيستم متشکل از يک پکيج با چهار باطري است که هر جفت از آن‌ها در جعبه‌هاي طرفين اتوبوس نصب شده‌اند. اين باطري‌ها صرفاً به استارت اتوبوس و ديگر لوازم جانبي برقي آن اختصاص داده‌شده‌اند. بنابراين درصورتي‌که پيشرانه خاموش باشد اين تجهيزات بدون هيچ مشکلي با استفاده از باطري‌ها کار خواهند کرد. قواي محرکه اما مي‌رسيم به يکي از مزيت‌هاي عمدهٔ اين اتوبوس يعني پيشرانهٔ توانمند آن. ولوو 9800 Nuevo مجهز به يک پيشرانهٔ شش سيلندر خطي ديزلي 13 ليتري (حجم دقيق 12.8 ليتر) است که قدرتي بين 460 تا 500 اسب بخار و گشتاوري بين 2300 تا 2500 نيوتن متر توليد مي‌کند و آن‌را تبديل و قوي‌ترين اتوبوس بازار کرده است تا ولوو که درزمينهٔ قدرت کشنده‌ها با FH16 حکمراني مي‌کند در بخش اتوبوس‌ها هم تاج قدرت را بر سر گذارد. البته با توجه به اينکه در اتوبوس‌هاي ولووي توليد رانيران عدد موجود در نام، نشانگر حجم موتور آن‌ها است، معلوم نيست که رانيران 9800 جديد را با همين موتور توليد کند چراکه اين موتور 13 ليتر حجم دارد درحالي‌که رانيران اين اتوبوس B11 ناميده است. اين پيشرانه با استاندارد آلايندگي يورو 5 سازگاري دارد که اگر بنا به استفاده از آن در کشور باشد، به دليل نياز به مادهٔ ادبلو و با توجه به عمدم وجود زيرساخت‌هاي آن در ايران، اتوبوس جديد ولوو با استاندارد آلايندگي پايين‌تري در کشورمان عرضه خواهد شد. همچنين مانند قبل وظيفهٔ انتقال نيروي موتور هم بر عهدهٔ گيربکس اتوماتيک فوق‌العاده و افسانه‌اي I-Shift خواهد بود. قطعات و طراحي مکانيکي اين اتوبوس مدرن نيز بسيار بادوام است که عمر طولاني و قابليت اطمينان آن‌را تضمين مي‌کند. ابعاد، اوزان و ظرفيت‌ها اين اتوبوس توسط ولوو در دو نوع دو محور و سه محور توليد مي‌شود که نمونهٔ دو محور 13.17 متر و نسخهٔ سه محور 14 متر طول دارد. البته به دليل استقبال نه‌چندان زياد از اتوبوس‌هاي سه محور در ايران به‌احتمال‌زياد نسخهٔ دو محور B13 در کشور عرضه خواهد شد. عرض و ارتفاع اتوبوس به ترتيب برابر با 2.6 متر و 3.85 متر است و باک سوخت آن 560 ليتر ظرفيت دارد. حداکثر وزن مجاز ناخالص نسخهٔ دو محور 19.5 تن و نمونهٔ سه محور 27 تن است. محفظهٔ بار 9800 جديد حجم وسيعي معادل 10.7 مترمکعب (10,700 ليتر) دارد که کاملاً نيازهاي تمامي مسافران را پوشش مي‌دهد. همچنين براي نمونهٔ سه محور يک سيستم فرمان گيري محور عقب در نظر گرفته شده که به تسهيل چرخش اتوبوس و کاهش شعاع چرخش کمک کرده و همچنين مانع ساييدگي بيش‌ازحد لاستيک‌هاي محور سوم مي‌شود. البته اين سيستم به‌عنوان يک آپشن سفارشي ارائه مي‌شود. سخن پاياني تمامي مواردي که در بالا ذکر شد مربوط به نسخهٔ اصلي Nuevo 9800 است که توسط خود شرکت ولوو توليد مي‌شود و وجود بسياري از آن‌ها بستگي به نحوهٔ توليد ولوو B11 توسط رانيران دارد چراکه احتمالاً بسياري از تجهيزات آن حذف خواهد شد. اين امر در تاريخ فعاليت شرکت رانيران سابقۀ زيادي داشته است. به‌عنوان‌مثال حتي اتاق ولوو B9 که توسط رانيران توليد مي‌شود متعلق به مدل B7 نسل سه بوده و کاملاً با اتاق B9 اصلي ولوو متفاوت است. درواقع فقط طراحي جلو و عقب اتاق B9 اصلي روي اتاق B7 نسل سه نصب شده است که اين نبوغ فقط از سازندگان وطني برمي‌آيد! اميدواريم اين بلا بر سر B11 آورده نشود. به‌هرحال ولوو B11 به‌زودي به جاده‌هاي ايران راه پيدا خواهد کرد و هم‌اکنون چند دستگاه از آن توسط رانيران به‌صورت آزمايش وارد شده و در حال گذراندن مراحل آزمون و بررسي جهت تأييد براي ورود به جاده است. همچنين تبليغ آن‌هم در سايت رانيران ديده مي‌شود. B11 هنگام ورود به بازار رقيب بسيار توانمندي براي اسکانيا درسا خواهد بود و معادلات بازار را کاملاً به نفع ولوو تغيير خواهد داد و جايگاه آن‌را باز پس خواهد گرفت. اتوبوسي مدرن با طراحي زيبا، موتور قدرتمند، آئروديناميک عالي، ايمني بالا و اتاقي راحت. البته همهٔ اين‌ها بستگي به عملکرد رانيران در ساخت و توليد B11 دارد. شنيده‌ها حاکي از آن است که ولوو B11 احتمالاً با قيمتي در حدود 1 ميليارد تومان عرضه خواهد شد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد