آیا خطر آتشسوزی خودروهای مجهز به موتور توربو بیشتر از خودروهای معمولی است؟

ديجياتو/ خودروهاي مجهز به انواع پر خوران از جمله توربوشارژر امروزه تبديل به پاي ثابت انواع و اقسام محصولات در صنعت خودروسازي شدهاند و طي چندسال اخير در کشورمان نيز استفاده از خودروهاي مجهز به پيشرانههاي توربو در حال فراگير شدن است٬ اما طي چند هفته اخير انتشار فيلمهايي از آتش سوزي خودرو شاهين سايپا و جک t8 ساخته کرمان موتور باعث شده تا نگرانيهاي در خصوص ايمني استفاده از خودروهاي توربو افزايش يابد و اين پرسش براي اذهان عمومي مطرح شود که آيا ريسک آتش سوزي خودروهاي توربو نسبت به خودروهاي معمولي بيشتر است يا خير؟
در واقع توربوشارژر با بهبود راندمان حجمي موتور مي تواند در زمينه افزايش قدرت و همينطور کاهش مصرف سوخت نقش موثري داشته باشد.
با تمام مزيت هاي موجود اما نميتوان از معايب و خطرهاي احتمالي اين دست از موتورها غافل شد.
در توربوشارژر ها يک توربين با عبور گازهاي داغ خروجي از اگزوز شروع به چرخيدن ميکند و در نتيجه باعث چرخش پره در سمت کمپرسور توربوشارژر شده تا هواي خنک را با فشار و حجم بالاتري وارد محفظه احتراق موتور کند، بدين ترتيب احتراق قوي تر و در نتيجه قدرت بالاتري حاصل ميشود.
اين اختلاف دمايي بالا باعث ميشود تا شرايط کاري توربوشارژرها بهشدت حساس باشد و در نتيجه شرکت هاي بزرگ و معتبر توربوشارژر سازي هزينههاي بسيار زيادي را براي طراحي و توليد اين قطعه حساس ميکنند و از نظر اقتصادي نيز تنها در صورت استفاده گسترده در انواع و اقسام وسايل نقليه٬ استفاده از اين قطعه فني حساس قابل توجيه خواهد بود.
حال شرکت هاي معتبر براي درآمد بيشتر روي به توليد مدل هاي ارزانتر و در اختيار قرار دادن نقشههاي ساخت به کشورهاي در حال توسعه دادهاند که از جمله آنها ميتوان به کشور چين و صنعت خودروسازي اين کشور اشاره کرد. توربوشارژرهاي استفاده شده در محصولات چيني عموما از اين دست هستند.
در نتيجه حساسيت کاري اين دست از محصولات آن هم در کشور گرم و خشکي همچون ايران دو چندان ميشود و شرايط براي استهلاک زودرس و حتي خطر آتش سوزي بسيار بالا ميرود.
از دلايل اصلي آتش سوزي موتورهاي توربوشارژ شده ميتوان به پاشش روغن هيدروليک يا روغن موتور در سمت داغ توربوشارژر اشاره کرد. همچنين احتمال ورود سوخت به محفظه توربوشارژر و ايجاد اشتعال نيز وجود دارد.
خرابي توربوشارژر به خودي خود نيز يکي از ديگر دلايل آتش سوزي به حساب ميآيد. گرچه طبق آمار منتشر شده نسل جديد توربوشارژهاي به کار رفته در انواع و اقسام محصولات اروپايي و آمريکاي و آسياي شرقي خرابي کمتر از ۱ درصد را گزارش دادهاند که منجر به استفاده از وارانتي شده است.
توربوشارژرها در شرايط دمايي ۵۰۰ درجه سانتي گراد کار ميکنند و بسته به وضعيت اين دما تا ۶۰۰ و ۷۰۰ درجه سانتي گراد افزايش پيدا ميکند. در نتيجه توصيه ميشود که قبل از خاموش کردن موتور اجازه خنکسازي به توربوشارژر داده شود.
البته در مواردي٬ بعيد نيست که دماي کاري چدني توربين تا ارقامي بيش از يک هزار درجه سانتيگراد نيز افزايش يافته و اين قطعه را به مرز گداختگي کامل برساند. از اين رو در جواب پرسش ابتداي مطلب بايد گفت که در مقايسه با خودروهاي اتمسفريک که اساسا فاقد توربو هستند٬ وجود چنين قطعه مهمي با اين دماي کاري بالا ميتوان ريسک آتش سوزي يک خودرو توربو را نسبت به خودرويي مشابه با پيشرانه فاقد توربو افزايش دهد.
در نهايت استفاده از محافظ هاي حرارتي براي توربوشارژر، منحرف سازي مسيرهاي شلنگ روغن و سوخت از محل قرار گيري توربوشارژر و وجود شلنگهاي اضطراري از مهم ترين مواردي به شمار ميرود که علاوه بر نگه داري درست و اصولي لازمه موتورهاي مجهز به توربوشارژر است.