پرچمداران و پرافتخارترین‌های سینمای دفاع مقدس

خراسان/ ابراهیم حاتمی‌کیا، زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور، محمدعلی باشه آهنگر، کمال تبریزی، پرویز پرستویی و جمشید هاشم‌پور از چهره‌های شاخص ژانر اختصاصی سینمای ایران هستند.
پس از جنگ تحمیلی، در اواخر دهه 60 موضوع دفاع مقدس به مهم‌ترین و محبوب‌ترین سوژه سینماگران تبدیل شد. میدان جنگ، افرادی که پشت جبهه یا در خط مقدم هرکدام به سهم خودشان برای دفاع از خاک ایران قدمی برمی‌داشتند و کمی بعدتر تبعات و آسیب‌های جنگ تحمیلی، موضوعات مهمی بودند که می‌شد سوژه‌های مختلفی از دل آن‌ها بیرون آورد و تاریخ دفاع مقدس را به تصویر کشید. فیلم‎سازانی مانند ابراهیم حاتمی‌کیا و رسول ملاقلی‌پور در این مسیر سابقه طولانی و پرافتخاری دارند. آن‌ها آثار خود را با محوریت دفاع مقدس جلوی دوربین بردند و فیلم‌های دفاع مقدسی مختلفی در این ژانر کارگردانی کردند. علاوه بر تعداد آثار آن‌ها و سابقه‌شان در این عرصه، ساخته‌های این دو کارگردان از نظر روایت و کیفیت ساخت نیز قابل توجه بودند، بنابراین چهره‌های شاخصی در ژانر خاص سینمای ایران یعنی دفاع مقدس هستند. به بهانه هفته دفاع مقدس، مروری داشتیم بر پرکارترین و پرافتخارترین سینماگران این ژانر.

پرکارترین فیلم‎سازان
ابراهیم حاتمی کیا و رسول ملاقلی‌پور از همان ابتدای ورود به سینما، کار خود را با ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی آغاز کردند. حاتمی‌کیا از سال 65 تا 91 فیلم‌هایی مانند «هویت»، «دیده‌بان»، «مهاجر»، «وصل نیکان»، «از کرخه تا راین»، «بوی پیراهن یوسف»، «برج مینو»، «روبان قرمز»، «آژانس شیشه‌ای»، «موج مرده»، «به نام پدر» و«چ»ساخته که درمجموع  با تولید 12 فیلم با موضوع جنگ تحمیلی، پرکارترین کارگردان ژانر دفاع مقدس است و همچنین در ساخته‌های خود از زوایای جدیدی به جنگ تحمیلی پرداخت. رسول ملاقلی‌پور نیز مشابه حاتمی‌کیا با ژانر دفاع مقدس وارد سینما شده بود. مرحوم ملاقلی‌پور سال 62 با «نینوا» کار خود را آغاز کرد و پس از آن «بلمی به سوی ساحل»، «پرواز در شب»، «افق»، «پناهنده»، «نجات‌یافتگان»، «سفر به چزابه»، «هیوا»، «قارچ سمی»، «مزرعه پدری» و «میم مثل مادر» را نیز با موضوع جنگ تحمیلی کارگردانی کرد. شاید اگر مرحوم ملاقلی‌پور عمر طولانی‌تری داشت، شمار ساخته‌های دفاع مقدسی او از 11 فیلم نیز بیشتر می‌شد. محمدعلی باشه‌آهنگر نیز از مجموع 7 ساخته خود، شش فیلم را با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس جلوی دوربین برده و اکنون فیلم دفاع مقدسی «سینمامتروپل» را نیز آماده اکران دارد.این فیلم سال 1401 در جشنواره فجر برنده سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد.
 

---

بازار

---

پرافتخارترین‌ کارگردان‌ها
 ابراهیم حاتمی‌کیا و زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور علاوه بر پرکارترین، پرافتخارترین‌های سینمای دفاع مقدس نیز هستند. حاتمی‌کیا چهار سیمرغ بهترین فیلم را برای «مهاجر»، «از کرخه تا راین»، «آژانس شیشه‌ای» و «به نام پدر» در کارنامه دارد. این فیلم‎ساز سیمرغ بهترین فیلم‎نامه و کارگردانی را نیز برای «آژانس شیشه‌ای» و «روبان قرمز» از آن خود کرد. دو دیپلم افتخار بهترین فیلم‎نامه برای «مهاجر» و «به نام پدر» نیز جزو جوایز حاتمی‌کیا هستند. در مجموع شش سیمرغ در بخش‌های اصلی جشنواره فجر به آثار حاتمی‌کیا تعلق دارد. زنده‌یاد ملاقلی‌پور هم دو سیمرغ بهترین فیلم را برای «پرواز در شب»، «هیوا» و بهترین کارگردانی را برای «هیوا» در کارنامه خود دارد. محمدحسین مهدویان نیز جزو فیلم‎سازان موفق ژانر دفاع مقدس است. دو سیمرغ بهترین فیلم به واسطه ساخته‌های مهدویان یعنی «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» به صاحب مادی و تهیه‌کننده فیلم اهدا شد. مهدویان جایزه بهترین کارگردانی را نیز برای «درخت گردو» به دست آورده است.
 
پرکارترین بازیگران
بسیاری از بازیگرانی که دهه 60 در سینما فعالیت می‌کردند، سابقه بازی در آثار دفاع مقدسی را درکارنامه خود دارند، اما بعضی چهره‌ها در این عرصه بسیار پرکار بودند. جمشید هاشم‌پور ستاره فیلم‌های اکشن با 13 فیلم مرتبط با جنگ و دفاع مقدس، پرویز پرستویی، جعفر دهقان و جواد هاشمی با 12 فیلم، فرامرز قریبیان با 9 فیلم، حسین یاری با 8 فیلم، علی دهکردی با 7 فیلم، بابک حمیدیان و زنده‌یاد سعید راد با 5 فیلم، همچنین مریلا زارعی با 5 فیلم، جزو بازیگران پرکار این ژانر هستند.
 
سنت شکن‌ترین فیلم‎ساز
کمال تبریزی پس از ساخت سه فیلم دفاع مقدسی که یکی از آن‌ها (در مسلخ عشق) توقیف شد، سال 74 سراغ یک ایده متفاوت و سنت‌شکنی در ژانر دفاع مقدس رفت. کمال تبریزی به همراه رضا مقصودی فیلم‎نامه «لیلی با من است» را نوشتند. این فیلم درباره مردی به نام «صادق مشکینی» است که از جبهه و جنگ می‌ترسد، اما با انگیزه مالی راهی جبهه می‌شود و به خط مقدم می‌رسد. نیمه دهه 70، روایت کمدی از حضور یک رزمنده در جبهه سابقه نداشت، بنابراین سنت‌شکنی محسوب می‌شد. تبریزی و مقصودی در چهاردهمین جشنواره فجر، سیمرغ بهترین فیلم‎نامه را برای این اثر به دست آوردند.
 
موفق‌ترین بازیگر
موفق‌ترین بازیگر مرد سینمای دفاع مقدس، پرویز پرستویی است. این هنرمند برای بازی در اولین فیلم کارنامه خود «دیار عاشقان» سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را دریافت کرد و پس از آن برای دیگر فیلم‌های ژانر دفاع مقدس مانند «آژانس شیشه‌ای» و «به نام پدر» هم دو جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرد.
 مائده کاشیان

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar