اثرات گاز CNG بر موتور خودرو و مقایسه آن با سوخت های دیگر
خودروکار/ باورهاي مردمي درباره تاثيرات منفي اين نوع سوخت بر روي موتور خودروها و همچنين مقايسه گاز CNG با بنزين از جمله موضوعاتي است که ذهن مالکان خودروهاي دوگانه سوز را با خود درگير مي کند که اين مطلب به بررسي موشکافانه آن ها پرداخته است.
اما واقعيت ماجرا از چه قرار است؟ گاز طبيعي بهتر است يا بنزين؟ کداميک راندمان بالاتري دارد و کداميک آسيب کمتري به موتور اتومبيل ميرساند؟
CNG چيست ؟
گاز طبيعي فشرده است که در درجه حرارت معمولي و در فشار ۲۰۰ تا ۲۵۰ بار نگهداري ميشود.
گاز طبيعي به سه حالت زير مي تواند در خودروها مورد استفاده قرار گيرد.
الف) فشرده CNG : COMPRESSED NATURAL GAS
ب) مايع LPG : LIQUID PETROLEUM GAS
ج) جذب شده ANG : ABSORBED NATURAL GAS
انواع خودروهاي گاز سوز
DEDICATED به خودروهايي اطلاق ميشود که فقط از يک سوخت استفاده ميکنند.
BI_FUEL به خودرو هايي که امکان استفاده از دو سوخت بنزين و گاز را دارا ميباشند اطلاق ميشود.
DUAL_FUEL به خودرو هايي اطلاق ميشود که از دو سوخت گازوئيل و گاز طبيعي به طور ترکيبي استفاده ميکنند.
اثرات عمده تبديل سوخت به CNG
گاز CNG ،گازي به مراتب تميزتر نسبت به سوخت بنزين از نظر آلاينده هاي خروجي اگزوز بـوده است.
مقايسه سالمتر بودن گاز CNG نسبت به بنزين از اين ديدگاه حائز اهميت است که به واسطه حوادث مرگبار به وجود آمده ناشي ازآلودگي، جان انسانهاي زيادي گرفته شده که مي توان به عنوان نمونه از حادثه دره ميور بلژيک در سال ۱۹۳۰ نام برد که در يک روز ۴۰ نفر به واسطه آلودگي ناشي از مه شديد که اين شهر را در بر گرفته بود جان خود را از دست داده و يا در سال ۱۹۵۲ در شهر لندن تجمع آلودگي هاي واقع شده بر روي شهر لندن باعث از دست رفتن جان ۴۰۰۰ نفر گرديد اشاره نمود.
مقايسه از نظر اقتصادي
چون اين گاز به راحتي قابل پمپاژ کردن است، خيلي سريع در اختيار مصرف کننده قرار مي گيرد و احتياج به هزينه حمل و نقل بالايي ندارد.
همچنين مقايسه قيمت هاي ميانگين CNG و بنزين در بازارهاي جهاني نشان مي دهد که قيمت جهاني گاز يک پنجم قيمت جهاني بنزين با ارزش حجمي مساوي است و اين موضوع به وضوح نشان دهنده ارزاني سوخت CNG نسبت به سوخت بنزين خواهد بود.
* لازم به ذکر است که انجمن جهاني خودروهاي گازسوز در گزارش خود ايران را به عنوان دارنده بزرگترين ناوگان خودروهاي گازسوز در جهان در سال ۲۰۱۱ معرفي کرد.
مقايسه از نظر فني و موتوري
سوخت CNG نسبت به ساير سوختهاي هيدروکربني داراي پائين ترين نسبت کربن به هيدروژن (۱ اتم کربن در مقابل ۴ اتم هيدروژن) است. لذا سوختن آن کربن کمتري بر جاي گذاشته و در خودروهاي گازسوز به علت کاهش قابل ملاحظه اين رسوبات ( کربن ) در منطقه احتراق ، ورودي سوپاپها ، سرپيستونها و شيارهاي رينگها ، امکان گريپاژ کردن قطعات به مراتب کاهش يافته و همچنين به علت کاهش قابل ملاحظه رسوبات کربن و آلاينده هاي خروجي ، روغن موتور و فيلتر آن نسبت به سوخت بنزين تميزتر باقي مانده و زمان تعويض آنها و در نتيجه هزينه عملياتي موتور گاز سوز نيز کاهش مي يابد که تمامي موارد ذکر شده نشان دهنده افزايش عمر مفيد خودرو در هنگام استفاده از سوخت CNG نسبت به سوخت بنزين و همچنين LPG ميباشد .
