معایب و مزایای موتورهای خطی و خورجینی

اسب بخار/ براي بسياري از ما پيش آمده است که در کاتالوگ خودروهاي مختلف يا در تبليغات، و يا اگر دقيق تر باشيم در گوشه و کنار بسياري از خودروها عبارت هايي همچون موتور ۴ سيلندر خطي، موتور ۸ سيلندر خورجيني و يا V6 را مي بينيم. اين عبارت ها چه معنايي دارند؟
از اصلي ترين اجزاي تشکيل دهنده يک خودرو، قواي محرکه و مجموعه آن است. اين روزها بيش تر از گذشته، براي قواي محرکه خودروها کنکاش وجود دارد و انواع مختلفي از آن ها در بازار هستند، اما دو نوع آن، دست کم تاکنون، بيش ترين استفاده و بيش ترين استقبال را داشته اند: موتورهاي درون سوز خطي و خورجيني.

موتورهاي خطي:
اولين آرايش قرارگيري سيلندرها که در دنياي خودروها مورد استفاده قرار گرفت. ساده ترين و ابتدايي ترين آرايش قرارگيري آرايش خطي است و بدين صورت است که تمامي سيلندرها در يک بلوک و دقيقاً در يک راستا و پشت سر هم قرار گرفته اند. مي توان گفت اکثريت قريب به ۱۰۰ درصد موتورهاي ۴ سيلندر دنيا از اين آرايش استفاده مي کنند. اين موتورها در دنياي مهندسي و طراحي بيش تر به موتورهاي اصطلاحاً «قدرتي» معروف هستند و به همين دليل است که اکثر خودروهاي ديزل، به خصوص ديزل هاي سنگين وزن، سعي مي کنند از اين آرايش تبعيت کنند. گشتاور توليدي در اين آرايش بيش تر از ساير چيدمان هاي متداول موتور است اما سرعتي نيستند.

 در يک به روزرساني انقلابي شاهد ظهور موتورهاي خطي با زاويه بوديم. اين سيستم، که زيرمجموعه موتورهاي خطي است، از همان آرايش استفاده مي کند، منتها زاويه قرارگيري سيلندرها نسبت به زاويه قائم داراي زاويه اي حداقل ۱۵ درجه و حداکثر ۶۰ درجه است. نکته مثبت اين روش، دورگيري بسيار بالاتر اين موتورهاست تا بتوانند در دورهاي پايين نيز گشتاور بالايي ارائه دهند. همچنين اين موتورها قابليت سرعتي بودن بيش تر را نيز دارند. آشناترين مثال اين موتورها براي ما ايراني ها موتور ۱۸۰۰ سي سي پژو ۴۰۵ است.
 
مزاياي اين آرايش:
تعميرات آسان (به طوري که براي آموزش مبتدي ها در همه دوره ها از اين نوع موتورها استفاده مي شود.)
داشتن تعادل خوب
تقارن احتراق در دو طرف بلوک موتور
استفاده از تنها يک جفت ميل سوپاپ براي تمام سوپاپ ها

---

بازار

---

معايب اين آرايش:
اشغال فضاي بيش تر به خصوص در تعداد سيلندر بيش تر
استحکام کم تر موتور و به خصوص بلوک آن
بيش تر شدن طول ميل سوپاپ و در نتيجه، پاسخ زودتر به نيروهاي خَمِشي واردشده به ميل سوپاپ
کاهش مرکز ثقل خودرو

موتورهاي خورجيني:
اين نوع موتور بعد از موتورهاي خطي معروف ترين هستند و احتمالاً بيش ترين استفاده را هم در بين خودروهاي سبک دارند. علت اصلي ساخت اين موتورها کوچک تر کردن مجموعه موتور بود. تا قبل از آن، خودروسازان و ساير صنايع گاهي مجبور مي شدند ۱۲ سيلندر را در يک آرايش خطي پشت سر هم بچينند که مشکلات زيادي ايجاد مي کرد. در جنگ جهاني دوم با همت مهندسان و نياز مبرم صنايع دفاع، اين موتور متولد شد. اين موتورها در دنياي مهندسي و طراحي بيش تر به موتورهاي سرعتي معروف هستند و مي توانند تا تعداد دور بسيار بالايي، گاه ۲۰۰۰ هزار دور بر دقيقه، کار کنند.
 
نحوه قرارگيري سيلندرها به صورت حرف انگليسي V است و به همين دليل نام ديگر موتورهاي خورجيني، Vشکل است. آرايش بدين شکل است که بلوک دو رديف دارد و سيلندرها روبه‌روي يکديگر قرار مي گيرند که با زاويه قائم زاويه تندي دارند. اما در اصل، عامل شناسايي نوع موتور Vشکل زاويه اي است که ميان دو بلوک سيلندر وجود دارد. اين موتورها علاوه بر سرعتي بودن معمولاً محدوده اسب بخار و گشتاور خوبي هم دارند.

مزاياي موتورهاي خورجيني يا Vشکل:
جمع و جور بودن و کوچک بودن اين پيشرانه ها
جاي گذاري راحت تر آن ها در شاسي
انعطاف پذيري بالاي اين موتورها. در نتيجه، ايجاد تغييرات در اين موتورها، هم براي توليدکننده و هم مصرف کننده آسان تر است.
ارائه حداکثر گشتاور در دورهاي پايين تر (عموماً در دورهاي کم تر از ۴۰۰۰ دور بر دقيقه)

معايب موتورهاي خورجيني:
عدم بالانس مناسب به دليل نوع طراحي
نياز به طراحي دقيق تر در نتيجه گران تر بودن اين پيشرانه ها

دشوار بودن تنظيم دقيق سوپاپ ها
دشوار بودن تعميرات آن ها

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar