«زخم کاری» و یادآوری قدرت فساد ویرانگر در جامعه
آخرین خبر/ سبقه فساد اقتصادی که مدتی است بیش از پیش به عنوان یک معضل شناخته شده و در فضاهای مختلف مدام از آن گفته میشود، نه به دیروز که به سالها و حتی سدهها قبل برمیگردد، موضوعی که حکایت و روایتهای بسیاری در مورد آن در مقاطع مختلف زمانی و جوامع گوناگون وجود دارد.
در بین تمام این حکایتها، مدتی است که سریالی به نام «زخم کاری» با محوریت این موضوع، سراغ ریشههای فساد کلان معروف رفته است. قصه این سریال اقتباسی از رمان «بیست زخم کاری» است، رمانی که دغدغه آن پرداختن به شکلی از این فساد اقتصادی بوده و در دل قصه «زخم کاری» هم مد نظر قرار داده شده است.
این سریال، با زبانی صریح و بیپرده، لایههای پنهان این پدیده اجتماعی را آشکار کرده و مخاطب را با دنیایی تاریک و پیچیده از زدوبندها و رانتخواریها آشنا میکند.
فساد اقتصادی، به عنوان یک معضل دیرینه در بسیاری از جوامع، همواره موضوع بحث و جدل بوده است. اما آنچه «زخم کاری» را متمایز میکند، پرداختن دقیق و موشکافانه به این موضوع و نمایش عواقب ویرانگر آن بر زندگی افراد و جامعه است. مهدویان، با بهرهگیری از زبان سینما و استفاده از نمادها و نشانهها، مفاهیم پیچیده اقتصادی و سیاسی را به زبانی ساده و قابل فهم برای مخاطب عام بیان میکند.
داستان این سریال با ورود مالک مالکی، از قشر ضعیف جامعه به دنیای ریزآبادیها شروع میشود، مالک اینجا به منزله نمادی از قشر گستردهای از جامعه است که بعد از تحقیر شدن توسط بالادستیها، خودش وارد عمل شده و تبدیل به یکی از تکههای پازل همان فساد در حال وقوع، میشود.
در ادامه ساختمان بلند طلوعی، به عنوان یکی از اعضای اصلی این مجموعه، نمادی از قدرت و ثروتی است که بر پایه فساد بنا شده است. این ساختمان، با شکوه و عظمت خود، نمایانگر دنیایی است که در آن پول حرف اول را میزند و اخلاق و عدالت به حاشیه رانده شدهاند. در مقابل، مالک، به عنوان نماینده طبقه پایین جامعه، تلاش میکند تا به این قدرت دست یابد و در این مسیر، دست به هر کاری میزند.
هرچند مالک فصل سه با آنچه در آغاز «زخم کاری» دیدهایم، تفاوتهای زیادی پیدا کرده، اما اتفاقاً مسیری که طی کرده باعث شده تا زخمهای عمیقتری از این زنجیره بر جان و روحش داشته باشد و برای گرفتن تاوان آنها بدون باک از دست دادن چیزی، کمر بر ویران کردن قله این فساد ببندد.
در واقع قصه شکل گرفته در «زخم کاری» یادآور این است که فساد اقتصادی وجوه گوناگونی دارد و تنها به یک آسیب معطوف نمیشود بلکه به تمام ابعاد زندگی اجتماعی نیز نفوذ میکند و از همین رو باید به وجهه اجتماعی این پدیده پرقدمت هم پرداخت.
افزایش نابرابریهای اجتماعی، کاهش اعتماد عمومی به دولت و نهادهای دولتی، و در نهایت، تضعیف بنیانهای کشور، همه و همه بخشی از مسائلی هستند که در ادامه جریان فساد اقتصادی رقم میخورند.
در این بین آنچه «زخم کاری 3» را از دیگر آثار مشابه متمایز میکند، پرداخت دقیق و جزئینگر آن به ابعاد مختلف فساد است چرا که سریال نه تنها به جنبههای ظاهری و آشکار فساد مانند رشوه، اختلاس و کلاهبرداری میپردازد، بلکه به ریشههای اجتماعی و فرهنگی این پدیده نیز توجه میکند.
در واقع مهدویان با استفاده از شخصیتپردازیهای قوی و روایتهای پیچیده، تلاش کرده تا نشان دهد چگونه فساد اقتصادی میتواند به تمام لایههای جامعه نفوذ کرده و به روابط انسانی آسیب بزند و از یک فرد معمولی، دیوانهای بسازد که با تمام قوا برای ویران کردن پایههای این فساد به پا میخیزد.
نویسنده: مینا حبیبی