نگاهی به موسیقی سریال‌های در حال پخش شبکه خانگی

فیلم نیوز/ در سال‌های اخیر، با گسترش تولیدات شبکه نمایش خانگی در ایران، موسیقی فیلم و سریال جایگاه تازه‌ای یافته است و به یکی از ارکان اصلی در خلق فضای احساسی، هویت‌بخشی به روایت و گسترش جهان درونی آثار بدل شده است. موسیقی سریال‌های در حال انتشار «تاسیان»، «کنکل»، «ابان»، «وحشی» و سریال پایان یافته «حان سخت» در حال حاضر عامل اصلی درک زیباشناختی اثر هستند.
 این روزها سریال‌هایی چون تاسیان، آبان، کنکل، و وحشی در حال انتشار است و پخش سریال «وحشی» هم به تازگی به پایان رسیده است؛ آثاری که هر یک در ژانری متفاوت ساخته شده‌اند، اما وجه مشترکشان بهره‌گیری آگاهانه و خلاقانه از موسیقی است. آهنگ‌سازانی چون سروش انتظامی، امیر توسلی، بامداد افشار و آهنگسازان بین‌المللی‌ای چون Jaro Messerschmidt و Nik Reich، با زبان موسیقایی خاص خود، تجربه‌های شنیداری مختلفی خلق کرده‌اند. نگاهی کوتاه به موسیقی این آثار داشته‌ایم. نواهایی که بدل به بخشی از «هویت دراماتیک» این آثار شده‌اند و نه فقط یک پس‌زمینه‌ی زیباشناسانه.

وحشی | هومن سیدی | آهنگ‌ساز: نیک رایش و یارو مسرشمیت
 آهنگسازان خارجی «وحشی» موسیقی جذاب و درخشانی برای سریال هومن سیدی ساخته‌اند.
هومن سیدی در آثار سینمایی و سریالی خود، همواره از موسیقی به‌عنوان عنصری کلیدی در روایت و فضاسازی بهره گرفته است. او از اولین فیلمی که کارگردانی کرد (آفریقا) تا آخرین اثرِ سینمایی‌اش (جنگ جهانی سوم) از حضور، بامداد افشار به‌عنوان آهنگ‌ساز بهره بُرد. (البته سیدی کار با آهنگ‌سازان دیگری از جمله کارن همایون‌فر و شرمین مهدی‌زاده را نیز تجربه کرد) حال او در سریال جدید خود با نامِ «وحشی»، از حضورِ دو آهنگ‌ساز بین‌المللی یعنی Nik Reich و Jaro Messerschmidt بهره برده است. این دو آهنگ‌ساز آلمانی سابقه‌ای طولانی در ساخت موسیقی فیلم و سریال از جمله آثار شناخته‌شده‌ای چون معکوس و من چه کسی هستم دارند. آنان که پیش‌تر در سینمای اروپا در فضاسازی‌های مینیمال، تیره و روان‌پریشانه تبحر داشته‌اند، در این سریال به شکل ملموسی از موسیقی برای ساختن یک دنیای صوتی استفاده کرده‌اند که با درونیات شخصیت‌های اصلی در هم تنیده است.موسیقی‌ این اثر در عین هم‌خوانی با حال و هوای تیره‌ی سریال، رنگ‌وبویی تازه به دنیای صوتی سیدی بخشیده است و بیش‌تر بار خفقان‌آور زندگی شخصیت‌ها را تشدید می‌کند. هیچ رهایی‌ای در کار نیست، هیچ آوای نجات‌بخشی به گوش نمی‌رسد؛ تنها چیزی که باقی می‌ماند، لرزش ممتد و مبهمی ا‌ست که از درونِ ذهن قهرمانان شکسته و سردرگم داستان بیرون می‌تراود.

---

بازار

---

جان سخت | مصطفی تقی‌زاده | آهنگ‌ساز: بامداد افشار
 سروش انتظامی فرزند استاد مجید انتظامی برای سریال «تاسیان» موسیقی جذابی ساخته است.
بامداد افشار در سریال «جان‌سخت» به کارگردانی مصطفی تقی‌زاده، بار دیگر توانایی‌های خود را در خلق فضاهای صوتی منحصربه‌فرد به نمایش گذاشته است. او با بهره‌گیری از تجربیات پیشین خود در آثار موفقی چون «قورباغه»، «یاغی» و «پوست شیر»، در «جان‌سخت» نیز موسیقی‌ای قابلِ تأمل ارائه داده است. در این سریال، موسیقی به‌عنوان یک شخصیت مستقل، در کنار روایت داستانی عمل می‌کند. افشار با استفاده از صداهای محیطی، افکت‌های صوتی و ملودی‌های مینیمال، فضایی خلق کرده که نه‌تنها با درون‌مایه‌ی سریال هم‌خوانی دارد، بلکه به تعمیق تجربه حسی مخاطب نیز کمک می‌کند.افشار در این اثر، بار دیگر از مهارت منحصربه‌فرد خود در طراحی موسیقی با تم‌های تکرارشونده استفاده می‌کند، اما این‌بار با لحنی تیره‌تر، روان‌کاوانه‌تر و با فضایی بی‌قرار که بیش از هر اثر دیگرش، جهان ذهنی شکننده و متلاطم شخصیت‌ها را نمایندگی می‌کند.او چند موتیف (تم) مشخص دارد که بارها و بارها در طول سریال شنیده می‌شوند؛ این موتیف‌ها هر بار که بازمی‌گردند، حامل یک نوع تنش یا حافظه‌ی حسی هستند. در «جان‌سخت»، افشار به سمت سردی و تهی بودن پیش می‌رود، موضوعی که به‌درستی با تنهایی و بی‌پناهی کاراکترها هم‌خوانی دارد. تیتراژ پایانی سریال، با الهام از قطعه «درد عشق» زنده‌یاد ایرج بسطامی و بازآفرینی آن توسط افشار، نمونه‌ای بارز از تلفیق موسیقی سنتی ایرانی با فضای مدرن و سینمایی است.

