بازار خودرو در سراشیبی

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1400/02/22 - 13:40

دنياي اقتصاد/ داده‌ها و اطلاعات بازار خودرو از شکل‌گيري موج سوم کاهش قيمت‌ها در ارديبهشت امسال خبر مي‌دهد. مقايسه قيمتي ۱۰ خودروي منتخب و پرفروش در دو بازه زماني اسفند ۹۹ و ارديبهشت امسال بيانگر افت ۵درصدي قيمت‌ها در بازار است. اين سومين موج کاهش قيمتي است که طي هفت ماه گذشته بازار خودرو را دربرگرفته و اگر تداوم داشته باشد، شاهد رکوردهاي تازه‌اي در کاهش قيمت خودرو خواهيم بود. اولين موج نزول قيمت‌ها آبان‌ماه سال گذشته آغاز شد. اين در شرايطي است که اسفندماه شاهد موج ديگري از روند نزولي قيمت خودرو بوديم.

بازار خودروي کشور از ابتداي ارديبهشت امسال و همزمان با مذاکرات برجامي در وين، دور جديد کاهش قيمت را آغاز کرده، ضمن آنکه معاملات به‌شدت کم شده و بازار نيز در رکودي سنگين فرو رفته است. طبق داده‌هاي بازارهاي آنلاين ، متوسط قيمت 20 خودرو منتخب داخلي در بازه زماني يکم تا هجدهم ارديبهشت امسال، حدود 168 ميليون و 500 هزار تومان بوده و اين در حالي است که ميانگين قيمت همين خودروها در کل اسفند 99، بيش از 177 ميليون و 500 هزار تومان به‌دست آمده و اين بدين معناست که بازار ارديبهشت افت 5 درصدي را تجربه کرده است‌. اين آمار با در نظر گرفتن سبدي از خودروهاي داخلي صفر کيلومتر و دست دوم از پژو 206 و 405 گرفته تا تندر، تيبا و پرايد، به‌دست آمده است. در واقع از آنجا که مرجع اطلاعات، بازارهاي آنلاين است، متوسط قيمت استخراج شده، از دل مدل‌هاي صفرکيلومتر و دست دوم بيرون آمده است.

اين آمار نشان مي‌دهد موج جديد کاهش قيمت در بازار خودرو از چند هفته پيش شروع شده و پيش‌بيني کارشناسان اين است که در صورت تداوم فضاي مثبت درباره آينده برجام و لغو تحريم، اين موج همچنان ادامه‌دار خواهد بود. اين سومين موج کاهش قيمتي است که طي اين هفت ماه بازار خودرو را در‌بر مي‌گيرد و اگر تداوم داشته باشد، شاهد رکوردهاي تازه‌اي در کاهش قيمت خودرو خواهيم بود.

شکل‌گيري اين امواج از آبان بود، وقتي که نتايج انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا به تدريج مشخص و سرانجام جو بايدن توانست بر دونالد ترامپ غلبه کند. ترامپ ضد‌برجام بود و زمينه خروج آمريکا از اين توافق هسته‌اي را ايجاد کرد، اين در شرايطي است که بايدن ميل به بازگرداندن کشورش به اين توافق را داشت، از همين‌رو انتخاب وي و شکست ترامپ، اثر پروانه‌اي خود را بر اقتصاد ايران گذاشت. پس از اعلام نتيجه قطعي انتخابات‌2020 آمريکا، انتظارات تورمي شهروندان ايراني کاهش يافت تا بازارها با شوکي منفي مواجه شوند. با ريزش قيمت ارز، منحني قيمت در بازار خودرو هم افت کرد و اين روند تا انتهاي دي نيز ادامه داشت، اما در بهمن دچار سکته‌اي خفيف شد. در اسفند اما موج دوم کاهش قيمت رخ داد، هرچند البته ارتفاع آن کمتر از آبان بود.‌حالا نيز آمارها نشان مي‌دهند موج سوم کاهش قيمت در بازار خودرو شکل گرفته که ريشه در مذاکرات برجامي دارد.

ايران، اروپا و البته آمريکا از چند هفته قبل در وين وارد مذاکره شده‌اند تا توافق هسته‌اي و برجام را احيا کنند. خبر مذاکره به‌تنهايي سبب کاهش انتظارات تورمي شهروندان ايران شد و در ادامه با توجه به اخبار مثبتي که از وين رسيد، انتظارات پايين‌تر نيز آمد. نتيجه اين اتفاق، نزولي شدن قيمت ارز بود که سبب شد بازار خودرو نيز در سرازيري قيمت قرار بگيرد و از آن‌سو معاملات نيز در آن قفل شود. تا به امروز، اغلب سيگنال‌هاي ارسالي از مذاکرات برجامي، مثبت بوده‌اند و اگر در نهايت به احياي برجام و لغو تحريم‌ها ختم شوند، اتفاق بزرگ در بازار خودرو رخ خواهد داد: ريزش شديد قيمت.

