تسنيم/ پلوس خودرو قطعهاي از قطعات جلوبندي ماشين است که براي انتقال نيرو به چرخها در سيستم انتقال خودرو تعبيه شده است.
انتقال نيروي توليد شده در موتور خودروها نيازمند وجود سيستم انتقال قدرت در ساختار خودرو است. سيستم هاي انتقال قدرت خودروها از بخش ها و اجزاي مختلفي تشکيل شده است و هماهنگي و عملکرد صحيح و همزمان آنها با سيستم تعليق خودرو موجب حرکت نرم و سواري لذت بخش خواهد بود.
نيروي توليد شده در موتور خودرو که بر اثر احتراق سوخت هاي فسيلي مانند بنزين و تبديل انرژي شيميايي به مکانيکي ايجاد مي شود نيازمند مراتبي است تا در نهايت به چرخ ها منتقل شود. اين نيروي توليد شده در ابتدا توسط يک شفت وارد کلاچ مي شود؛ همانگونه که در مقاله " با عملکرد کلاچ (کلاژ) خودرو آشنا شويد" اشاره کرديم وظيفه اصلي کلاچ خودرو انتقال يا قطع انتقال نيرو از موتور به جعبه دنده خودرو است. کلاچ وظيفه دارد سرعت و دور دو محور دوار را طوري تنظيم کند که با سرعت و گشتاور برابر بچرخند و يا در صورت نياز با قطع اتصال از چرخش يکي از دو محور جلوگيري کند. پس از اين اتفاق سيستم انتقال قدرت خودرو وظيفه ادامه فرايند و رساندن آن به چرخ ها را بر عهده دارد.
نيروي وارد شده به چرخ دنده در خودروهاي ديفرانسيل جلو توسط قطعه اي به نام ديفرانسيل و در خودروهاي ديفرانسيل عقب توسط قطعه اي به نام ميل گاردان در سيستم انتقال قدرت توزيع ميشود. در اينجاست که به قطعه اي به نام پلوس(به انگليسي Driving Shaf)بر ميخوريم. در واقع پلوس قطعه اي از قطعات جلوبندي ماشين است که براي انتقال نيرو به چرخ هاي خودرو به کار ميرود. اين قطعه از يک سو به ديفرانسيل يا ميل گاردان و از سمتي ديگر به چرخ هاي خودرو متصل ميشود؛ بنابراين چرخش ديفرانسيل خودرو از طريق اتصال پلوس به چرخ باعث چرخيدن آنها مي شود. همچنين با توجه به اينکه جعبه دنده در جلو يا عقب خودرو قرار گرفته باشد نوع پلوس استفاده شده نيز متفاوت است.
با پيشرفت صنايع خودروسازي و البته صنايع مرتبط با آن شکل پلوس ها نيز تغيير پيدا کرد و انتقال نيرو به جاي ساچمه توسط يک سه شاخه که در درون سر پلوس قرار دارد انجام ميگيرد. اين تغييرات باعث شده است که ضريب انتقال نيرو در پلوس هاي جديد نسبت به انواع قديمي تر آن بيشتر باشد.
پلوس از قسمت هاي مختلفي تشکيل شده است؛ قسمت ابتدايي پلوس به جعبه ددنده يا ديفرانسيل خودرو متصل ميشود تا نيروي لازم را از آن دريافت کند و از طريق ميله پلوس آن را به قسمت انتهايي پلوس که به چرخ وصل شده است انتقال دهد. محل اتصال پلوس ها از مفاصلي تشکيل شده است که روي اين مفصل ها قطعه اي منعطف و پلاستکي به نام گردگير پلوس قرار ميگيرد. گردگير پلوس براي محافظت از مفصل ها در برابر موادي همچون شن، ماسه، مايعات و ديگر موادي که موجب آسيب به مفصل مي شوند به کار ميروند. توصيه مي شود مرتباً اين پوشش ها را چک کنيد و از نشت نکردن گريس از آنها اطمينان حاصل نماييد.
پلوس خلاص کن
خودرو هايي که از سيستم درگيري هميشگي 4چرخ استفاده ميکنند و به همين خاطر نيازي هم به استفاده از سيستم پلوس خلاص کن ندارند .
خودرو هايي که پلوس خلاص کن دستي دارند بايد قبل از ورودشان به مسير هاي سخت مانند برف و صحرا، پلوسها يشان قفل شود چرا که در صورت ايستادن و و فعال کردن دنده کمک، ممکن است خودرو در مکان هاي سخت گير کند
در بعضي از خودرو ها هم پلوس خلاص کن اتوماتيک تعبيه شده و در زماني که دنده کمک را فعال ميکنيد پلوس ها قفل ميشوند و در زمان برگشت به حالت دو چرخ آزاد ميگردند. مانند تويوتا لندکروز،پاترول،نيسان رونيز
در زمان هايي که پلوس خلاص کن در حالت قفل است و هرچه تلاش ميکنيم از حالت قفل خارج نميشود کافيست کمي خودرو را به عقب و جلو حرکت دهيم و نبايد به آن ضربه زنيم.
از عواملي که سبب خرابي قطعه پلوس ميشوند، ميتوان به موارد ذيل اشاره کرد:
پارگي گردگير وخشک کارکردن پلوس
انجام حرکات ناگهاني Take off (ريختن ساچمه سه شاخه پلوس)
شل بودن مهرهي اتصال به سر چرخها
بيرون زدن هزارخار از ناحيه گيربکس
حرکت خودرو در شرايط پيچ جادهاي و پيوسته
بالانس نبودن ميله پلوس
عدم وجود واسگازين در گيربکس (قفل شدن ديفرانسيل و کله پلوس)
انجام بکسل کردنهاي مستمر و خارج از ظرفيت
خطرات خرابي ناشي از خرابي پلوس کدامند؟
اگر در هنگام دور زدن صداي تق تق از چرخ ها شنيده ميشود، نشانه خرابي سرپلوس ميباشد. در صورت ناديده گرفتن ميتواند تاثيرات زيان باري به همراه داشته باشد که مهمترين اين اثرات شامل:
شکسته شدن محفظه ساچمه ها و قفل شدن چرخ
در صورت شکسته شدن محفظه ساچمه ها ميتواند باعث قفل شدن فرمان گردد
شکسته شدن پلوس در سرعت بالا باعث آسيب جدي گيربکس ميگردد
در بعضي موارد احتمال از دست دادن کنترل خودرو و چپ کردن
بازار