ناگفته‌هایی از ساخت یک مستند پرحاشیه درباره «صادق خلخالی»

ایسنا/ فیلم مستند «ضد قهرمان» که روایتی از دو دیدگاه مخالف هم یعنی صادق خلخالی و شهید بهشتی است با سختی‌های زیادی بالاخره به اکران هجدهمین دوره سینما حقیقت رسید که کارگردان این اثر از دشواری‌های ساخت این مستند می‌گوید.
مستند «ضد قهرمان» با روایتی صریح درباره صادق خلخالی پس از کش و قوس‌های فراوان و اخذ مجوز از نهادهای مربوط پس از دو سال در بخش مسابقه ملی هجدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» پذیرفته شد.
این فیلم سعی دارد روایتی متفاوت از صادق خلخالی و اختلاف نظرهایش با شهید بهشتی را به تصویر بکشد.

---

بازار

---

به همین منظور با عارف افشار -کارگردان مستند «ضدقهرمان» - به گفت‌وگو نشسته‌ایم. این کارگردان پیش از این مستند «برزخی‌ها» را ساخته است که روایتی مربوط به توقیف اولین فیلم پس از انقلاب اسلامی است.
وی در ابتدا در مورد موضوع این مستند به ایسنا گفت: فیلم مستند ما در مورد یک دوگانه تاریخی است، یک دو گانگی بین تفکری که آقای صادق خلخالی از یک سو و شهید بهشتی از سوی دیگر آن را نمایندگی می‌کنند. این دو تفکر پس از پیروی انقلاب اسلامی در مسائل مختلفی با هم تلاقی پیدا می‌کنند، ما هم سعی کردیم این تقابل را به تصویر بکشیم.

این مستند تصاویری از دادگاه‌های اول انقلاب، دادگاه هویدا، دادگاه‌های مواد مخدر به ریاست آقای خلخالی تا شهادت شهید بهشتی را نمایش می‌دهد، در واقع داستان ما از ۲۰ روز قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز و با تاسیس شورای عالی قضایی و شورای عالی انقلاب تا سال ۵۸ که اوج تقابل بین شهید بهشتی و شهید قدوسی با آقای خلخالی است ادامه پیدا می‌کند و تا سال ۶۰ را نمایش می‌دهد. تلاش کردیم در این مستند از قاب آقای خلخالی روایت موضوعات را نشان دهیم، در واقع داستان آقای خلخالی و مخالفین و موافقینش در این مستند بازگو می‌شود.
این مستندساز بیان کرد: من به عنوان یک جوان دهه هفتادی سوالات زیادی از دوران انقلاب اسلامی و تاریخ ایران در ذهنم وجود دارد که بی‌پاسخ مانده است و این منحصر به من نیست و بسیاری از جوانان نیز با همین سوالات بی‌پاسخ روبه‌رو بودند و یک جایی باید به این سوالات پاسخ داده شود، در دوران مدرسه و دانشگاه که کسی پاسخی به ما نداد و با این دست از مستندها می‌توان این دو گانگی‌هایی که در تاریخ انقلاب اسلامی وجود دارد را پاسخ داد.
وی در مورد ایده این مستند نیز یادآور شد: ایده این فیلم مستند برای سه سال پیش است و من پیش از ساخت مستند «برزخی‌ها» به این کار فکر می‌کردم، به نظر من آقای خلخالی یکی از سوالات بزرگ همه است. البته خیلی از افراد ناراحت شدند که چرا ما به این مستند پرداخته‌ایم زیرا معتقدند مساله جامعه چیز دیگری است. این در حالی است که این آقایان نمی‌دانند خیلی از سوالات جوانان ما همین موضوعات است. خیلی از افراد که الان در راس یک جریان سیاسی هستند حتی حاضر نشدند پشت دوربین هم جواب سوال ما را بدهند.
این مستندساز در مورد عدم نمایش مستندش در سال گذشته نیز خاطرنشان کرد: این فیلم پس از دو سال مجوز گرفته است، ما در طول کسب مجوز ساخت و نمایش این مستند آنقدر سختی کشیدیم که می‌توانم از سختی‌های این مسیر هم یک فیلم مستند بسازم. در دولت قبل به کار من مجوز ندادند و برخی هم تاکید داشتند چرا اصلا چنین مستندی ساخته‌ایم، در دوره گذشته تنها احسان محمدحسنی از مستند ما حمایت کرد و برخی نه تنها حمایت نکردند بلکه در مسیر کار ما سنگ انداختند.
 همراهی دولت جدید برای مجوز اکران این مستند برای ما خیلی مهم و ارزشمند بود، اما توقع من از یک بخش دولتی همچون سازمان سینمایی بیش از اینها بود، بالاخره یک مجموعه همچون سازمان سینمایی وظیفه‌اش حمایت و تنظیم‌گری است و باید از اینکه یک کار خوب می‌خواهد تولید شود حمایت کند. اما متاسفانه این مهم در دولت قبل اتفاق نیافتاد.
افشار با بیان اینکه ما سال گذشته آماده هرنوع همکاری با مسئولین و اکران مستند بودیم، اظهار کرد: مستند «ضد قهرمان» سفارشی نبود و من به خاطر دغدغه‌های خودم این اثر را ساختم اما در این مسیر سختی‌های زیادی را تحمل کردم، این اثر با همکاری سازمان اوج ساخته شد و انصافا هیچ دخالتی در جریان ساخت و محتوا نداشتند و ما کار را کاملا براساس روایت‌های تاریخی ساختیم.
این مستندساز در مورد سختی‌های ساخت این مستند تاکید کرد: ما در این مستند از شخصیت‌های زیادی استفاده کردیم که به روایت‌های اوایل انقلاب می‌پردازند، اما یکی از مشکلات ما در این مسیر این بود که کسی نمی‌خواست راجب این سوژه صحبت کند، در واقع ما در این مستند با دو گروه روبه‌رو بودیم، ابتدا افرادی که خیلی تمایل نداشتند راجب این موضوع صحبت کنند و دسته دوم کسانی که واقعا روشن‌فکر و به‌روز بودند و از ساخت این مستند بسیار استقبال کردند، برای نمونه وقتی من با آقای ناطق نوری در مورد ساخت این مستند صحبت کردم ایشان خیلی استقبال کردند و ما را تشویق کردند که با ساخت چنین مستندی می‌خواهیم پاسخ بسیاری از ابهامات را بدهیم.
وی در پایان در مورد کار جدید خود نیز گفت: در حال حاضر در حال نوشتن یک فیلم‌نامه برای یک سریال نمایش خانگی به کارگردانی آقای کاظم دانشی با موضوع جنایی معمایی هستم. در واقع در این قصه که براساس واقعیت است یک پرونده اجتماعی را دنبال می‌کنیم.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar