نگاهی به زندگی‌ شخصی و حرفه ای «استنلی کوبریک»

برترين ها/ نام: استنلي کوبريک زاده: ۲۶ ژوئيهٔ ۱۹۲۸ - نيويورک سيتي، نيويورک، ايالات متحده درگذشته: ۷ مارس ۱۹۹۹ ميلادي (۷۰ سال) - سنت آلبنز، هرتفوردشر، انگلستان (حمله قلبي) سال‌هاي فعاليت: ۱۹۹۹-۱۹۵۱ همسر: توبا متز (۱۹۵۱-۱۹۴۸) - روث سوبوتکا (۱۹۵۲-۱۹۵۴) - کريستين هارلن (۱۹۹۹-۱۹۵۸) فرزندان: آنيا کوبريک (م. ۱۹۵۹) - ويويَن کوبريک (م. ۱۹۶۰) استنلي کوبريک (به انگليسي: Stanley Kubrick) کارگردان و تهيه‌کنندهٔ آمريکايي بود. بيشتر فيلم‌هاي کوبريک اقتباسات ادبي هستند. فيلمهاي کوبريک معمولاً جنجالي و همينطور مورد ستايش منتقدان واقع شده‌اند. کوبريک به دقيق بودن و به نمايش درآوردن همه جزئيات دقيق در فيلمهايش معروف بود. به همين علت روش او در فيلمسازي کند و طولاني بوده، تا آنجا که گاهي ميان دو فيلم او سالها وقفه مي‌افتاده‌است. او در طول ۴۸ سال فعاليت در حيطه کارگرداني تنها ۱۳ فيلم بلند ساخت. سبک‌هاي گوناگون فيلمهايش و انزواي او چه در روش فيلمسازي و چه در مورد شخصيت فردي وي، او را مشهور ساخته‌است. استنلي کوبريک يکي از معدود کارگردانان کمالگرا در تاريخ سينما به شمار مي‌آيد. کوبريک جزء معدود کارگردان‌هايي بود که همواره در انتخاب فيلمنامه ريسک مي‌کرد. او فيلم‌هاي خود را در ژانرهاي گوناگوني مي‌ساخت. نوجواني و جواني عکس از کوبريک که توسط خودش گرفته شده، در دوراني که براي مجلهٔ لوک کار مي‌کرد. استنلي کوبريک در سال ۱۹۲۸ در منهتن نيويورک به دنيا آمد. او اولين فرزند از خانوادهٔ چهار نفره ژاک کوبريک و همسرش گرترود بود. خواهرش باربارا در سال ۱۹۳۴ به دنيا آمد. اجداد کوبريک از مهاجران يهودي ساکن اتريش بودند. پدر او، ژاک، پزشک بود و آنها در موقع تولد استنلي در آپارتماني در خيابان کلينتون ۲۱۶۰ در برانکس زندگي مي‌کردند. پدرش در دوازده سالگي شطرنج را به او آموخت که در سراسر زندگي‌اش به عنوان يک علاقه ماندگار شد. در سيزده سالگي، پدرش به عنوان هديه تولد يک دوربين گارفلکس به او هديه داد که توجه استنلي جوان را به عکاسي سوق داد. در نوجواني به موسيقي جاز علاقه پيدا کرد و مدت کمي هم به عنوان يک نوازندهٔ درام مشغول بود. در دوران دبيرستان، کوبريک با دوربين هديه پدرش، به طور جدي به عکاسي پرداخت و به زودي به عنوان عکاس رسمي مدرسه شناخته شد. بعد از فارغ‌التحصيلي، عکس‌هاي خود را براي مجلهٔ نيويورکي لوک فرستاد. پس از مدتي به بازي حرفه‌اي شطرنج روي آورد و در همين حال فروش عکس به مجلهٔ لوک را نيز ادامه مي‌داد، او در سال ۱۹۴۶ به عنوان يکي از خبرنگاران تمام وقت مجله شناخته شد. در شش سال فعاليت کوبريک در مجلهٔ لوک او عکس‌هاي بسياري از مناظر و وقايع در آمريکا گرفت. او در اين سال‌ها با «توبا متز» ازدواج کرد و به دهکدهٔ گرنويچ واقع در نيويورک نقل مکان کرد. او با ديدن فيلم‌هاي سينمايي در نيويورک، تحت تأثير کارگرداني قرار گرفت. دوران فيلم‌سازي در سال ۱۹۵۱ «الکس سينگر» دوست کوبريک او را تشويق کرد که يک فيلم مستند کوتاه براي شرکت March of Time بسازد. کوبريک موافقت کرد و با هزينهٔ شخصي فيلم روز نبرد را ساخت. اگرچه پخش‌کننده در همان سال کارش را تعطيل کرد، اما کوبريک توانست فيلم را به قيمت ۱۰۰ دلار به شرکت «آر. ک. او» (به انگليسي: RKO) بفروشد. کوبريک کار در مجله لوک را رها کرد و دومين مستند کوتاهش را با نام «کشيش پرنده» در همان سال و با سرمايه‌گذاري RKO ساخت. سومين فيلمش «ملوان» اولين فيلم رنگي او به مدت ۳۰ دقيقه، تبليغي براي «اتحاديهٔ جهاني ملوانان» بود. اين فيلم‌ها همراه با چند فيلم کوتاه ديگر که اکنون باقي نمانده‌اند، تنها آثار او در گونه سينماي مستند بودند. او همچنين دستيار کارگردان يکي از قسمت‌هاي برنامه تلويزيوني «اتوبوس همگاني» درباره زندگي آبراهام لينکلن بود. «هراس و هوس» در سال ۱۹۵۳ اولين فيلم داستاني کوبريک بود. هراس و هوس، داستان گروهي سرباز بود که در جنگي خيالي پشت خطوط دشمن گير افتاده بودند. در پايان آن‌ها درمي‌يافتند که تصوير دشمنان درواقع همان تصوير خودشان است (بازيگران دو نقش يکي بودند). کوبريک و همسرش توبا متز تنها عوامل فيلم بودند و داستان را دوست کوبريک «هوارد ساکلر» نوشته بود که بعدها نويسندهٔ موفقي شد. فيلم با برخورد خوبي مواجه شد اما توفيق تجاري نيافت. بعدها وقتي کوبريک کارگردان مهمي شد آن را اثر يک تازه‌کار که باعث خجالت او است ناميد و نگذاشت که در هيچ‌جا به عنوان آثار قبلي او نمايش داده شود. بعدها به شکل غيررسمي به صورت DVD منتشر شد. زندگي مشترک او با «توبا» دوست دوران مدرسه‌اش هم‌زمان با ساخت «هراس و هوس» پايان يافت. او با «روت سوبوتکا» رقصندهٔ اتريشي در سال ۱۹۵۴ ازدواج کرد. او بايد در فيلم بعدي کوبريک با نام «بوسهٔ قاتل» (۱۹۵۵) هنرنمايي مي‌کرد. بوسهٔ قاتل، همانند «هراس و هوس» فيلمي کوتاه با زماني کم‌تر از يک ساعت بود. و همانند آن با توفيق تجاري و انتقادي کمي مواجه شد. فيلم داستان مشت‌زن سنگين‌وزني است که در پايان دوران حرفه‌اي خود درگير يک جنايت مي‌شود. اين دو فيلم با سرمايه خانوادگي خود کوبريک تهيه شدند. اولين فيلم حرفه‌اي آلکس سينگر، کوبريک را به تهيه‌کنندهٔ جواني به نام «جيمز بي هريس» معرفي کرد و آن دو براي تمام عمر دوست هم باقي‌ماندند. شرکت مشترک آن دو هريس-کوبريک، تهيه کنندهٔ سه فيلم بعدي او بود. آن دو حقوق کتاب «شکست کامل» (به انگليسي: Clean Break) نوشتهٔ «ليونل وايت» را خريدند، کوبريک و «جيم تامپسون» آن را به داستاني دربارهٔ سرقت از يک مسابقه که پايان وحشتناکي دارد تبديل کردند. «استرلينگ هيدن» در اين فيلم بازي کرد. «کشتن» اولين فيلم کوبريک با بازيگران و دست‌اندرکاران حرفه‌اي بود. فيلم به‌خوبي از روش داستان‌گويي غيرخطي استفاده کرده بود که در دههٔ ۵۰ نامتداول بود و اگرچه توفيق تجاري نيافت ولي با تحسين منتقدان مواجه شد. تحسين زياد از فيلم توجه استوديوي «متروگلدين مه‌ير» را جلب کرد و به او پيشنهاد ساخت دو فيلم‌نامه که در اختيار آن‌ها بود داده شد. کوبريک داستان «رازهاي آشکار» نوشتهٔ نويسندهٔ آلماني «اشتفان تسوايگ» را انتخاب کرد. اما آن‌ها پيش از ساخت به توافق نرسيدند. 10 فيلم برتر عمر کوبريک از اين قرار هستند: 1. «ولگردها» ساخته فدريکو فليني محصول 1953 2. «توت‌فرنگي‌هاي وحشي» ساخته اينگمار برگمان محصول 1957 3. «همشهري کين» ساخته اورسن ولز محصول 1941 4. «گنج‌هاي سيه‌را مادره» ساخته جان هيوستن محصول 1948 5. «روشنايي‌هاي شهر» ساخته چارلي چاپلين محصول 1931 6. «هنري پنجم» ساخته لارنس اوليوير محصول 1944 7. «شب» ساخته ميکل‎آنجلو آنتونيوني محصول 1961 8. «بنک ديک» ساخته ادوارد اف. کلاين محصول 1940 9. «راکسي هارت» ساخته ويليم اي. ولمن محصول 1942 10. «فرشتگان جهنم» ساخته هوارد هيوز محصول 1930