۵ مزیت اصلی افزودن گاز طبیعی به سبد سوخت خودرو

تسنيم

بروزرسانی 1399/09/01 - 21:20

۵ مزیت اصلی افزودن گاز طبیعی به سبد سوخت خودرو

تسنيم/ مدرس دانشگاه تهران گفت: درصورتي‌که گازسوز کردن خودروها از سطح خودروهاي حمل‌ونقل عمومي به خودروهاي سواري توسعه پيدا کند، اميد آن مي‌رود که بتوان سطح آلودگي در شهرها را به‌واسطه کاهش خودروهاي بنزيني کاهش داد.
ابوعلي گلزاري، مدرس دانشگاه تهران و مشاور محيط زيست سازمان برنامه و بودجه در جمع خبرنگاران اظهار داشت: از زماني که بحث کارت سوخت بنزين خودروها جدي‌تر و فاز عملياتي آن آغاز شد، استقبال از خودروهاي دوگانه‌سوز(CNG - بنزين) نيز در کشور افزايش يافت؛ به اين ترتيب با کاهش سهميه هاي بنزين و توجه به صرفه اقتصادي در مصرف CNG رانندگان براي دوگانه‌سوز کردن خودروهاي خود اقدام کردند، به گونه اي که با ادامه اين روند مالکان بيشتري خودروهاي دوگانه‌سوز را بر خودروهاي بنزيني ترجيح دادند و اين امر شتاب بيشتري گرفت.

وي افزود: مسئله پيچيده آلودگي هواي کلان‌شهرها که براثر عوامل مختلفي در طي چند دهه اخير به شکل کنوني درآمده نيازمند شناختي دقيق ازعواملي است که موجب انتشار آن شده است؛ دراين ميان هرچند سياست‌گذاري دولت براي ترغيب مالکان خودروهاي بنزين سوز به دوگانه‌سوز خود مي‌تواند مسيري براي کاهش آلودگي باشد اما مصوبه جديد شوراي اقتصاد که محدود به دوگانه‌سوز کردن خودروهاي حمل‌ونقل عمومي است به‌طور حتم نمي‌تواند منجر به رفع آلودگي از کلان‌شهرهاي کشور شود.

اين فارق‌التحصيل دانشگاه صنعتي توکيو و دانشگاه تهران تصريح کرد: درصورتي‌که گازسوز کردن خودروها از سطح خودروهاي حمل‌ونقل عمومي به خودروهاي سواري توسعه پيدا کند، اميد آن مي‌رود که بتوان سطح آلودگي در شهرها را به‌واسطه کاهش خودروهاي بنزيني (به عنوان يکي از منشاء هاي آلودگي کلان شهرها) کاهش داد.

وي ادامه داد: مطالعات و اﻧﺪازهﮔﻴﺮىﻫﺎى انجام‌شده روى غلظت آلاينده‌ها در ﻧﻘﺎط مختلف ﺷﻬﺮﻫﺎى ﭘﺮﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ در خيلي از ﻣﻮارد ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻔﺲ مي‌کنيم ازنظر ﻣﻨﻮاﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ و ذرات معلق به‌مراتب ازﺣﺪ مجاز آلوده‌تر اﺳﺖ؛ دولت‌ها و صاحبان صنايع امروزه به دنبال آن دسته از حامل‌هاي انرژي هستند که آلاينده‌هاي کمتري توليد مي‌کنند، به همين دليل جهان به گاز طبيعي روي آورده است.

گلزاري خاطرنشان کرد: در اﻳﺮان نيز، ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و کارشناسان ﺑﻪ علت آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻟﺎى محيط‌ زيست خصوصاً در ﺷﻬﺮﻫﺎى ﺑﺰرگ و ﻣﺼﺮف و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎﻟﺎى ﺧﻮدرو و نهايتاً ﻣﺼﺮف ﺑﺎﻟﺎى ﺳﻮﺧﺖ، ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﻮﺧﺘﻲ ارزان و ﭘﺎک ﺑﺮاى ﻛﺎرﺑﺮد در ﻛﻨﺎر ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ درمجموع CNG موردتوجه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ؛ هم‌اکنون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮدروﻫﺎى دوگانه‌سوز در ﻛﺸﻮر ﺑﺮاى ﻧﺎوﮔﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ به‌صورت راﻳﮕﺎن ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ دوﻟﺖ در ﺣﺎل اﺟﺮا است و همان‌طور ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﺧﻮدروﺳﺎزان اﻳﺮاﻧﻲ، ﺑﻴﺶ از هر خودروساز دﻳﮕﺮى در دﻧﻴﺎ، ﺧﻮدروى ﮔﺎزﺳﻮز ﺗﻮﻟﻴﺪ کرده‌اند و اﻳﻦ تجربه ﻣﺘﻔﺎوت و منحصربه‌فرد ﺻﻨﻌﺖ CNG در اﻳﺮان اﺳﺖ.

وي افزود: تأثيرات ﻣﺜﺒﺖ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ مي‌تواند در محيط‌زيست و هواي ﺷﻬﺮﻫﺎ به‌سرعت ﻧﻤﻮد پيدا کند؛ زﻳﺮا CNG در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺸﻮر در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ، عاري از گوگرد، آروماتيک، اولفين است و به علت سبک بودن، ذرات معلق که يکي از بزرگترين منشأهاي آلودگي در کلانشهرهاست را توليد نميکند.

اين محقق در شرکت BTG هلند تصريح کرد: متوليان خودروهاي دوگانه‌سوز، حداقل به پنج مزيت اصلي استفاده از گاز طبيعي به‌عنوان سوخت در خودروها اشاره مي‌کنند که اول، گاز طبيعي تمامي استانداردهاي آلايندگي اروپايي و آمريکايي و آژانس(EPA) را پوشش مي‌دهد و از اغلب سوخت‌هاي موجود پاک‌تر است.

وي ادامه داد: گاز به‌عنوان يک سوخت بدون سرب هيچ‌گونه اکسيدهاي سولفور و يا ذرات معلق توليد نمي‌کند؛ به‌طور متوسط، استفاده از گاز طبيعي به‌عنوان سوخت ميزان انتشار آلاينده‌هاي مختلف را به‌شدت کاهش مي‌دهد؛ همچنين انتشار طبيعي بخار سوخت‌هاي مايع از سيستم باک خودرو که همواره به‌عنوان يک منبع آلودگي مطرح بوده در خودروهاي گازسوز تقريباً صفر است، دليل اين امرنيز ايمني بالاي به‌کاررفته درسيستم اين خودروها است که از نشت هرگونه گاز به بيرون جلوگيري مي‌کند.

مدرس دانشگاه تهران در تشريح مزيت دوم افزودن گازطبيعي به سبد سوخت خود گفت: هرچند بعضي تصور مي‌کنند خودروهاي گازسوز ناامن هستند، امّا تجربه نشان داده خودروهاي گازسوز از خودروهاي بنزين سوز به‌مراتب ايمن‌تر هستند؛ نسبت هوا به سوخت براي اشتعال گاز طبيعي 5 تا 15 درصد حجمي است، درحالي‌که گاز طبيعي ازهوا سبک‌تر است و به‌سرعت پراکنده مي‌شود؛ دماي اشتعال اين مخلوط نيز حدود 700 درجه سانتي‌گراد درمقابل دماي اشتعال حدود 450 درجه سانتي‌گراد بنزين است و گاز طبيعي نسبت به بنزين جرقه قوي‌تري نيز CNG را براي اشتعال نياز دارد؛ مخازن بسته به سازنده مخزن، داراي ضخامتي حدود 1تا2 سانتيمتر است و جنس آن‌ها نيز از فولاد، آلومينيم و يا فيبرکربن است که تمامي آن‌ها (در يک تصادف مشابه) نسبت به يک باک بنزين استاندارد ساخته‌شده از يک ورق نازک فولادي، مقاومت بسيار بيشتري دارند.

وي ادامه داد: مزيت سوم اين است که سوخت گاز طبيعي يک سوخت پاک و عاري ازناخالصي است و در خودروهاي پايه گازسوز، هزينه نگهداري و تعميرات خودرو را کاهش مي‌دهد و روغن و شمع‌ها نياز به تعويض کمتري نياز دارند.

مشاور محيط زيست سازمان برنامه و بودجه تصريح کرد: در مزيت چهارم، تأمين گاز طبيعي نسبت به ديگر سوخت‌هاي اتومبيل براي مصارف آينده تضمين‌شده است؛ براساس ميزان مصرف فعلي، گاز طبيعي براي 65 تا 70 سال آينده باقيمت‌هاي کنوني تأمين‌شده است که با در نظر گرفتن منابع بازيافتي گاز طبيعي، اين تخمين به 170 سال نيز مي‌رسد. چراکه هرچند گاز طبيعي عموماً به‌عنوان يک سوخت فسيلي شناخته مي‌شود، امّا متان را مي‌توان از محصولات کشاورزي، فضولات انساني و زباله نيز توليد کرد، امري که با موفقيت در سوئد و فرانسه انجام‌شده است.

گلزاري در تشريح مزيت پنجم گفت: تقريباً درجهان قيمت گاز طبيعي از بنزين ارزان‌تر است. يک مطالعه در سال 1996 نشان داد که قيمت گاز طبيعي در 11کشور از 12 کشور اروپايي، 14-77 درصد کمتر از بنزين و 12-74 درصد کمتر از گازوئيل است. در اين کشورها ماليات مربوط به هر سوخت، مهم‌ترين عامل تعيين‌کننده قيمت آن است که اين امر به دليل ماليات پايين‌تر گاز طبيعي نسبت به بنزين است.

*** گاز طبيعي فشرده شده خوش سوخت است

اين استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: سوخت‌هاي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﻨﺰﻳﻦ و ﮔﺎزوﺋﻴﻞ ﻛﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮص آن‌ها ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ٧٥ درﺻﺪ و ٨٤ درﺻﺪ اﺳﺖ، در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮص ٥٥ درﺻﺪ و ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ، سوخت‌هاي سنگين‌تري به‌حساب مي‌آيند؛ ﻫﺮ ﭼﻪ مولکول‌هاي تشکيل‌دهنده ﺳﻮﺧﺖ از هيدروکربن‌هاي بزرگ‌تري ساخته‌شده ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺼﺮف، اﺣﺘﺮاق ناقص‌تري انجام مي‌شود و درنتيجه مونوکسيد ﻛﺮﺑﻦ و ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻮرﻫﺎى ﻧﺴﻮﺧﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮى وارد ﻫﻮا مي‌شود. ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻓﺸﺮده ﻳﺎ متان (CH4) مزاياي ﺑﺴﻴﺎرى ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺰﻳﻦ دارد. اوﻟﺎً خوش سوز اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳﺮب به‌عنوان ﻣﺎده خوش‌سوزکننده ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺰﻳﻦ اﺿﺎﻓﻪ مي‌شود، اﺣﺘﻴﺎج ﻧﺪارد؛ ﺛﺎﻧﻴﺎً ﭼﻮن ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ به‌طور ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺑﺎ ﻫﻮا مخلوط مي‌شود، ﺗﻤﻴﺰﺗﺮ مي‌سوزد و دودﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد نمي‌آورد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ بر عمر ﻣﻮﺗﻮر مي‌افزايد و ﺑﻪ ﺳﺮوﻳﺲ ﻛﻤﺘﺮى ﻧﻴﺎز دارد و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﮕﻬﺪارى ﺧﻮدرو ﭘﺎﻳﻴﻦ مي‌آيد. با استفاده از ﺧﻮدروﻫﺎيي ﺑﺎ ﺳﻮﺧﺖ CNG مي‌توان آﺛﺎر ﻣﺨﺮب گلخانه‌اي ٢CO را 20 درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ داد .

*** اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺧﻮدروﻫﺎي گازسوز

وي ادامه داد: ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ از ﻫﻮا سبک‌تر اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ درﺻﻮرت ﻧﺸﺖ ﮔﺎز از ﻣﺨﺰن ذﺧﻴﺮه ﺳﻮﺧﺖ و دﻳﮕﺮ اﺟﺰاء، به‌سرعت ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻟﺎ ﺣﺮﻛﺖ مي‌کند. دﻣﺎى اﺷﺘﻌﺎل ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻨﺰﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ مي‌شود ﺧﻄﺮ انفجار ﻳﺎ آتش‌سوزي خودروهاي ﮔﺎزﺳﻮز به‌شدت ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ. همچنين ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮه ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ CNG نيز در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ باک‌هاي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺧﻮدروﻫﺎ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮى دارﻧﺪ .

گلزاري با بيان اينکه "کليه مخازن ذﺧﻴﺮه اﻳﻦ ﮔﺎز مي‌تواند ﺑﻪ ﺷﻴﺮ جلوگيري از ﺟﺮﻳﺎن بيش‌ازحد مجهز ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﺮوج ﮔﺎز اقدام کنند"، گفت: تمامي موارد ذکرشده ﻧﺸﺎن مي‌دهد دوگانه‌سوز ﻛﺮدن حجم زﻳﺎدى از ﺧﻮدروﻫﺎى ﻧﺎوﮔﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺮدد ﺑﺴﻴﺎرى در ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ دارﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺘﺸﺎر آلاينده‌ها ﺑﻪ اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺷﺪه و در ﻛﺎﻫﺶ آﻟﺎﻳﻨﺪﮔﻲ و سلامت ﺷﻬﺮوﻧﺪان تأثير ﺷﮕﺮﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﭼﻮن مي ﺪاﻧﻴﻢ ﺗﺮدد در ﺷﻬﺮﻫﺎ به علت ﺗﺮاﻓﻴﻚ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎ ﻛﻨﺪى ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد NEDC ميزان نشرآلايندگي در ﺧﻮدروﻫﺎى ﺑﻨﺰﻳﻨﻲ و گازوئيلي اﻓﺰاﻳﺶ مي‌يابد و اﻳﻦ اﻧﺘﺸﺎر در ﺧﻮدروﻫﺎى دوگانه‌سوز کارخانه‌اي و تبديلي ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ در تست‌هاي انجام‌شده ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ايران‌خودرو و ﺳﺎزﻣﺎن ملي اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻣﺮاﻛﺰ علمي و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ دانشگاه‌ها ثابت‌شده اﺳﺖ.

وي ادامه داد: گاز طبيعي را مي‌توان مستقيماً ازطريق يک کمپرسور و بر پايه سوخت‌گيري آرام (از پنج دقيقه تا هشت ساعت) و يا از طريق مخزن ذخيره، درسه تا پنج (Multiple) چندگانه دقيقه سوخت‌گيري کرد. بسياري از ايستگاه‌هاي سوخت‌گيري ترکيبي ازروش‌هاي سوخت‌گيري سريع و آرام را بسته به نيازهاي ناوگان، استفاده مي‌کنند.

مدرس دانشگاه تهران تصريح کرد: يک مترمکعب گاز فشرده در خودرويي که طراحي موتور آن بر اساس گاز طبيعي انجام‌شده، تقريباً معادل يک ليتر بنزين است و همان پيمايش را براي خودرو خواهد داشت و پيمايش کلي يک خودرو در حالت گازسوز به ظرفيت مخزن يا مخازن آن و نيز عملکرد آن بستگي دارد؛ امّا به‌طورمتوسط توان خودروهاي دوگانه‌سوز در حالت گاز حدود 10 درصد کمتر از بنزين است، چراکه گاز طبيعي نسبت به سوخت‌هاي مايع حجم بيشتري را اشغال مي‌کند و درنتيجه اکسيژن کمتري نسبت به حالت بنزين سوز وارد موتور مي‌شود. البته اين مسئله فقط براي خودروهاي دوگانه‌سوز مطرح است و به دليل عدد اکتان بالاتر گاز طبيعي، يک موتور پايه گازسوز بازدهي بيشتري نسبت به يک موتور پايه بنزيني دارد. در ضمن هرچقدر موتور بزرگ‌تر و قوي‌تر باشد، اين افت توان ناچيزتر خواهد بود.