بازار خودرو در اين حدودا سه سال تحريم معمولا موازي با بازار ارز پيش رفت و افت و خيزهاي آن را تقليد کرده است. در حال‌حاضر نيز علت اصلي نزول قيمت خودروها در بازار، کاهشي‌شدن قيمت ارز است. موج سوم کاهش قيمت خودرو در حدودا هفت ماه گذشته هرچند ارتفاع کمتري نسبت به اولي دارد، با اين حال اگر مذاکرات برجامي به سرانجام برسد و آمريکا تحريم‌هاي ايران را بردارد، مي‌توان انتظار شکسته‌شدن رکورد موج نخست را کشيد. پيش‌بيني‌ها بر اين است که لغو تحريم، قيمت ارز را به زير 20 هزار تومان خواهد رساند و حتي شايد آن را به حوالي 15 هزار تومان هم ببرد؛ در اين شرايط، بازار خودرو نيز بدون ترديد متاثر از اين اتفاق، با ريزش قيمت جديدي مواجه خواهد شد. البته برخي از شهروندان نيز که بنا را بر به سرانجام نرسيدن برجام و عدم لغو تحريم‌ها گذاشته‌اند، از همين‌رو فروش خودرو را در مقطع فعلي ريسک مي‌دانند.

آنها بر اين باورند که در صورت عدم‌احياي برجام، موتور تورم انتظاري روشن مي‌شود و در نتيجه، قيمت‌ها در بازارهاي مختلف از جمله خودرو شعله‌ور خواهد شد. از همين‌رو اين دست از شهروندان فعلا ميلي به عرضه ندارند و آنها هم منتظرند ببينند در آينده چه پيش خواهد آمد.

چرا رکود؟
با وجود شکل‌گيري موج سوم کاهش قيمت در بازار خودرو، خريد و فروش در بازار همچنان رکودي سنگين را به خود مي‌بيند. معمولا در دوران کاهش قيمت، تقاضا براي خريد بالا مي‌رود، چون شهروندان نمي‌خواهند اين فرصت طلايي را از دست بدهند. با اين حال با وجود وقوع سومين افت قيمت قيمت در بازار خودرو، هنوز هم مشتريان ميلي به خريد نشان نمي‌دهند تا يکي از راکدترين ارديبهشت‌هاي بازار خودرو رقم بخورد. منهاي يک‌سري دلايل فرعي مانند تعطيلي‌هاي کرونايي هفته‌هاي گذشته که شامل بازار خودرو و مراکز شماره‌گذاري نيز بود، دليل اصلي رکود معاملات خودرويي به انتظارات تورمي شهروندان مربوط مي‌شود. به نوعي خيلي‌ها در انتظار تعيين تکليف سرنوشت برجام هستند، چون خوب مي‌دانند اين ماجرا چه نقش مهمي در بازارها به‌خصوص خودرو خواهد داشت. در حال‌حاضر که موج سوم کاهش قيمت شکل گرفته، ايراني‌ها انتظار ارتفاع بيشتري را دارند و با فرض اينکه برجام احيا و تحريم‌ها لغو مي‌شوند، بنا را بر ريزش شديدتر قيمت در آينده گذاشته‌اند. به‌عبارت بهتر، بسياري از شهروندان خريد خودرو در مقطع فعلي را ريسک مي‌دانند و منتظرند تا تحريم‌ها لغو شود و ريزشي جديد دامان بازار را بگيرد و آنگاه اقدام به خريد کنند. اين تصور در نتيجه اخبار مثبت برجامي ايجاد شده، چه آنکه هم از سوي منابع خارجي بر احياي قريب‌‌الوقوع برجام تاکيد مي‌شود و هم مقامات داخلي آن را حتمي مي‌دانند. همين چندي پيش حسن روحاني رئيس‌جمهوري اعلام کرد تحريم‌ها عليه ايران برداشته خواهند شد. رئيس‌جمهوري آمريکا نيز اعلام کرد عزم ايران براي بازگشت به برجام جدي است. بنابراين با توجه به تصورات مثبت از آينده برجام، ميل به خريد به کف رسيده و اگر برجام احيا و تحريم لغو شود، آنگاه بازار خودرو با رشد تقاضا مواجه خواهد شد. البته با توجه به کاهش قدرت خريد، دست بسياري از شهروندان همچنان از بازار خودرو کوتاه خواهد ماند و آنها چاره‌اي ندارند جز اينکه يا سراغ دست دوم‌ها بروند يا شانس خود را در طرح فروش خودروسازان امتحان کنند.

رکوردداران آگهي و قيمت
نگاهي به داده‌هاي اطلاعاتي بازار آنلاين تصوير دقيق‌تري از اوضاع بازار خودروهاي داخلي در حدودا سه هفته ارديبهشت ارائه مي‌دهد. بيست خودروي منتخبي که مبناي تهيه اين گزارش قرار گرفته‌اند، عبارتند از: پژو 206 در سه مدل تيپ 2 و تيپ 5 و صندوقدار V8، پارس در دو مدل ساده و LX، پرايد در سه مدل 111، 131 و 132، پژو 207 در مدل‌هاي معمولي و اتومات، کوئيک در دو مدل معمولي و اتومات، ساندرو در مدل‌هاي معمولي و اتومات، تندر-90، پژو 405، رانا، ساينا، سمند و تيبا2. متوسط قيمت اين سبد خودرويي در اسفند 99 چيزي حدود 177 ميليون و 500 هزار تومان بود ، حال آنکه در ارديبهشت99، ميانگين قيمت به 168 ميليون و 500 هزار تومان رسيده است. با اين حساب، متوسط قيمت خودرو در بازه زماني يکم تا هجدهم ارديبهشت و نسبت به کل اسفند 99، کاهش 2/ 6درصدي را نشان مي‌دهد. طبق جدول مربوط به ارديبهشت، در مجموع 112 هزار و 359 آگهي فروش خودرو در بازار آنلاين به ثبت رسيده است، حال آنکه در اسفند، 209 هزار و 994 آگهي به ثبت رسيده بود. طبعا يکي از دلايل کمتر‌بودن تعداد آگهي‌هاي ارديبهشت نسبت به اسفند، اين است که براي اسفند کل ماه در نظر گرفته شده و براي آمار مربوط به ارديبهشت، 18 روز از آن لحاظ شده است. با اين حال اما ممکن است نااطميناني به آينده از يک سو و پايين آمدن قيمت نيز از سوي ديگر، برخي را به عدم‌فروش خودرو مجاب کرده و برخي نيز فروش را فعلا ريسک مي‌دانند. به هر حال در محاسبات مربوط به آينده برجام، نمي‌توان کاملا مثبت نگاه کرد و برخي درصدي را بابت به سرانجام نرسيدن مذاکرات لحاظ مي‌کنند. بدون ترديد، از دست رفتن فرصت طلايي احياي برجام و لغو تحريم، انتظارات تورمي ايراني‌ها را شعله‌ور خواهد کرد و اين به معناي اوج‌گيري قيمت‌ها در بازارها به‌خصوص خودرو است. اما در جمع خودروهاي آگهي شده منتخب در اسفند 99، کمترين ميانگين قيمت به پرايد 132 تعلق دارد که رقمي حدود 88 ميليون تومان براي آن ثبت شده است. بيشترين ميانگين قيمت ثبت شده در جدول اسفند نيز نصيب رنو ساندرو اتومات شده که روي عددي بالغ بر 340 ميليون تومان ايستاده است. نه پرايد و نه ساندرو، هيچ‌کدام ديگر به توليد نمي‌رسند. در جدول ارديبهشت نيز کف و سقف متوسط قيمت خودرو به پرايد و ساندرو اختصاص دارد، منتها با ارقامي کمتر. ميانگين قيمت پرايد 132 در ارديبهشت، حدودا يک ميليون تومان کمتر از اسفند بوده و متوسط قيمت ساندرو نيز در اين بازه زماني به 334 ميليون و 500 هزار تومان رسيده است.

نکته ديگر در مورد جداول قيمت اسفند و ارديبهشت، به پژو 206 تيپ 2 مربوط مي‌شود. در جدول اسفند، بيشترين آگهي ثبت شده، به پژو 206 تيپ تعلق دارد، به نحوي که 29 هزار و 190 مورد آگهي براي اين خودرو در «ديوار» به ثبت رسيده است. در آمار اسفند اما کمترين آگهي به ساندرو معمولي تعلق گرفته که آگهي‌دهندگان آن تنها 312 نفر بوده‌اند. در جدول ارديبهشت نيز رکورد ثبت آگهي در اختيار پژو 206 تيپ 2 با 15 هزار و 617 مورد قرار دارد. کمترين آگهي ثبت شده را نيز باز‌هم ساندرو معمولي به خود اختصاص داده، چه آنکه تنها 160 دستگاه از آن براي فروش گذاشته شده است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar