اگر این نکات را رعایت نکنید، خودرویتان منفجر می‌شود!

باشگاه خبرنگاران/ تنوع بخشي به سبد سوخت کشور مي‌تواند به مسئله ناکافي بودن ظرفيت پالايشي توليد بنزين کمک کند، اما بايد همراه با رعايت استاندارد‌هاي ايمني باشد.
 
صرفه جويي در مصرف انرژي به منظور کاهش هزينه‌هاي مرتبط با توليد انرژي، همواره يکي از مهمترين چالش‌هاي پيش روي تمامي دولت‌ها در جهان بوده است. به همين منظور، يکي از راهکار‌هاي مهمي که برخي کشور‌ها انجام داده اند، تلاش براي گازسوز يا دوگانه سوز کردن خودروهاست؛ زيرا اين خودروها، از سوخت‌هاي ارزان تري نسبت به بنزين استفاده مي‌کنند.

گاز طبيعي فشرده يا (CNG (Compressed natural gas سوختي است که عمدتا به عنوان جايگزين براي بنزين و گازوئيل در خودرو­هاي پايه گاز سوز به عنوان سوخت اصلي و در خودرو­هاي دوگانه سوز پايه بنزيني به عنوان سوخت جايگزين مورد استفاده قرار مي­‌گيرد.

مسئله مهمي که در ارتباط با اين دسته از خودروها، هرازگاهي ذهن رانندگان را به خود مشغول مي‌کند، شنيدن خبر انفجار آن‌ها در حين سوختگيري يا در مواقع ديگر است. به گفته مسئولان مرتبط، دليل اغلب اين انفجارها، دستکاري کردن يا غير استاندارد بودن مخازن گاز خودرو‌ها بوده است. در اين خبر، به بررسي دلايل رخ دادن اين حوادث و راه‌هاي مقابله با آن‌ها پرداخته ايم.

چرا کپسول‌ها منفجر مي‌شوند؟
در آتش سوزي‌هاي ناشي از کپسول‌هاي گاز، پس از گذشت مدتي، کپسول‌ها شروع به انفجار مي‌کنند. کپسول‌هاي پرشده از انواع گاز‌ها از جمله CNG مورد استفاده در خودروها، از گاز فشرده شده پر شده اند؛ يعني، درون آن‌ها مولکول‌هاي گاز به حالت فشرده در آمده، اما تمايل دارند که دوباره به صورت گاز در تغيير حالت دهند. در نتيجه، فشار بسيار زيادي به ديواره داخلي کپسول وارد مي‌شود، اما چون جنس کپسول‌ها به گونه‌اي است که در برابر فشار زياد مقاوم هستند، در هواي معمولي منفجر نمي‌شوند.

اگر به اين سيلندر‌ها حرارت زياد و غير معمول وارد شود، با افزايش فشار گاز به بدنه کپسول، انفجار رخ مي‌دهد. به طور کلي، اگر شير کپسول سيلندر بسته باشد و در معرض حرارت قرار بگيرد، انفجار رخ مي‌دهد. همچنين اگر سيلندر سر کپسول معيوب باشد و شعله آتش به درون کپسول کشيده شود، کپسول منفجر مي‌شود.

در چنين مواقعي، استفاده از تجهيزات ايمني مي‌تواند آسيب‌هاي احتمالي را کاهش دهد؛ زيرا، اگر کپسول دچار آتش سوزي شود و نتوان آن را در اسرع وقت خاموش کرد، با سوختن و خروج گاز کپسول، به علت کاهش فشار درون کپسول، آتش به درون آن کشيده شده و مابقي گاز درون کپسول به يکباره مي‌سوزد که اين سوختن، سبب انفجار کپسول خواهد شد.

با توجه داشت که انفجار کپسول‌ها به دليل بدنه مقاومي که دارند، به سادگي رخ نمي‌دهد، اما برخي عوامل سبب اُفت کيفيت کپسول‌هاي گاز و در نهايت انفجار آن‌ها مي‌شود. به طور مثال، دوگانه سوز کردن خودرو‌ها در مراکز غيرمجاز مي‌تواند يکي از اين عوامل باشد. متاسفانه بسياري از افراد با کمترين آگاهي و تخصص در اين حوزه و تنها براي نفع شخصي، به اين کار دست مي‌زنند.

همچنين گاهي ديده مي‌شود که در بخشي از نقاط مخزن خودرو، برشکاري انجام و دوباره جوشکاري شده که اين کار، يکپارچگي مخزن را به خطر مي‌اندازد و احتمال انفجار آن را بالا مي‌برد. نگهداري مواد اسيدي مانند ترشيجات يا برخي مواد شوينده در کنار مخزن نيز سبب خوردگي ديواره آن و بالا رفتن خطر مي‌شود.

علاوه بر اين، غير استاندارد بودن مخزن يا کپسول گاز، عدم مراجعه منظم به مراکز معاينه فني خودرو‌هاي گازسوز و دوگانه سوز يا استفاده از مخازن پوسيده به دليل نداشتن هزينه تعويض آن از سوي راننده، از جمله دلايل ديگر وقوع حوادث براي اين خودروهاست.

---

بازار

---

بهترين روش اطفاء حريق کپسول
بهترين راه براي اطفاء حريق کپسول، روش سرد و قطع کردن يعني قطع جريان گاز است. به نحوي که مي‌توان شير گاز را به وسيله پارچه‌اي خيس که به دور دست بسته شده، بست. با ريختن آب روي کپسول نيز، عمليات سرد کردن صورت مي‌گيرد که در نهايت منجر به جلوگيري از انفجار مي‌شود.


 
راهکارهاي پيشگيري از وقوع انفجار سيلندر گاز خودرو
نکته مهم در پيشگيري از وقوع اين حوادث، اين است که خودرو‌هاي پايه‌گازسوز که در شرکت سازنده بر اساس استاندارد‌ها به‌ سيستم سوخت‌ رساني گاز تجهيز مي‌شوند، ايمني بسيار بالاتري نسبت به‌ خودروهايي که به‌ روش کارگاهي گازسوز شده اند دارند؛ زيرا، مخزن گاز و سيستم‌هاي مکانيکي و الکتريکي در خودرو، براساس استاندارد‌ها تعبيه شده و پيشرانه نيز بر همين اساس تجهيز مي‌شود. بنابراين، خودروسازها بايد توليد خودروهاي پايه گازسوز را در دستور کار خود قرار دهند.

در عين حال، احتمال انفجار مخزن گاز در تمام خودرو‌هاي گازسوز وجود دارد؛ زيرا، بروز نشتي و آسيب ديدگي اين مخازن همواره ممکن است رخ دهد که به همين دليل، بايد به صورت مداوم سلامت آن‌ها مورد بررسي قرار گيرد. شرکت‌هاي سازنده اين قبيل خودرو‌ها نيز همواره سفارش مي‌کنند که رانندگان، پس از هر چند هزار کيلومتر پيمايش، بايد يک بار براي تست‌هاي نشتي، تغيير شکل، ساييدگي و استحکام مخزن، به مراکز معاينه فني يا نمايندگي مربوط به خودرو مراجعه کنند.

در مورد خودرو‌هاي باري که دو مخزن، يکي در عقب و ديگري در جلوي آن‌ها تعبيه شده، مخزن جلو با توجه به اينکه در معرض آب و آفتاب قرار دارد، بيشتر پوسيده مي‌شود و بايد بيشتر به آن توجه کرد.

زمان معاينه فني خودرو گازسوز يا دوگانه سوز کِي فرا مي‌رسد؟
بر اساس استاندارد‌هاي ملي، خودرو‌هاي گاز سوز بايد هر ۱۲ ماه و سيستم ذخيره سازي آن‌ها هر ۳۶ ماه بازرسي چشمي شده و مخازن ذخيره سازي نيز بايد هر ۷۲ ماه، مورد تست هيدرواستاتيک قرار گيرند.

در برخي شرايط ضروري است که خودرو در بازه‌هاي زماني کمتر از آنچه ذکر شد، مورد بازرسي و آزمون قرار گيرد. اين شرايط عبارتند از:

* استفاده بيش از حد از مخزن (سوختگيري بيش از ۴۰۰ مورد در سال)

* استفاده خودرو در نواحي غير جاده‌اي

* در مورد خودرو‌هاي گاز سوزي که تمام يا بخشي از سامانه ذخيره سوخت آن‌ها در معرض عواملي مانند شرايط نامساعد جوي، نور آفتاب، حمل بار و ... بوده و نيز داراي محافظ طراحي شده براي اين سامانه نيستند

* خودروي گازسوز، در شرايط نامساعد (خيلي گرم، سرد يا شرجي) يا در شرايط جوي داراي مواد شيميايي غير عادي مورد استفاده قرار گرفته باشد

چند نکته مهم براي رعايت در حين سوختگيري
به منظور حفظ ايمني رانندگان، سرنشينان و ساير افراد، بايد به رعايت چند نکته در حين سوختگيري خودرو توجه ويژه داشت:

* بر اساس ماده ۸۳ فصل ۴ آيين نامه ايمني در جايگاه‌هاي عرضه سوخت، هنگام مراجعه به جايگاه سوخت سي ان جي، بايد پيش از سوختگيري، تمامي سرنشينان را از خودرو پياده و به محل‌هاي تعيين شده در نقاط ايمن جايگاه هدايت کرد.

* سپس بايد خودرو را خاموش کرده و ترمز دستي خودرو محکم کشيده شده باشد و در صورت دنده اتوماتيک بودن خودرو، دنده آن در وضعيت park قرار داشته باشد.

* درِ صندوق عقب خودرو يا محل استقرار سيلندر، بايد به نحوي باز شود که اپراتور جايگاه سوخت بتواند سيلندر خودرو را پيش از آغاز سوختگيري، به صورت ظاهري بازديد کند.

* اپراتور‌هاي آموزش ديده بايد مسئول سوختگيري و نصب و جدا کردن نازل سوختگيري به خودرو باشند، بنابراين، به هيچ وجه عمليات سوختگيري نبايد به تنهايي انجام شود. همچنين بايد به تصاوير، تابلوها و نکات ايمني که در محوطه جايگاه نصب شده توجه کرد. از جمله اين که سيگار کشيدن و استفاده از تلفن همراه در جايگاه گاز اکيدا ممنوع است. 

* خودرو‌هاي دوگانه سوز مطابق دستورالعمل آيين‌نامه اجرايي نحوه انجام معاينه و صدور برگ معاينه فني خودرو، بايد به صورت ساليانه بازديد شده و سيلندر خودرو نيز توسط مراکز مجاز، آزمون شود. جهت انجام امور مربوط به سيستم گازسوز خودرو، بايد حتما به مراکز مجاز مراجعه کرد؛ زيرا، داشتن برچسب معتبر سوختگيري براي استفاده از گاز طبيعي در جايگاه‌ها الزامي است.

* همچنين بايد توجه داشت که هرگونه برشکاري، جوشکاري يا تعمير مخزن، بلافاصله در اولين سوختگيري باعث انفجار مخزن خواهد شد!

ال پي جي خطرناک تر است يا سي ان جي؟
مصرف گاز مايع يا LPG در ايران، همواره با مناقشاتي همراه بوده است. به دليل صرفه اقتصادي نسبت به بنزين، مردم آن را در خودرو‌ها استفاده مي‌کنند که اين مسئله، باعث کمبود گاز مايع در روستا‌ها شده است و به همين دليل، مسئولان بسياري بيان کرده اند که LPG، يک سوخت بسيار خطرناک، غيرايمن و با آلايندگي زياد زيست محيطي است.

اين در حالي است که برخي از کارشناسان عقيده دارند، ادعاي مسئولان صحت ندارد و دليل آن‌ها نيز، اين است که امروزه در بسياري از کشور‌هاي پيشرفته دنيا از جمله ترکيه، کره جنوبي، روسيه، ايتاليا، لهستان، انگليس و آمريکا از اين سوخت به عنوان سوخت خودرو به جاي بنزين و گازوئيل استفاده مي‌شود که به آن اتوگاز نيز مي‌گويند.

اين کارشناسان همواره اعلام کرده اند که دليل انفجار خودرو‌هاي استفاده کننده از LPG اين است که تاکنون استفاده از اين سوخت در خودرو‌ها به رسميت شناخته نشده و مراکز مجازي براي دوگانه سوز کردن خودرو‌ها با آن جود ندارد. يعني اگر استاندارد‌هاي مربوط به مخزن و سوختگيري آن براي LPG نيز مانند CNG رعايت شود، خطر انفجار خودرو‌هاي استفاده کننده از آن، کاهش مي‌يابد.

گفتني است، تنوع بخشي به سبد سوخت کشور مي‌تواند به مسئله ناکافي بودن ظرفيت پالايشي توليد بنزين کمک کند. اين تنوع بخشي و بهره‌گيري از گاز مايع براي خودرو‌ها در قانون بودجه امسال به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيده است، اما بايد توجه شود که استفاده از CNG و LPG به عنوان سوخت جايگزين بنزين و گازوئيل، بايد حتما تحت رعايت استاندارد‌هاي ايمني انجام شود تا شاهد وقوع حوادث و انفجار‌هاي دلخراش براي خودرو‌هاي استفاده کننده از آن‌ها به ويژه در جايگاه‌هاي سوخت نباشيم.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar