خودرو بانک/ اگر بخواهيد روح بازار خودرويي کشورهاي حاشيه خليج فارس را با يک خودرو توصيف کنيد، آن خودرو حتماً لندکروزر خواهد بود. لندکروزر بيش از نيم قرن است که در بازار خاورميانه حضور دارد و خودروي مورد علاقه بيشتر آفرود سواران محسوب ميشود. محبوبيت لندکروزر در خاورميانه بيدليل نيست، اين خودرو مورد استفاده قشر عظيمي از آفرود سوارها قرار گرفته و تا نيروهاي امنيتي نيز از آن استفاده ميکنند. اما در بازار خودروي ايران بيش از اينکه از قابليتهاي آفرود آن استفاده شود، به عنوان يک خودروي لوکس در بازار جاي خود را باز کرده است. به جرات ميتوان گفت لندکروزر در بازار خاورميانه هيچ رقيبي ندارد و تنها رقيب نزديک آن نيسان پاترول است ولي آن نيز در بازار فروش و نفوذ در بازار هنوز نتوانسته به لندکروزر نزديک شود و تنها به عنوان يک رقيب قديمي و لايق محسوب ميشود.
اکثر افراد تويوتا لندکروزر را به تواناييهاي بالا، کاربردي بودن و دوام بالا ميشناسند. متاسفانه همين دوام و کيفيت ساخت بالاي اين خودرو باعث شده تا لندکروزر افت قيمت زيادي در بازار دست دوم نکند و اين خبر خوبي براي کساني که دنبال خودروي دست دوم هستند، نيست. حتي لندکروزرهاي با سن بيشتر از 10 سال نيز قيمت خود را در حاشيه خليج فارس به خوبي حفظ ميکنند. در ايران هم که حکايت جداست و لندکروزهاي 10 ساله قيمت ميلياردي هم دارند.
تويوتا لندکروزر در نسلهاي نخست خود، خودرويي صرفاً آفرودي بود و بيشتر آن را با لقب لندروور ژاپن ميشناختند اما در سال 1998 و رونمايي از سري 100، جهشي بزرگ براي اين خودرو اتفاق افتاد. اين خودرو که در سال 1999 وارد بازار امارات شد، توانست به موفقيت چشمگيري دست پيدا کند. تويوتا لندکروزر سري 100 در مقايسه با نسلهاي قبلي خود، خودرويي بزرگتر بود، همچنين در بحث ايمني نيز اين خودرو حالا به برخي تجهيزات مدرن مجهز شده بود. در سري 100 تويوتا در ضمن توجه به تواناييهاي آفرودي به قابليتهاي خودرو روي جاده و کاربرديتر شدن آن نيز فکر کرده بود و به همين دليل براي نخستين بار شاهد استفاده از سيستم تعليق مستقل دوبل جناغي در جلو بوديم. همچنين براي نخستين بار لندکروزر با موتور V8 نيز قابل سفارش بود. گرچه در بازارهاي مختلف لندکروزر در تيپهاي مختلفي ارائه ميشد، ولي در ايران دو تيپ آن با نامهاي GXR و VXR بيشتر عرضه شدند. در ادامه اين مقاله از خودروبانک نگاهي به سري 100 افسانهاي خواهيم داشت و به نکاتي هم اشاره خواهيم کرد که دانستنشان خالي از لطف نيست.
طراحي خارجي و داخلي، قديمي و شکيل
تويوتا لندکروزر سري 100 داراي طول 4890 ميليمتر، عرض 1940 ميليمتر و ارتفاع 1890 ميليمتر است. فاصله محوري اين خودرو نيز 2850 ميليمتر است که نويد بخش فضاي جاداري است.
طراحي کلي خودرو بسيار ساده و بيشتر منطبق با استانداردهاي دهه 90 است اما به نظر نگارنده در عين سادگي، زيبايي خوبي هم دارد. اين خودرو با دو نوع نماي عقب در بازار موجود است، يکي داراي درب عقب دو تکه به شکل آمبولانسي است و زاپاس آن روي در عقب قرار دارد و ديگري مانند خودرويي که در تصاوير ميبينيد، داراي چراغهاي عقب بزرگتر است و زاپاس آن به زير خودرو منتقل شده است.