آبان | رضا دادویی | موسیقی: امیر توسلی
 امیر توسلی موسیقی متفاوتی برای «ابان» ساخته است.
در سریال «آبان» به کارگردانی رضا دادویی نیز، موسیقی نقش مهمی در شکل‌دهی به فضای دراماتیک داستان دارد. آهنگسازی این سریال بر عهده‌ی امیر توسلی است که یکی از پرکارترین آهنگ‌سازان فیلم و سریال شناخته می‌شود و آثار موفقی چون «مختارنامه»، «سریال شوق پرواز» و فصل‌هایی از سریالِ «شهرزاد» را در کارنامه‌ی خود دارد. در سریال آبان، امیر توسلی دنیایی صوتی خلق کرده که به جای برجسته‌سازی‌های پررنگ، درون‌مایه‌های خاموش و حسی روایت را به نرمی تقویت می‌کند. موسیقی در این اثر، پژواکی درونی از شخصیت‌هاست؛ صداهایی که در سایه‌های ذهنی شخصیت‌ها، در دل خلأهای عاطفی و در میان تنش‌های فروخورده زندگی زنان داستان جریان دارند.امیر توسلی با سازبندی دقیق یا سکوت‌های موسیقایی هدف‌مند، موفق شده یک فضای صوتی خلق کند که بیشتر «حس» است تا «صدا». در سریالی که روایت با ریتمی آهسته و بر بستر جزئیات احساسی پیش می‌رود، موسیقی نقش «پُرکننده‌ی خلأهای میان کلمات» را دارد. در واقع می‌توان گفت توسلی دست به خلق بافتی زیرپوستی از موسیقی زده است. در پایان هر اپیزود، قطعه‌ی «ساعت دیواری» با صدای محسن چاوشی، با شعری غم‌زده شنیده می‌شود که امتداد دهنده‌ی موسیقی متن است.

تاسیان | تینا پاکروان | موسیقی: ‌سروش انتظامی
 سروش انتظامی فرزند استاد مجید انتظامی برای سریال «تاسیان» موسیقی جذابی ساخته است.
درامِ تاریخی، سیاسی و عاشقانه‌ی تینا پاکروان، به موسیقی‌ای نیاز دارد که نه‌تنها نقش فضاسازی تاریخی را ایفا کند، بلکه بتواند لایه‌های عمیق‌ِ روایتِ عشق وتعلیق باشد و انتخابِ آهنگ‌ساز جوانی چون سروش انتظامی، همان نتیجه‌ای را به دنبال داشته که چنین سریالی به آن نیازمند بوده است. سروش انتظامی در این سریال، به‌جای تکرار موسیقی‌های آشنا و نوستالژیک دهه ۵۰، مسیر متفاوتی برگزیده است: ساختن جهانی صوتی مختصِ اثر که تنش‌های سیاسی را بیان می‌کند و هم یک رابطه‌ی عاشقانه‌ی ممنوعه را. انتظامی با فاصله گرفتن از موسیقی پاپ یا ارکسترال دهه‌ی پنجاه، به‌سراغ بافت‌های صوتی مینیمال و تا حدی معاصر رفته است. این انتخاب هوشمندانه، باعث شده تا مخاطب به‌جای غرق شدن در نوستالژی، بیشتر با اضطرابِ ناشناخته‌ی درون شخصیت‌ها مواجه شود. انتظامی در سکانس‌هایی که تنش سیاسی در آن‌ها پررنگ‌تر است، از ریتم‌های ضرب‌آهنگ‌دار بهره می‌برد و در صحنه‌های عاشقانه از ملودی‌های محو و درون‌گرا. رابطه‌ی عاشقانه‌ی میان خسرو، مأمور ساواک، و شیرین، دختری گرفتار در جریان‌های سیاسی، در بستری از تضاد و پارادوکس شکل می‌گیرد: عشق و نفرت، امنیت و تهدید، آزادی و کنترل. سروش انتظامی این لایه‌های متضاد را با موسیقی‌اش به‌خوبی برجسته کرده است. موسیقی او ترجمانی از نبرد درونی شخصیت‌هاست. موسیقی او، پر از تنش، حزن و انتظار است؛ درست مانند خود اثر.

کنکل | رامتین لوافی نژاد | موسیقی: بامداد افشار
 موسیقی بامداد افشار در سریال «کنکل» کاملا منطبق با فضا و حس و حال سریال است.
تاکنون یک قسمت از سریال «کنگل» پخش شده است؛ آهنگ‌سازی این سریال پلیسی-جنایی را نیز بامداد افشار انجام داده است و با توجه به سابقه‌ی او در آثار مشابه، انتظار می‌رود که موسیقی این سریال نیز با استفاده از الگوهای صوتی خاص، به تعمیق فضای داستانی کمک کند.اگرچه قضاوت هنوز زود است؛ اما با توجه به سبک کاری بامداد افشار و تجربه‌های پیشین او، می‌توان پیش‌بینی کرد که موسیقی این سریال نیز با استفاده از تم‌های تکرارشونده و فضاسازی‌های خاص، به تعمیق تجربه‌ی تماشاگر کمک کند.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar