تانک سوئدی با طراحی متفاوت!

عصر ايران/ مطالعه گزارشات مربوط به کشته شدگان جنگ جهاني دوم و جنگ کره نشان داد که ريسک اصابت آتش دشمن مستقيما با فاکتور ارتفاع در ارتباط بوده است. Stridsvagn 103 که تحت عنوان تانک- اس هم شناخته مي شود، يک نسخه سوئدي از تانک هاي اصلي ميدان نبرد مربوط به دوران پس از جنگ جهاني دوم است. اين تانک بيشتر به واسطه طراحي ظاهري غير معمول خود شهرت يافت و همانطور که در ادامه مشاهده خواهيد کرد، به جاي برجک تنها مجهز به يک سلاح ثابت است. گفتني است که خودروهاي جنگي زرهي فاقد برجک غالبا در دسته شکارچي تانک طبقه بندي مي شوند اما Stridsvagn 103 باتوجه به شباهت عملکردي بيشتر خود به دسته تانک ها، در همين گروه نيز جاي گرفته است. امروزه اين خودروي جنگي ارتش سوئد را تنها تانک توليد انبوه از جنگ جهاني دوم تاکنون مي دانند که هيچ گونه برجکي در طراحي آن لحاظ نشده است. طراحي و توسعه تانک مذکور که به طور خلاصه Strv 103 نيز گفته مي شود، تمام مراحل طراحي و توليد خود را در سوئد پشت سر گذاشت. توسعه آن به دهه 1950 باز مي گردد و نخستين تانک اصلي ميدان نبرد بود که با استفاده از موتور توربيني ساخته شد. نتيجه تلاش هاي اوليه براي ساخت چنين تانکي، تمرکز بيشتر روي مانايي (قابليت دوام بالاتر) و همچنين سطح حفاظتي خدمه بود. در نهايت Strv 103 توانست به جايگاه نسبتا مهمي ميان نيروهاي زره پوش سوئد از 1960 الي 1990 دست يابد اما به تدريج توسط مدل هاي مختلف تانک لئوپارد 2 از جمله Stridsvagn 121و Stridsvagn 122جايگزين شد. تانک لئوپارد 2 تانک فاقد برجک Strv 103 مطالعه گزارشات مربوط به کشته شدگان جنگ جهاني دوم و جنگ کره نشان داد که ريسک اصابت آتش دشمن مستقيما با فاکتور ارتفاع در ارتباط بوده است. بيش از نيمي از تانک هاي فعال در ميدان نبرد به دليل نفوذ مهمات نيروهاي مقابل به برجک مجموعه از بين رفته بودند. به همين علت تصميم گرفته شد که نمونه هاي جديد تا اندازه ممکن از نظر ارتفاع سطح پاييني داشته باشند. راه حل اين موضوع نيز محدود سازي و يا حذف کامل برجک محسوب مي شد. اين کار علاوه بر به حداقل رساندن تهديد دشمن، منتج به کاهش وزن مجموعه هم شده بود. از طرفي ديگر با تنظيم سيستم تعليق تانک مي توان بدنه آن را تا 13 سانتي متر بيشتر دستخوش کاهش ارتفاع کرد. اگر نگاهي به يک سري از مشخصات ديگر Strv 103 نيز داشته باشيم، باز هم مي توان طرح هاي حذفي متعددي را جست و جو کرد. براي مثال اين تانک مجهز به يک سلاح L74 با کاليبر 105 ميلي متر بود که مي توانست از مهمات مشابه با سلاح بريتانيايي Royal Ordnance L7 تغذيه شود. استفاده از L74 تعداد خدمه را به 2 نفر کاهش داد: يک راننده/ توپچي و يک فرمانده (لازم به ذکر است که بيشتر طراحي هاي آن زمان نيازمند همکاري 4 نفر خدمه بوده است). اين طرح مفهومي تست هاي عملي اوليه را طي کرد اما مشخص شد که خدمه دو نفره نمي تواند براي پوشش دهي کارهاي جانبي مانند تعمير و نگه داري روزمره، تغييرات مسير و بارگيري مجدد در ميدان نبرد کافي باشد. بدين ترتيب در راستاي بهبود کارايي جنگي مجموعه، يک خدمه ديگر تحت عنوان مسئول بخش پشتي/ اپراتور راديويي نيز افزوده شد. Strv 103 در ابتدا مجهز به دو موتور متفاوت شامل رولز- رويس ديزلي K60 