با قدم گذاشتن به داخل کابين نيز همه جا رنگ و بوي دهه 90 را دارد. از فرمان چهارشاخه با طرح چوب گرفته تا داشبورد مربعي شکل. نکته جالب اينجاست که کابين کيفيت خيلي بالايي دارد و پس از اين همه سال استفاده، نه تنها به صدا نيفتاده است بلکه خيلي از بخشها مانند روز اول هستند. صندليهاي لندکروزر نيز راحتي خوبي دارند ولي حمايت آنها از بدن در پيچها عالي نيست.
پيشرانه، قسمت جالب قضيه
لندکروزر سري 100 با موتورهاي مختلفي در بازار جهاني عرضه شد. موتورهاي اين خودرو شامل موتور 4 ليتري 6 سيلندر خطي ديزلي با نام 1HZ، موتور 4.5 ليتري 6 سيلندر خطي بنزيني با کد 1FZ-FE، موتور 4.2 ليتري 6 سيلندر توربو ديزلي با کد 1HZ-FTE و موتور 4.7 ليتري V8 بنزيني با کد 2UZ هستند. در ايران تنها موتورهاي بنزيني اين خودرو عرضه شدند. تيپهاي GXR داراي موتور 6 سيلندر خطي و تيپهاي VXR نيز داراي موتور V8 هستند.
شش سيلندري که يک عمر برايتان کار ميکند
پيشرانه شش سيلندر خطي 1FZ-FE که مدل مورد آزمايش ما نيز از آن استفاده ميکند، از سال 1993 تا 2009 روي خط توليد بود. اين پيشرانه با حجم دقيق 4476 در لکسوس LX450 نيز مورد استفاده قرار گرفته است. اين پيشرانه توانايي توليد 215 اسب بخار قدرت در 4600 دور بر دقيقه و 373 نيوتون متر گشتاور در 3600 دور بر دقيقه را دارد. اين پيشرانه تنفس طبيعي به عنوان جايگزين پيشرانه قديمي 2F به بازار معرفي شد. اولين بار تويوتا لندکروزر سري 70 به پيشرانه 1FZ-FE مجهز شد. اين پيشرانه هنوز نيز حجيمترين موتور 6 سيلندر خطي تويوتا است.
بلوک موتور از جنس چدني بوده و قطر پيستون و طول کورس آن به ترتيب 100 ميليمتر و 95 ميليمتر هستند. سرسيلندر از نوع DOHC مجهز به دو ميل سوپاپ در بالا و 4 سوپاپ براي هر سيلندر است. جالب است با وجود عدم استفاده از تايپيت هيدروليکي اما در سرويسهاي دورهاي به ندرت نيازي به تنظيم سوپاپها وجود دارد و تنها هر 100 هزار کيلومتر يکبار بايد چک شوند. سرسيلندر موتور 1FZ-FE از آلياژ آلومينيوم ساخته شده است. اين سرسيلندر هم وزن کمي دارد و هم خنککاري آن خيلي موثر و کارآمد است. ميل سوپاپهاي فولادي توسط يک زنجير تايم چرخانده ميشوند.
براي اين موتور مصرف روغن 1 ليتر در هر 1000 کيلومتر طبيعي است و ويسکوزيته پيشنهادي براي روغن موتور آن 5W-30، 5W-40 و 10W-30 هستند. در اين موتور بايد از روغن با استاندارد SH استفاده کرد. حجم روغن موتور بدون فيلتر 6.9 ليتر و با فيلتر روغن 7.2 ليتر است. تويوتا پيشنهاد داده که روغن موتور اين پيشرانه را قبل از 10 هزار کيلومتر عوض کنيد.
مدلهاي اوليه موتور 1FZ کاربراتوري بودند ولي از 1993 سيستم انژکتوري به اين موتور اضافه شد. با توجه به ضريب تراکم 9 به يک در اين موتور نيازي به استفاده از بنزين سوپر و مکملهاي سوخت وجود ندارد. موتورهاي سري FZ به دوام، گشتاور بالا و نرمي کارکرد شهرت دارند. مکانيکها به ندرت ايرادي از اين موتور ذکر کردهاند و مشهور است که اگر به خوبي از موتور 1FZ-FE مراقبت شود، 400 هزار کيلومتر نخست را بدون هيچ ايرادي ميتواند کار کند. تنها ايرادي که به اين موتور وارد است مصرف سوخت بالاي آن است و به قول معروف خرجي که بابت تعميرات نميدهيد را بايد براي بنزين کنار بگذاريد!
موتور V8، قدرتمند، تشنه و با دوام
موتور دوم که در لندکروزرهاي VXR ديده ميشود، از نوع 8 سيلندر V شکل و با کد 2UZ-FE است. موتورهاي سري UZ همگي 8 سيلندر 32 سوپاپ هستند و بيشتر براي استفاده در خودروهاي لوکس و شاسيبلندهاي تويوتا و لکسوس طراحي شدهاند. مدل 2UZ-FE در کارخانه تويوتا در تاهارا آئيچي و کارخانه موتورسازي تويوتا در آلاباما ساخته ميشد. بر خلاف ديگر مدلهاي موتورهاي UZ يعني موتورهاي 1UZ و 3UZ، در موتور 2UZ-FE از بلوک چدني به جاي آلومينيومي استفاده شده تا دوام موتور بيشتر شود. موتور 2UZ-FE مخصوص استفاده در خودروهاي SUV است و به همين خاطر داراي گشتاور بالايي در دور پايين است.
قطر پيستونها در اين موتور 94 ميليمتر و طول کورس آنها 84 ميليمتر است. حجم دقيق اين موتور 4664 سيسي است و ميتواند 232 اسب بخار قدرت در 4800 دور بر دقيقه و 422 نيوتون متر گشتاور در 3600 دور بر دقيقه توليد کند. در نسخههاي مجهز به سيستم VVTi قدرت موتور به 271 اسب بخار در 4800 دور بر دقيقه و گشتاور به 440 نيوتون متر در 3400 دور بر دقيقه افزايش پيدا کرده است.
شاتونهاي موتور 2UZ-FE با روش فورجکاري و سينترينگ به توليد رسيدهاند و مقاومت بسيار بالايي دارند. پيستونها نيز از آلياژ آلومينيوم مقاوم به حرارت ساخته شدهاند. سر سيلندر اين موتور آلومينيومي است و براي هر سيلندر 4 سوپاپ و مجموعاً 4 عدد ميل سوپاپ وجود دارند (دو ميل سوپاپ در هر سر سيلندر). ميل سوپاپهاي هوا در اين موتور توسط يک تسمه تايم چرخانده ميشوند و ميل سوپاپ دود هم با يک چرخ دنده به ميل سوپاپ هوا متصل است. به اين ترتيب بين تسمه تايم و ميل سوپاپ دود ارتباط مستقيم وجود ندارد. در موتور 2UZ-FE نيز خبري از تايپيتهاي هيدروليکي نيست و بايد سوپاپها را هر 100 هزار کيلومتر تنظيم کرد ولي در عوض از طراحي خاصي در شيمها استفاده شده است تا عمر و دوام بالايي داشته باشند. تسمه تايم اين موتور بايد هر 90 تا 100 هزار کيلومتر يک بار تعويض شود.
در خصوص روغن موتور مناسب براي موتور 2UZ-FE بايد به ويسکوزيته 5W-30 اشاره کرد. همچنين روغن موتور اين پيشرانه حتماً بايد با استاندارد SL يا SJ باشد. حجم روغن موتور بين 6.4 تا 6.8 ليتر با فيلتر و 5.7 تا 6.4 ليتر بدون فيلتر است. مصرف روغن نيم ليتر در هر 1000 کيلومتر براي اين موتور طبيعي است و بهتر است روغن را پيش از 8 هزار کيلومتر تعويض کرد (بهترين زمان تعويض روغن در اين موتور 5 هزار کيلومتر است). اگر در خصوص شمعهاي موتور 2UZ-FE سوال داشته باشيد، بايد بگوييم که براي اين موتور بهترين شمعها NGK: IFR6A11 و Denso: SK20R11 هستند.
در خصوص نقاط منفي موتور 2UZ-FE نيز بسياري نکته خاصي را جز مصرف بالا ذکر نکردهاند. اين موتور به گفته بسياري از منابع در صورت استفاده از روغن موتور خوب 500 هزار کيلومتر نخست را هيچ ايرادي نخواهد داشت. موتورهاي سري UZ کلاً موتورهايي بودند که آمار خرابي خيلي پاييني داشته و موتورهايي بسيار قابل اعتماد هستند.
پشت فرمان J100
تويوتا لندکروزر سري 100 يک شاسيبلند سنتي است و از شاسي نردباني استفاده ميکند. بنابراين رانندگي با آن براي افرادي که قبلاً فقط خودروهاي کراساوور سوار شده باشند، کمي نياز به عادت دارد. چيزي که در هنگام حرکت جلب توجه ميکند، واکنشهاي متفاوت خودرو در مقايسه با کراساوورها است. با هر ترمزي دماغه بيش از حد به پايين رفته و در شتابگيري نيز به بالا حرکت ميکند و ميزان اين حرکت نسبت به کراساوورها خيلي بيشتر است. فرمان تويوتا لندکروزر سري 100 نيز اطلاعات خاصي از سطح مسير به شما منتقل نميکند و اين نقطه ضعف را قبلاً در نسل سري 200 نيز ديده بوديم. پس هيچ انتظار نداشته باشيد که خودرويي شبيه به نيسان مورانو يا بي ام و X3 باشد. در پيچها بايد حواستان هم باشد که لندکروزر سري 100 در تيپهاي GXR فاقد سيستم کنترل پايداري است و تنها به ترمز ضد قفل و دو ايربگ جلو بايد اتکا کنيد. البته در مدلهاي 8 سيلندر وضعيت کمي بهتر است.
در هنگام رانندگي نيز وزن بيش از 2 تني خودرو کاملاً خود را نشان ميدهد ولي جالب است که موتور خودرو حتي در مدل شش سيلندر نيز به خوبي از پس اين وزن بر ميآيد. در تجربه کوتاهي که يکبار با مدل 8 سيلندر داشتم، واقعاً از گشتاور بالاي موتور لذت بردم به طوري که شيبهايي را که کراساوورها به سختي و با دورخيز طي ميکردند را با کمترين فشار به پدال گاز و بينگراني با لندکروزر طي کرديم.
در خصوص شتاب اوليه فوق چنداني بين مدل 6 و 8 سيلندر وجود ندارد ولي در سرعتهاي بالاتر از 100 کيلومتر بر ساعت مدل 8 سيلندر برتري خود را به خوبي نشان ميدهد.
هر دو مدل 6 و 8 سيلندر لندکروزر مصرف سوخت فاجعه باري دارند و ما نتوانستيم به عدد ميانگيني کمتر از 14 ليتر در هر 100 کيلومتر دست پيدا کنيم. تويوتا لندکروزرهاي 6 سيلندر با گيربکس 4 دنده خودکار و 5 دنده دستي در بازار موجود هستند و مدلهاي 8 سيلندر نيز از جعبه دنده 5 سرعته اتوماتيک استفاده ميکنند. انتقال نيرو به چرخها با استفاده از سيستم چهارچرخ محرک انجام ميشود. سري 100 مانند ديگر مدلهاي لندکروزر از دنده کمکي دو سرعته برخوردار است. گيربکس 4 سرعته فاقد حالت تيپ ترونيک است ولي با اين وجود عملکرد قابل قبولي دارد و ايرادي به عملکرد آن نميتوان گرفت. در تويوتا لندکروزر هم قفل ديفرانسيل عقب وجود دارد و هم قفل ديفرانسيل مرکزي ولي همه مدلها داراي قفل ديفراسنيل عقب نيستند.
مدلهاي V8 داراي امکانات بيشتري مانند سيستم کنترل پايداري ۷ ايربگهاي جانبي، سيستم تعليق تنظيم شونده، تنظيم ارتفاع و تهويه خودکار جلو و عقب هستند.
اگر ميخواهيد لندکروزر بخريد به اين موارد توجه کنيد
اولين مورد در خريد تويوتا لندکروزر دست دوم اين است که حتيالامکان به سراغ خودروهايي که زياد آفرود رفتهاند، نرويد. خودرويي که زياد آفرود رفته باشد، معمولاً تايرهاي مناسبي ندارد. آفرود رفتن زياد يک خودرو يعني سيستم تعليق شامل کمک فنرها و فنرها، به علاوه پيشرانه، زودتر مستهلک خواهند شد. همچنان احتمال ضربه داشتن چنين خودرويي در بخش بدنه نيز زيادتر است.
همانطورکه اشاره کرديم، تويوتا لندکروزر کيفيت ساخت بسيار بالايي دارد ولي عيب اين مساله اينجاست که اين خودرو ايرادات خود را هم به طور محسوس نشان نميدهد و ممکن است خودرويي ايرادي داشته باشد و متوجه نشويد. پس لازم است حتماً کارشناسي دقيق و تخصصي روي خودرو انجام شود. بهتر است به دنبال دانههاي شن در جاهايي مثل لولههاي سيستم تهويه، پشت سپر، پشت داشبورد و درون گلگيرها بگرديد. معمولاً خودروهايي که در آفرود پرش کرده باشند، هم زاويه فرمانشان بهم ميخورد و در هنگام رانندگي ميتوانيد اين را بفهميد. خودروهايي هم که رويشان رول کيج نصب شده هم بهتر است از گزينهها حذف شوند.
جعبه فرمان تويوتا لندکروزر سري 100 معمولاً اگر در شرايط سخت باشد، هر 160 هزار کيلومتر بايد تعويض شود پس بهتر است به اين مورد هم دقت کنيد.
در مورد بدنه بايد بگوييم که لندکروزر خودرويي با کيفيت و خوش ساخت است پس اگر فاصلهاي نا موزون بين قطعات بدنه ديديد حتماً به سالم بودن خودرو شک کنيد. ضربههاي عادي که مثلاً حين پارک کردن به خودرو وارد شدهاند، عيبي ندارند و ميتوانيد از آنها چشم پوشي کنيد.
در مرحله بعد به شاسي ميرسيم. حتماً خودرو را روي جک برده و شاسي و زير بدنه را چک کنيد تا زنگ زدگي و پوسيدگي نداشته باشد.
يک پيشنهاد مهم هم اينکه اصلاً خودروهايي را که براي آفرود تيونينگ شدهاند را نخريد. لندکروزر سري 100 در حالت استاندارد خود توانايي آفرودي بالاتر از استفاده بسياري از رانندگان دارد و تغييرات غيراستاندارد در اين خودرو فقط ميتواند استهلاک خودرو را افزايش دهد. به خصوص که معمولاً نميتوان اصالت قطعات نصب شده روي خودرو مانند روفرکها و کيتهاي افزايش ارتفاع را تاييد کرد.
در مورد موتور اگر سابقه سرويسهاي خودرو را داشته باشيد، کار راحتتر است و نگراني کمتري وجود دارد چون موتور تويوتا لندکروزر به قولي ضدگلوله است و حالا حالا ها آسيبي نميبيند. توجه داشته باشيد که در مدل 6 سيلندر شمعها هر 40 هزار کيلومتر بايد عوض شوند و در مدل 8 سيلندر نيز تعويض شمعها هر 100 هزار کيلومتر يک بار است. استفاده از روغن سينتيک نيز ميتواند عمر موتور خودرو را افزايش دهد و يک سرمايهگذاري منطقي است.
کاپوت سري 100 از جنس فولاد است و وزن بالايي دارد، به همين خاطر جک گازي کاپوت معمولاً 5 سال يکبار بايد عوض شود. اين را هم جزو هزينهها در نظر بگيريد.
ساير قطعات مصرفي مانند ديسک و لنت و تسمهها، هزينه چنداني ندارند و جاي نگراني در مورد آنها وجود ندارد. ضمن اينکه قطعات لندکروزر به وفور در بازار يافت ميشوند.
قيمت تويوتا لندکروزر اتاق 100 در بازار در رنجهاي بسيار مختلفي است و بستگي به مدل و کارکرد و شرايط خودرو، با رنج متفاوتي از قيمتها مواجه ميشويد. به طور مثال لندکروزر 100 با کارکرد 170 هزار کيلومتر مدل 2006 هشت سيلندري حدود 800 ميليون تومان قيمت دارد و يا مدل 1998 هشت سيلندري با کارکردي بالاي 300 هزار کيلومتر، حدود 550 ميليون تومان قيمت دارد. لذا بايد طيف وسيعي از مدلهاي مختلف را بررسي و کارشناسي کنيد تا بتوانيد در رنج قيمتي مورد نظر خود، نمونهاي سالم و مناسب را پيدا کنيد.
بازار