خاطره‌ای از نصب «هفت چنار» عباس کیارستمی در خانه هنرمندان

مهر/ عباس کيارستمي يادگاري هاي زيادي از هنرش براي ما و نسل هاي آينده گذاشته که يکي از آنها چيدمان «هفت چنار» است که بيش از يک دهه است در خانه هنرمندان ميان زمين و آسمان ايستاده است. اگر تاکنون وقتي به طبقه دوم خانه هنرمندان مي رفتيد نسبت به چيدمان «هفت چنار» که در ميانه کريدور اين طبقه وجود دارد بي تفاوت بوده ايد، شايد از اين پس گذشتن از کنار اين اثر ساده نباشد. اين چيدمان اثري از زنده ياد عباس کيارستمي است که به عنوان منتخب چهارمين جشن تصوير ايران پايش به خانه هنرمندان باز و در اين مکان ماندگار شد. «هفت چنار» کيارستمي در سال ۸۲ در همان روز افتتاحيه جشن تصوير سال مورد توجه قرار گرفت. اين اثر با ايده کيارستمي، کار مشترکي بود توسط اين هنرمند و ساسان توکلي. ساسان توکلي با دوربين خود ۱۸۰ درجه دور درخت‌ها گشته و فريم به فريم از زواياي مختلف از آنها عکاسي کرده بود. بعد از اين مرحله کار کامپيوتر بوده که اين عکس ها را مسطح کند و بعد عکس ها به چاپ برسند و به گونه اي روي لوله هاي PVC به قطر ۲۰، ۳۰ و ۴۰ چسبانده شوند که گويي تنه هاي چنار را برش داده و در ميان زمين و هوا در طبقه دوم خانه هنرمندان چيده اند. هر چند زير پاي اين درخت‌ها چمني به چشم مي خورد ولي در اصل موکتي است که عکس چمن روي آن چاپ شده است. بهروز غريب پور که در سال‌هاي اجراي اين اثر در خانه هنرمندان، مديرعامل اين مکان فرهنگي بود، درباره اجراي اين اينستاليشن در خانه هنرمندان گفت: اواخر همين ماه تير و به پيشنهاد سيف الله صمديان بود که کيارستمي براي نصب اثر به خانه هنرمندان آمد. اين صنوبرها قبلا در نمايشگاهي در لندن چيدمان شده بود و اگر در جايي ثابت نصب نمي شد به دليل ماهيتي که داشت خراب مي شد و از بين مي رفت. در واقع اين يک ايده بکر بود که نياز بود جاي ثابتي اجرا شود. براي همين از پيشنهاد صمديان استقبال کردم و نقطه مرکزي طبقه دوم خانه هنرمندان را در اختيار کيارستمي گذاشتم. هيچ وقت يادم نمي رود که او با چه شادماني غريبي به دفتر آمد و خوشحال بود که اين ايده پايدار مي ماند و امروز من هم خيلي خوشحالم که در تمام اين سال‌ها اين اثر در خانه هنرمندان پايدار مانده و فکر مي کنم تا وقتي خانه هنرمندان پا برجا باشد اين اثر کيارستمي هم جزئي از آن است. وي با اشاره به دوستي ديرينه اش با کيارستمي که به سال‌هاي حضورشان در کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان بر مي گشت، بيان کرد: من از سال ۵۸ با کيارستمي رفاقت داشتم. هر دو عضو شوراي توليد در کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان بوديم و حتي وقتي من استعفا دادم و براي ساختن فرهنگسراي بهمن به دورترين نقطه تهران رفتم اين ارتباط پا بر جا ماند. يکي از کارهايي که در سال‌هاي حضورمان در کانون با هم انجام داديم اختراع واژه «فيلم مفيد» بود. در واقع معتقد بوديم فيلم‌هايي که در کانون ساخته مي شود بايد مفيد باشد يعني بايد از حالت روشنفکرانه يا شبه روشنفکرانه خارج شود براي همين اين واژه را اختراع کرديم. اين نويسنده و کارگردان تئاتر در پايان گفت: او هميشه از اين خوشحال بود که در اين سال‌ها عليرغم اينکه عده اي با حسادت به او نگاه مي کردند من همچنان به چشم يک دوست قديمي با احترام به او نگاه مي کنم. مي گويند: «از خصوصيات هنر اينستاليشن، فعال سازي يک محيط يا يک مفهوم با برخوردي متفاوت است که باعث مي شود اثر معنا و مفهوم و ارزش هنري پيدا کند» و اين از شاخصه هاي کيارستمي بود که مي توانست يک ايده را چنان بپروراند که ارزش هنري پيدا کند. عباس کيارستمي ديروز از مقابل کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان به سمت خانه ابدي بدرقه شد اما چه خوب است که فيلم‌ها و عکس هاي او هست و همچنين چنارهايش در خانه هنرمندان پابرجا هستند. هر چند اين روزها خود اين درخت‌ها عزادارند و پارچه هاي مشکي به نشانه مرگ خالقش دور آنها بسته شده است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد