انیمشین ایرانی در کنار بزرگان جهان/ از شهر اشباح تا پینوکیو

خبرآنلاین/ در نود و هفتمین دوره جوایز اسکار یک انیمیشن ایرانی برای نخستین با تاریخسازی کرد. این اتفاق میتواند تولید انیمیشن در ایران که چند سالی است شکل و ساختاری پیدا کرده را تقویت و انگیزه برای تولید بیشتر را ایجاد کند. حالا انیمیشن سازان ایرانی می توانند چشمی به بازار جهانی این تولید فرهنگی داشته باشند.
شب گذشته در نود و هفتمین دوره جوازی اسکار در سال ۲۰۲۵، انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» به کارگردانی مشترک حسین ملایمی و شیرین سوهانی موفق به کسب جایزه بهترین انیمیشن کوتاه شد.
این انیمیشن که محصول کانون پرورش فکری است در مورد ناخدایی است که دچار اختلال ترومای پس از سانحه است و در کنار دخترش در خانهای محقر با چالش های یک زندگی سخت مقابله میکند.
این انیمیشن که پیش از این نیز در جشنواره هار خارجی دیگر مثل، جشنواره فیلم ترابیکا، جشنواره بین المللی فیلم لس آنجلس و... حضور موفقی داشته و موفق به کسب جوایز متعددی شده است نخستین انیمیشن ایرانی است که که چنین درخششی در جوایز معتبر اسکار رقم زده.
این انیمیشن حدودا بیست دقیقه است و یکی از نکات جالب توجه این موضوع است که با تکنیک دوبعدی دستی، به صورت فریم به فریم که یکی از دشوارترین تکنیکهای انیمیشن سازی است ساخته شده است.
شیرین سوهانی و حسین ملایمی پس از دریافت جایزه اسکار در سخنرانی خود به این موضوع جالش اشاره کردند که تا روز قبل از برگزاری مراسم هنوز ویزا برای سفرشان به آمریکا صادر نشده بود؛ شیرین سوهانی و حسین ملایمی اعلام کردند: «بسیار سورئاله، باور کنید یا نه سه ساعت پیش هواپیمای ما در لسآنجلس به زمین نشست، ضمن اینکه تا دیروز ویزامون صادر نشده بود و ناامید بودیم، اما حالا در برابر این جمعیت هستیم و این معجزه است.»
این موفقیت برای یک انیمیشن ایرانی فرصتی را ایجاد کرد تا نگاهی به انیمیشنهای غیرآمریکایی در اسکار درخشیدند و موفق به کسب جایزه بهترین انیمیشن شدهاند بیاندازیم.
«شهر اشباح» (Spirited Away)
این انیمیشن محصول سال ۲۰۰۱ استودیو جیبلی کشور ژاپن است. کارگردان و نویسنده این انیمه هایائو میازاکی است که یکی از موفقترین کارگردانان، نویسندگان و تهیهکنندگان حوزه پویانمایی است و خودش موسس استودیو جیبلی است.
صداپیشگی این انیمیشن بر عهده تسوکی موکای، رومی هیرانو و میو ایرینو بوده است. درآمد این انیمیشن بیش از ۳۶۰ میلیون دلار در سطح جهانی در مقابل بودجه ۱۹ میلیون دلاری بوده است که موفقیت قابل توجهی است.
خط داستانی این انیمه دربارهٔ دختری به نام چیهیرو است که در دنیای ارواح گرفتار میشود و برای نجات والدینش باید در یک حمام عمومی برای ارواح کار کند.
از دلایل موفقیت این انیمیشن در دریافت اسکار میتوان به داستان عمیق و پرمعنا، انیمیشن خلاقانه، موسیقی زیبا و خلق دنیایی غنی و جذاب اشاره کرد.

والاس و گرومیت: نفرین موجود خرگوشنما (Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit)
این انیمیشن به کارگردانی نیک پارک و نویسندگی نیک پارک و استیون اسمیت محصول کشور انگلیس است. این انیمیشن که با تکنیک استاپموشن در سال ۲۰۰۵ پخش شده است توسط استودیو آردمن انیمیشن و دریم وورکس ساخته شده است.
صداپیشگان این اثر پتر سله، هیلاری بیل و رالف فاینز هستند و داستان روایتگر این است که شخصیتهای والاس و گرومیت در تلاشند تا از خرگوشنما شدن موجودی در شهر جلوگیری کنند که به باغهای سبزیجات آسیب میزند.
بودجه انیمیشن حدود ۳۰ میلیون دلار در برابر درآمد بیش از ۵۶ میلیون دلار در سطح جهانی است.
استفاده از تکنیک استاپموشن با جزئیات بالا، طنز هوشمندانه و داستان جذاب از دلایلی هستند که باعث درخشش بینالمللی این انیمیشن شده است.

«خوشقدم» (Happy Feet)
این انیمیشن محصول سال ۲۰۰۶ استودیوی کندی میلر لوگیک حیوانات است و محصول مشترک استرلیا، انگلیس و آمریکا محسوب میشود.
کارگردان این انیمیشن جورج میلر است و فیلمنامه این انیمیشن به صورت مشترک توسط جورج میلر و جودی مورفی نوشته شده است. صداپیشگان اصلی این اثر الیا باترز، رابین ویلیامز و نیکول کیدمن هستند.
بودجه محاسبه شده برای این انیمیشن حدود ۱۰۰ میلیون دلار بوده است و درآمد ثبت شده بیش از ۳۲۴ میلیون دلار در سطح جهانی است.
داستان این انیمیشن دربارهٔ پنگوئنی به نام مپ که به جای آواز خواندن، با رقصیدن ارتباط برقرار میکند و باید جایگاه خود را در جامعهٔ پنگوئنها پیدا کند.
ترکیب موسیقی و رقص، پیام زیستمحیطی و انیمیشن خیرهکننده از دلایلی هستند که در درخشش این انیمشین و کسب جایزه اسکار بهترین انیمیشن نقش داشتند.

«پسرک و مرغ ماهیخوار» (The Boy and the Heron)
این اثر به کارگردانی و نویسندگی هایائو میازاکی، محصول کشور ژاپن و استودیو جیبلی است.
ناتسومی هیراتا، تاتسویا ناکادای ماساتو هارادا صداپیشگان این اثر بودند و داستان انیمیشن درمورد پسری به نام ماکوتو است که پس از مرگ مادرش، به دنیای مرموزی وارد میشود و با موجودات جادویی ملاقات میکند.
این انیمیشن ۲۹۴ میلیون درآمد در سطح جهان داشت و این در شرایطی بود که هایائو میازاکی به جز یک پوستر اجازه پخش هیچ محتوای تبلیغاتی برای انیمیشن را نداد.
از دلایل موفقیت این انیمیشن در دریافت اسکار و مطرح شدن در سطح بین المللی میتوان به خلق دنیای فانتزی عمیق، داستان پرمعنا داشتن جزئیات بالا در خط داستانی و مسائل بصری اشاره کرد.

«پینوکیو گیرمو دل تورو» (Guillermo del Toro's Pinocchio)
این انیمیشن به کارگردانی گیرمو دل تورو و نویسندگی گیرمو دل تورو، مارک گوستافسون محصول مشترک مکزیک و آمریکا است، اما به دلیل این که بخش اعظم پروژه مختص به مکزیک است انیمشین محصول کشور مکزیک محسوب میشود.
این انیمشین محصوبل سال 2022 است و صداپیشگان اثر ایوان مکگرگور، کریستوف والتس، توبی جونز و رون پرلمان هستند. درآمد این انیمیشن حدود ۱۱۰ میلیون دلار در سطح جهان در مقابل بودجه ۳۵ میلیون دلاری است.
خلاصه داستان انیمیشن از این قرار است که پینوکیو، عروسک چوبی که به دنبال یافتن معنای واقعی انسانیت است، در دنیای تیره و جادویی که توسط گیرمو دل تورو خلق شده، روایت میشود.
استفاده از تکنیک استاپموشن با جزئیات بینظیر، داستان عاطفی و فراواقعی و توجه به موضوعات اخلاقی و انسانی از جمله دلایل موفقیت این انیمیشن موفق به گرفتن جایزه اسکار شده است.