در اين بين شايد هنوز افرادي باشند که با وجود شواهد بالا , باز هم مهر خشک کار کردن را بر پيشاني موتور هاي گاز سوز بزنند. ما براي رد اين حرف دليلي واضح تر و قابل لمس تر مي آوريم.
زماني که موتور خودرو شما سرد است، بنزين بر روي ديواره سيلندرها تقطير ميشود و به پايين يعني به سمت کارتل روغن سرازير ميشود. اين مقدار اگر چه بسيار ناچيز و غير قابل اندازه گيري است ولي در دراز مدت باعث خراب شدن روغن و از بين رفتن خاصيت روانکاري روغن ميشود در حالي که گاز طبيعي حتي در دماي ۱۰ درجه زير صفر هم تقطير نميشود و حتي اگر در مجاورت روغن قرار گيرد باعث خراب شدن آن نخواهد شد. پس اين نيز دليل ديگري است که نشان ميدهد کارکرد خشک موتورهاي گاز سوز بيشتر يک ذهنيت اشتباه است چرا که تاييد ميکند روغن موتور خودروهاي گاز سوز ديرتر خراب ميشود.
مقايسه از نظر پيمايش خودرو
براي به کارگيري گاز طبيعي به عنوان سوخت خودرو بايد آن را در جايگاه هاي سوختگيري با فشار ۲۰۰ تا ۲۲۰ بار متراکم نموده که در چنين فشاري دانسيته انرژي حجمي گاز طبيعي يک سوم بنزين بوده و در نتيجه يک خودرو تجهيز شده به سوخت گاز طبيعي فشرده با حجم مخزن گاز معادل با حجم مخزن بنزين، سه برابر يک خودرو بنزيني براي همان مسافت نياز به مراجعه به جايگاه سوختگيري دارد و ميتوان نتيجه گرفت که برد عملياتي خودروها با سوخت بنزين به مراتب بيشتر از خودروي با سوخت گاز طبيعي فشرده شده مي باشد.
۱- گاز طبيعي سوختي با احتراق بهينه،پاکيزه و تميز است که اين امر سبب افزايش عمر موتور و کاهش تعميرات آن مي گردد. براي مثال تعويض شمع در موتورهاي بنزيني تا ۳۲,۰۰۰ کيلومتر انجام ميشود که در خودرو هاي گاز سوز تا ۱۲۰,۰۰۰ کيلومتر دوام دارد.
۲- اين سوخت قابل انتقال و مکش از مخزن خودرو نمي باشد و احتمال سرقت سوخت کاهش مي يابد. کما اينکه در صورت بالا رفتن قيمت سوخت معضل سرقت سوخت نيز اضافه مي گردد.
۳- زمان سوخت گيري سريع بين ۴ تا ۵ دقيقه و با احتساب زمان قبل از اتصال نازل، ميانگين فعلي کشور ۳۰ دقيقه بوده که اين عدد نميتواند رسميت داشته باشد، زيرا اين زمان به عوامل زيادي بستگي دارد که کمترين زمان ۵ دقيقه و بيشترين آن ميتواند حدود ۲ ساعت وقت بگيرد .
۴- در صورت احتراق گاز طبيعي (CNG) ،گاز منو اکسيد کربن در حدود ۷۰درصد و مواد آلاينده گازي غير متاني ۸۹ درصد واکسيد نيتروژن ۸۷ درصد کمتر مي شود.
۵- از نظر ايمني،گاز طبيعي ايمن تر است. زيرا گاز طبيعي برخلاف بنزين در زمان وقوع حوادث و تصادفات در هوا نشر و پراکنده مي گردد اما حوضچه هاي بنزين بر روي زمين ايجاد خطر آتش سوزي مي کنند.
از طرفي کپسولهاي ذخيره گاز مورد استفاده بسيار مستحکمتر از باک هاي سوخت بنزيني مي باشند.