ایرج طهماسب در مهمانی سروش صحت چه گفت؟
فیلم نیوز/ قسمت دوم برنامه «اکنون»، سهشنبه 13 آذر منتشر شد. ایرج طهماسب، کارگردان و مجری مطرح آثار محبوب کودک و نوجوان، مهمان این قسمت بود و در گفتوگو با سروش صحت، به نکات مهمی درباره دلیل اهمیت عروسکها، چگونگی روایت داستانها و چگونگی ارتباط با نسلهای مختلف برای ساخت آثار بهروز در حوزه کودک و نوجوان اشاره کرد.
ایرج طهماسب به عنوان دومین مهمان برنامه «اکنون»، مقابل سروش صحت نشست، بخشهایی از مجموعه داستانش «سه قصه» را خواند و از کتاب و شخصیت و قصه گفت.
طهماسب تعریف کرد که موقع نوشتن فیلمنامه یا داستان، وقتهایی که به صحنهای عاطفی برسد، اشکش درمیآید چون نوشتن برایش بسیار جدی است. او تعریف کرد که در درام، شخصیتهای منفی جذابیتهای بیشتری دارند: «اکثر داستانهای جذاب شخصیتهایشان منفی است. چون منفیها این امکان را دارند که مثبت هم بشوند. اگر به نظام قصهگویی دینی هم مراجعه کنیم همین را میبینیم. مثلا در داستان یوسف و زلیخا، اصل داستان ماجرای برادرهای یوسف است و خیلی کم از پرسوناژ اصلی حرف زده میشود. ما چیزهای بد برایمان جذابتر است. یادم است در مدرسهمان بچههایی که شیطنت میکردند در ذهنمان بیشتر میماندند. این شخصیت منفی است که داستانساز است. چون ما خودمان هم دوست داریم شیطنت کنیم.»
سروش صحت به وجوه منفی در شخصیتهای عروسکی طهماسب اشاره کرد و در ادامه بحث جذابیت عروسکها، طهماسب گفت: «عروسک پدیده عجیبی است. ما هنوز نتوانستهایم تعریفی برایش پیدا کنیم. یک شیء که جان دارد و حرف میزند واقعا جذاب است. به نظرم حیوانها واقعا جذابند چون قابل پیشبینی نیستند. عروسکها از حیوانها هم جذابترند.»
طهماسب در پاسخ به این سوال که بعد از سه چهار دهه فعالیت در عرصه کودک و نوجوان چطور میتواند هنوز ارتباطش را با نسل جدید حفظ کند و بهروز باشد، توضیح داد: «مهم این است که تو مدام بخوانی، مدام ببینی و اطلاع داشته باشی از چیزی که در واقعیت وجود دارد. باید بتوانی مدام با آدمها از بچهها گرفته تا جوانها و بقال و نانوا و … ارتباط داشته باشی. ببینی جامعه در چه سطحی است و آدمها چه میخواهند. وقتی آپدیت باشی و حواست باشد در چه مقطع تاریخی زندگی میکنی و مخاطبانت چه کسانی هستند بهتر میتوانی همپای آنها حرکت کنی. زمان ما بچهی همسایه یک دوچرخه گیرش میآمد خوشحال بود. الان ما هنوز فیلم میسازیم و داستانهایی مینویسیم درباره اینکه یک بچه هنوز دنبال دوچرخه است یا دنبال یک لقمه نان است اما در شکل الان جامعه وجود ندارد. هنرمندی که نداند الان چه خبر است و متریال و اکسسوری و لباسها چه تغییری کردهاند کاری از پیش نمیبرد.»
طهماسب درباره کتابباز بودنش در دوران نوجوانی تعریف کرد: «بچگیام با نقاشی سپری شد. جهان با نقاشی برایم لذتبخش بود. وقتی کتابی بهم میدادند نقاشیهایش برایم مهمتر بود. اما کمکم افتادم به کتاب خواندن. فکر نمیکنم کسی اندازه من کتاب خوانده باشد. کتابخانهای که میرفتیم کتابی نداشت که بهش سر نزده باشم. هرچی بود میخواندم. بعضی کتابها مثل «سه تفنگدار» برایم سخت بود. چندبار خواستم بخوانم اما نتوانستم. برای بچه سیزده چهارده سالهای مثل من شدنی نبود. یا از کتابهایی که میخواستند چیزی به من یاد بدهند خوشم نمیآمد.» به نظرم داستان هنر است و باید احساس ایجاد کند، اگرنه درسها را که در مدرسه و دانشگاه میخوانیم. »
طهماسب درباره بهترین کتابی که از دوران کودکی خوانده و به همه توصیه میکند بخوانند گفت: «توصیه میکنم همه «پینوکیو» را بخوانند. به نظرم شورانگیزترین داستان جهان است. توی آن همهچیز وجود دارد. هم مرگ، هم حیات، هم عشق، هم شغل، مادیات، هرچی بخواهی توی آن است. این کتاب در مدارس ایتالیا تدریس میشده به عنوان کتاب درسی که همه باید یاد بگیرند. همه چیزهایی که یک بچه لازم دارد درونش گفته منتها با داستان.»
ایرج طهماسب تعریف کرد که فیلمنامه «دختر شیرینیفروش» را به همراه حمید جبلی، پنج شش بار بازنویسی کرده است
طهماسب درباره اهمیت بازنویسی آثار هم گفت: «دختر شیرینیفروش را با حمید جبلی پنج شش بار بازنویسی کردیم. هی میگفتیم اینجاها حال ندارد و هی مینوشتیم تا به پختگی میرسید. به جایی که همه سکانسهای کوچک هم دارای حس میشد. کار سختی است صبوری میخواد تا به پختگی برسی در متن.»
او به نویسندههای جوان توصیه کرد: «برای ما که هنوز تلخیهایی در زندگیمان داریم، بهتر است سراغ تلخیها نرویم. بهتر است یک چیزهایی بگوییم و بنویسیم که مردم امیدوارتر شوند. وقتی چیزهای تلخی تعریف میکنیم به نظر میرسد که دیگر همهچیز تلخ است در صورتی کهاینطوری نیست.»
در بخش دوم قسمت دوم «اکنون»، رشید کاکاوند به عنوان مهمان ثابت حضور داشت. «اکنون» با اجرای سروش صحت، سهشنبهها در پلتفرم فیلیمو منتشر میشود.