
خودروسازان بازهم زیان دیدند!

دنياي اقتصاد/ اطلاعات و صورتهاي مالي منتهي به پايان آذر سال جاري سه شرکت خودروساز بزرگ کشور (ايران خودرو، سايپا و پارس خودرو) که در سايت کدال سازمان بورس منتشر شده نشان از زيان انباشته بيش از ۴۳ هزار ميليارد توماني سه شرکت ياد شده تا پايان فصل پاييز دارد، اين در شرايطي است که زيان توليد نيز در بازه مذکور به مرز ۵/ ۱۶هزار ميليارد تومان رسيده است.
طبق گزارش مالي ياد شده، خودروسازان تا پايان شهريور ۴۰هزار ميليارد تومان زيان انباشته را ثبت کرده بودند که اين رقم با افزايش ۵/ ۷ درصدي به ۴۳ هزار ميليارد رسيده است. بر اين اساس زيان توليد نيز با در مقايسه با ۹ ماهه سال گذشته رشد ۳۶درصدي را نشان ميدهد.زيان توليد خودروسازان سال گذشته در همين بازه زماني بيش از ۱۲هزارميليارد تومان بود. به اين ترتيب در شرايطي خودروسازان در فصل پاييز نيز در مدار زيان دهي قرار گرفتند که شوراي رقابت در هفته گذشته تحت فشار سازمان بازرسي و همچنين مسوولان صنعتي کشور با عقب نشيني از آزادسازي برخي محصولات خودرويي بر رويه پيشين اين شورا تاکيد کرد.
رضا شيوا رئيس شوراي رقابت در نشست خبري که در روز پاياني دي برگزار کرد به نوعي آب پاکي را روي دست مديران خودروساز ريخت و اعلام کرد اين شورا با توجه به افت قيمت خودرو براي اينکه رفتاري هيجان انگيز در بازار انجام ندهد مجوزي براي افزايش قيمت خودروسازان در سه ماهه پاياني سال صادر نخواهد کرد. اين در حالي است که به گفته شيوا براساس استعلام اين شورا از بانک مرکزي نرخ تورم بخشي براي محصولات ايران خودرو و خودروسازي سايپا در بازه زماني سه ماهه از آخرين مجوز افزايش قيمت ( آبان ماه ۹۹) رشدي حول و حوش ۱۴ درصد را به خود ديده است.
خودروسازان در سال جاري با مجوز وزارت صمت سه بار اقدام به افزايش قيمت کردند اين در شرايطي است که تصور ميشد با روند صعودي قيمتها، از زيان انباشته يا در نهايت از زيان توليد در سالجاري کاسته شود، حال آنکه ظاهرا مجوز افزايش قيمت نيز نتوانسته تاثير زيادي بر زياندهي توليدکنندگان داشته باشد. به گفته کارشناسان و فعالان صنعت خودرو زياندهي توليد تنها با آزادسازي قيمتها قابل تحقق است؛ اين در حالي است که اين امر مخالفان جدي در دولت و حتي قوهقضائيه دارد. به اين ترتيب با عقبنشيني شوراي رقابت از تغيير رويه قيمتگذاري بايد در انتظار ضرر و زيان بيشتري از ناحيه توليد در دو ماه پاياني سال و همچنين سال ۱۴۰۰ باشيم.
حال سوالي که مطرح ميشود اين است چرا شوراي رقابت که چندي پيش مجوزي براي آزادسازي قيمت ۱۸ خودروي کم تيراژ را صادر کرده بود از تصميم خود برگشته و نه تنها مجوز ياد شده را تا پايان سال به حالت تعليق در آورده است، بلکه به مديران خودروساز اعلام کرده آنها تا پايان سال جاري مجوزي براي افزايش قيمت محصولات پرتيراژ توليدي خود نيز دريافت نخواهند کرد؟ همانطور که عنوان شد بخشي از اين مساله مربوط به انتقاداتي ميشود که بعد از مجوز افزايش قيمت محصولات کم تيراژ متوجه شوراي رقابت شد. اين اقدام شوراي رقابت در آن مقطع حتي با مخالفت عليرضا رزمحسيني وزير صمت نيز روبهرو شد. رزمحسيني اين اقدام را باعث افزايش قيمت خودروها در بازار عنوان کرد و آن را ناشي از بيتدبيري اعضاي شوراي رقابت دانسته بود.
در شرايطي که شوراي رقابت معتقد است بايد از بروز رفتار هيجاني در بازار جلوگيري کرد و بر اساس همين منطق اجازه افزايش قيمت محصولات توليدي خودروسازان را تا پايان سال تعليق کرده است به نظر ميرسد دود اين مساله به چشم شرکتهاي خودروساز برود زيرا همانطور که رئيس شوراي رقابت اعلام کرد تورمبخشي خودروسازان حدود ۱۴ درصد است و زماني که به رغم اين تورم به آنها اجازه افزايش قيمت داده نميشود اين مساله به آن معنا است که چاه زيان انباشته شرکتهاي خودروساز عميقتر خواهد شد.
مديران خودروساز بارها اعلام کردهاند انباشت زيان در شرکتهاي تحت مديريتشان تنها يک دليل دارد و آن اصرار سياستگذار کلان به اجراي سياست قيمتگذاري دستوري است.
همانطور که عنوان شد تغيير زمان قيمتگذاري از سالانه به فصلي در سال جاري و صدور سه مجوز افزايش قيمت از سوي شوراي رقابت هر چند نتوانست جلوي حرکت خودروسازان را در جاده زيان بگيرد اما تا حدودي از سرعت حرکت آنها در اين جاده کاست. قيمتگذاري فصلي محصولات توليدي شرکتهاي خودروساز اين اميدواري را براي مديران ارشد اين شرکتها به وجود آورده بود که تداوم اين روند با توجه به کاهش نرخ تورم و کنار رفتن ابرهاي تيره از افق آينده اقتصادي کشور شرايط را براي شرکتهاي خودروساز به گونهاي رقم بزند که آنها بتوانند از چاه زيان خارج شوند. اما اين اميد با سخنان رضا شيوا در نشست خبري آخرين روز از اولين ماه زمستان تبديل به سراب شد و به نظر ميرسد از حالا قابل پيشبيني باشد که شرکتهاي خودروساز در صورتهاي مالي که براي سه ماه پاياني سال در سايت کدال منتشر ميکنند زيان انباشته بيشتري را به ثبت برسانند.
جزئيات زياندهي خودروسازان
حال سراغ جزئيات زياندهي سه شرکت بزرگ خودروسازي کشور يعني ايرانخودرو، سايپا و پارسخودرو ميرويم. سه شرکت يادشده تا پايان آذر در مجموع بيش از ۱۶ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان زيان توليد را در صورتهاي مالي خود به ثبت رساندهاند. در ميان اين سه شرکت خودروساز ايرانخودروييها بيشترين زيان توليد را داشتهاند که اين امر البته به تيراژ بالا و تنوع محصول اين شرکت نسبت به سايپا و پارسخودرو بازميگردد. صورتهاي مالي ايرانخودرو در ارتباط با وضعيت اين شرکت در سه ماهه فصل پاييز که در سايت کدال منتشر شده است، نشان ميدهد زيان اين خودروساز در بخش فروش محصولات توليدي به بيش از ۵ هزار و ۷۰۰ ميليارد تومان رسيده است.
درآمد ايرانخودرو تا پايان آذرماه ۹۹ به بيش از ۴۳ هزار و ۷۰۰ ميليارد تومان بالغ ميشود اما اين خودروساز بيش از ۴۹ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان نيز هزينه کرده است. ايرانخودرو تا پايان آذرماه سالجاري ۳۲۶ هزار و ۴۰۸ دستگاه خودرو توليد کرده و متوسط قيمت محصولات فروختهشده توسط اين خودروساز حدود ۱۳۴ ميليون تومان بوده است. اما ايرانخودروييها بهطور کلي چه ميزان زيان کردهاند؟ صورتهاي مالي اين خودروساز نشان ميدهد اين شرکت تا پايان آذرماه زيان توليدي نزديک به ۱۱ هزار و ۴۵۰ ميليارد تومان را در صورتهاي مالي خود درج کرده است. اين ميزان زياندهي جمع زيان انباشته بزرگترين خودروساز کشور را به بيش از ۲۵ هزار و ۸۰۰ ميليارد تومان رسانده است.
آنطور که مديران ارشد ايرانخودرو ادعا ميکنند و آن را در صورتهاي مالي خود منعکس کردهاند، اين شرکت در تمام محصولات توليدي خود با زيان مواجه بوده است. آبيهاي جادهمخصوص از ناحيه فروش ۲۴۰ هزار و ۸۳۰ دستگاه خودرو از اعضاي خانواده پژو بيش از ۴هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان زيان کردهاند.
متوسط قيمت فروش اعضاي اين خانواده در صورتهاي مالي ايرانخودرو ۷۷ ميليون و ۳۰۰ هزار تومان درج شده است. فروش خانواده سمند نيز براي ايرانخودروييها همراه با ضرر بوده است. آبيهاي جادهمخصوص تا پايان آذر ۹۹ در مجموع ۴۰ هزار و ۴۳۹ دستگاه از اعضاي خانواده سمند را به فروش رساندهاند و از محل فروش اين تعداد دستگاه خودرو حدود هزار و ۱۷۶ ميليارد تومان ضرر کردهاند. متوسط قيمت خودروهاي فروختهشده از خانواده سمند در حدود ۷۴ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. دنا و رانا دو محصول ديگري هستند که با ضرر توسط اين خودروساز به فروش رسيدهاند.
زيان ايرانخودروييها از ناحيه فروش ۲۹ هزار و ۸۹۲ دستگاه دنا بالغ بر ۳۳ ميليارد و ۳۰۰ ميليون تومان ميشود. فروش ۸ هزار و ۵۵۷ دستگاه رانا نيز بيش از ۱۶۴ ميليارد تومان زيان به اين خودروساز تحميل کرده است. توليد دانگفنگ در ايرانخودرو متوقف شده است اما اين خودروساز از ناحيه فروش ۱۰۷ دستگاه از اين محصول مونتاژي چيني تا پايان آذرماه زياني در حدود ۵ميليارد تومان را تحمل کرده است. خودروسازي سايپا بهعنوان دومين خودروساز بزرگ کشور زياني در حدود ۶۷۲ميليارد و ۵۵۰ ميليون تومان را از محل اختلاف «مبلغ فروش» با «مبلغ بهاي تمامشده» در صورتهاي مالي خود مربوط به سه ماهه سوم سالجاري ثبت کرده است. اما زيان توليد نارنجيهاي جادهمخصوص که در صورتهاي مالي آنها تا پايان آذرماه ۹۹ نيز منعکوس شده، بيش از ۳ هزار و ۸۵۰ ميليارد تومان است و اين ميزان زيان جمع زيان انباشته اين خودروساز را تا پايان آذر ۹۹ به بيش از ۱۳هزار ميليارد تومان ميرساند. سري به جزئيات زياندهي سايپا ميزنيم.
نارنجيهاي جادهمخصوص از ناحيه فروش ۱۳۶ هزار و ۹۹۱ دستگاه تيبا بيش از ۹۰۰ ميليارد تومان زيان ديدهاند. در حاليکه توليد پرايد سواري متوقف شده است و سايپاييها تنها توليد و فروش مدل وانت آن (پرايد۱۵۱) را در دستور کار دارند، صورتهاي مالي ارائه شده توسط مديران اين خودروساز به سازمان بورس تا پايان آذرماه امسال نشان ميدهد از فروش ۶۸ هزار و ۹۱۷ دستگاه خودرو از اعضاي خانواده پرايد بيش از ۱۹ ميليارد تومان زيان متوجه دومين خودروساز بزرگ کشور شده است. حال به سراغ پارسخودرو ميرويم، اين خودروساز بهرغم سود بيش از ۷۲ ميليارد و ۸۰۰ ميليون توماني که از اختلاف «مبلغ فروش» و «بهاي تمامشده» به حساب اين خودروساز واريز شده است اما همچنان زيان توليدي در حدود هزار و ۲۴۸ ميليارد توماني را در صورتهاي مالي خود تا پايان آذرماه به ثبت رسانده است.
اين ميزان زيان، جمع زيان انباشته پارسخودروييها را به بيش از ۴ هزار و ۱۱۰ ميليارد تومان ميرساند.بهاي تمامشده در توليد تمام محصولات حاضر در سبد محصولاتي سومين خودروساز بزرگ کشور بيش از قيمت فروش آنها بوده است. پارسخودروييها از ناحيه فروش ۴ هزار و ۲۵۵ دستگاه محصولات گروه S۲۰۰ (ساينا) نزديک به ۱۱ ميليارد تومان زيان کردهاند. اين خودروساز که پيشتر براي خودروسازي سايپا شرکت مادر خود پرايد را مونتاژ ميکرد همچنان زيان مونتاژ اين محصول را در صورتهاي مالي خود درج ميکند. سومين خودروساز بزرگ کشور از ناحيه مونتاژ ۲۳ هزار و ۷۰۲ دستگاه پرايد نزديک به ۶۷ ميليارد و ۵۰۰ ميليون تومان زيان ديده است. پارسخودرويي بهرغم اينکه محصولات گروه Q۲۰۰ را هم در سبد محصولاتي خود دارند اما در صورتهاي مالي خود در مقابل رديف اين خودرو خط تيره قرار دادهاند و مشخص نيست چه تعداد از محصول را تا پايان آذر ماه توليد کردهاند و از اين محل آيا سود کردهاند يا همانند ساير محصولات توليدي اين خودروساز توليد گروه Q۲۰۰ نيز با زيان همراه بوده است.