با قدرت 240 اسب بخار براي کروز آهسته و مانور در جهت هدف گيري تانک و همچنين بوئينگ 502 توربيني با قدرت 300 اسب بخار به منظور تامين قدرت بيشتر بود. اين قدرت بالاتر براي طي مسافت هاي طولاني تر با سرعت بيشتر و همچنين حرکت بدون مشکل در زمين هاي ناهموار لازم بوده است. اما متخصصين سريعا متوجه مشکلي جدي در اين طراحي شدند. آنها به اين نتيجه رسيدند که توربين از قدرت کافي و مورد انتظار برخوردار نيست و به همين دليل آن را با توربين کاترپيلار که 490 اسب بخار قدرت در اختيار مجموعه قرار مي داد، تعويض کردند. لازم به ذکر است که اين تغييرات پس از آن که تنها 70 دستگاه از تانک مذکور ساخته شده بود، به مرحله اجرا درآمد و سعي شد که نمونه هاي پيشين نيز به سيستم جديد مجهز شوند. اين اولين باري بود که از يک موتور توربيني براي تامين نيروي محرکه يک تانک توليد انبوه استفاده مي شد. با وجود تمامي تلاش هاي نام برده، Strv 103 هيچ گاه نتوانست عملکرد خود را در يک جنگ واقعي نشان دهد. انواع Stridsvagn 103B: از آن جايي که وزن Strv 103 در مقايسه با پروتوتايپ هاي پيش از توليد اصلي افزايش قابل توجهي داشت، به نظر مي رسيد که اين مجموعه از قدرت لازمه برخوردار نباشد. به دنبال اين موضوع، نسخه قوي تري از همان توربين گازي اما اين بار توسط کمپاني کاترپيلار معرفي شد. در ادامه نسخه هاي اوليه از تانک مورد نظر که تحت عنوان مدل 103A شناخته مي شدند، به نمونه استاندارد B تغيير وضعيت يافتند. Stridsvagn 103C: يک برنامه ارتقا در سال 1986 آغاز شد که هدف آن تجهيز تمام تانک هاي توليدي به سيستم کنترل آتش بهبود يافته بود. همچنين برنامه اي ديگر در سال 88/1987 نيز در دست توسعه قرار گرفت که طي آن موتور رولز- رويس با يک موتور جديدتر کمپاني ديترويت ديزل (قدرت 290 اسب بخار) جايگزين شد. تانک هاي مدل 103C مجهز به يک بردياب ليزري مدرن تر نيز بودند. Stridsvagn 103D: در اواسط دهه 1990، نيروهاي مسلح سوئد به دنبال يک تانک اصلي ميدان نبرد جديد بودند و به همين علت يک دستگاه Strv 103C به Strv 103D ارتقا يافت. تغييرات اصلي شامل نصب کامپيوتر کنترل آتش، ديدهاي حرارتي براي توپچي و فرمانده، تجهيزات مورد نياز براي نبرد در شب و شرايط آب و هوايي بد و همچنين يک سري تغييرات جزئي در سيستم تعليق و موتور مجموعه بود. مشخصات تانک Stridsvagn 103 - نوع: تانک اصلي ميدان نبرد - محل توليد: سوئد - مدت زمان خدمت: از سال 1967 تا 1997 - اپراتور اصلي: ارتش سوئد - طراحي شده به سال: 1956 - توليدکننده: شرکت سوئدي بوفورس آ.ب. - توليد شده به سال: 1967 تا 1971 - تعداد ساخته شده: 290 دستگاه - انواع: A، B، C، D - وزن: 39.7 تن براي 103B و 42.5 تن براي 103C - ارتفاع: 1.9 متر تا سقف خودرو - خدمه: 3 نفر - سلاح اصلي: تفنگ L74 - موتور: موتور رولز- رويس K60 به همراه کاترپيلار 553 توربين گازي براي 103A، موتور رولز- رويس K60 به همراه کاترپيلار 553 توربين گازي با قدرت بالاتر (490 اسب بخار) براي 103B و موتور ديترويت ديزل به همراه کاترپيلار 553 توربين گازي براي 103C - نسبت نيرو به وزن: 18.3 اسب بخار به تن (نسخه C) - برد عملياتي: 390 کيلومتر - سرعت: 60 کيلومتر بر ساعت ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد