خاطراتی پراکنده از حضور زنده یاد کیارستمی در یک نشست سینمایی

خراسان/ خاطرات خوش و تکرار ناشدني از کيارستمي فقيد را در خاطرم قاب گرفته ام. به ويژه اين روز ها که همه در سوگش نشسته و از وي، فيلم ها ، منش و شخصيت اش سخن مي گويند . زمستان 85 بود، درست دي ماه 85. هر از گاهي نمايش فيلم و نشست هاي پرسش و پاسخ دردانشکده پزشکي مشهد برگزار مي شد . مديريت روابط عمومي اين نشست هارا يکي از دوستانم بر عهده داشت که دانشجوي همين دانشکده بود. با وي تماس گرفتم تااز برنامه هاي سينمايي دانشکده شان بپرسم. خوش خبري خواست و تاکيد کرد اگر مي خواهم فيلمي را ببينم که مدت ها در باره اش با هم سخن گفته بوديم فرداي آن روزبه دانشکده شان بروم. گفت:« کيارستمي به مشهد آمده است و فردا فيلم «اي بي سي آفريقا» در سالن رازي به نمايش درمي آيد. » حرفش را جدي نگرفتم چرا که در خاطرم نمي گنجيد او زودتر ازمن که مدام سر و کارم با خبر و فيلم و سينما بود از اين اتفاق خوشايند در مشهد با خبر شده باشد. اين که کارگرداني که نام سينماي ايران را در جهان سر زبان ها انداخته به مشهد بيايد بي شک برايم هيجان انگيز و وجدآور بود. پس از تنظيم خبر ، فرداي آن روزهمراه يکي از همکارانم(يوسف بهروز) که اگر چه اهل ورزش است ولي دل در گرو سينما هم داردبراي حضور در سمينار«نگاهي به سينماي کيارستمي در دهه اخير » راهي دانشکده پزشکي شديم. *** نزديک محل برگزاري سمينار که شديم، جمعيت انبوهي در سرمايي استخوان سوز، درانتظار باز شدن درهاي ورودي تالار رازي بودند. پوسترهاي سمينار با چهره اين کارگردان بر نرده هاي ساختمان و داخل حياط دانشکده در هر گوشه و کناري نصب شده بود .ترجيح دادم به جاي اين که از در ديگري که نشانم داده بودند وارد سالن شوم ،در بين جمعيت منتظربمانم و حرف هاي دوستداران و علاقه مندان کيارستمي را بشنوم که ازشوق وهيجان ناشي ازحضور کيارستمي در مشهد حکايت مي کرد.سر انجام درهاي دانشکده باز و جمعيت سراسيمه به سوي سالن سرازير شد تا جايي براي نشستن نصيب شان شود. همان دقايق نخست دوست پزشکم که اين خبر خوش را به من داده بود سراغم آمد و گلايه کرد که چرا خبر حضور کيارستمي و نمايش فيلمش دراين دانشکده رارسانه اي کرده ام.چون نشست مخصوص دانشجويان پزشکي بود و اکنون بسياري بر اساس خبر خراسان به اين نشست آمده و پشت درهاي تالار مانده اند. اين موضوع آزرده خاطرش کرده بود که جمعيت حاضر بيش از ظرفيت سالن است و بسياري شانس حضور در اين نشست را ندارند. *** با همکارم داخل سالن شديم ودر ازدحام جمعيت جايي براي نشستن يافتيم .دو رديف براي ميهمانان ويژه در نظر گرفته بودند . چشمان همه در پي کيارستمي بود. چراغ ها خاموش شد تا فيلم کوتاهي از سکانس هاي برگزيده سينماي کيارستمي پخش شود که البته تا پايان سمينار بر پرده ننشست. چراغ ها روشن شد و نگاه هاي جستجو گر هنوز در پي کيارستمي بود. همهمه اي در سالن پيچيد و به ناگاه همه به احترام ورود زنده ياد کيارستمي ايستادند وصداي کف زدن هاي ممتد درسالن طنين انداز شد. کيارستمي به همراه اميد روحاني (منتقد سينما )و سيف ا... صمديان (فيلمبردار و عکاس) که از دوستان صميمي اش بودند پس از تشويق حاضران در جايگاهش نشست.پس از چند بار خاموش و روشن شدن ويدئو پروجکشن، فيلم «روزي روزگاري مراکش» ساخته سيف ا...صمديان پخش شد. فيلمي درباره ورک‌شاپ فيلمسازي «عباس کيارستمي» و «مارتين اسکورسيزي »در مراکش.حواسم به فيلم نبود و مدام نگاهم خيره در پي کيارستمي بود که گاه و بي گاه به بيرون از سالن مي رفت و باز مي گشت. از سر کنجکاوي خواستم به خارج از سالن بروم وببينم چه چيزي وي را به بيرون مي کشاندکه خودش آمد و نشست و در تاريکي سالن سرگرم صحبت با اميد روحاني و سيف ا... صمديان شد. زمزمه هاي « کيارستمي آن جاست» در رديف هاي جلو و پشت سر به گوش مي رسيد .در تاريکي سالن بسياري نيم خيز مي شدند تااو را ببينندو صندلي اش را با اشاره به بغل دستي هايشان نشان مي دادند. در حين رفت و آمد هاي ممتد حاضران درسالن نگاهم به بيرون خيره ماند . برخي سينما دوستان شهرستان هاي استان آمده بودند و چون سالن گنجايش نداشت، بيرون ايستاده و منتظر بودند از کيارستمي امضا و با وي عکس يادگاري بگيرند . کيارستمي هم به احترام اين دوستدارانش مدام سالن را ترک مي کرد و باز مي گشت. *** فيلم «اي.بي.سي آفريقا» با نماهايي که کيارستمي مدام دوربين به دست، به سراغ آفريقايي هاي بي خانمان و مبتلابه ايدز مي رفت فضاي سالن را دگرگون کرد. کيارستمي فيلم «جاده ها» يش را با خود به مشهدآورده بود و خواست براي حاضران به نمايش در آيد. فيلمي که پر بود از تصاوير و عکس هاي کيارستمي، با دکلمه اي که خود روي آن ها خوانده بود و اشعاري از سهراب و فروغ فرخزاد و برخي هايکوهاي ژاپني. کيارستمي پس از پايان نمايش اين دوفيلم به همراه اميد روحاني و سيف ا...صمديان براي پاسخگويي به پرسش دانشجويان و حاضران پشت تريبون رفت . از همان نخست تاکيد کرد ترجيح مي دهد به جاي پاسخ به پرسش هاي مکتوب ،مخاطبان پرسش هايشان را رو در رو مطرح کنند تابا آن ها«برخوردي بي واسطه» داشته باشد. کيارستمي اشاره کرد «مارتين اسکورسيزي» فيلم «اي.بي.سي آفريقا» را بسيار پسنديده و بارها تماشايش کرده . فيلم«جاده ها» را نيز بيش از « اي. بي. سي آفريقا »به مولفه هاي سينمايش نزديک دانست و آن را آميزه اي از عکاسي ،سينما و ادبيات خواند. *** کيارستمي بر اين تاکيد داشت که ميان «سينماي داستانگو» و «مستند» تفاوتي قائل نيست و گفت:«همه اين‌سال‌ها تلاشم اين بوده مرز باريک ميان مستند و داستاني را از ميان بردارم. در تمامي فيلم هايم تلاش کرده ام مخاطب بي آن که احساس کند دوربين روايتگر داستان است، به لذت کشف و شهود اثر دست يابد. » کيارستمي در پاسخ به اين پرسش من که چرا برخي فيلم هايش در ايران اکران عمومي نمي شود گفت: «به شدت از اين موضوع آزرده خاطر هستم. متاسفانه بيشتررسانه هاي داخلي، مطبوعات سينمايي و منتقدان ايراني همواره مرا متهم مي کنند فيلم هايم را براي آن سوي آب و جشنواره هاي خارجي مي سازم. در حالي که من به عنوان يک ايراني فيلم هايم را در ايران و براي مردم سرزمينم مي سازم و اگر گاه در ايران امکان نمايش نمي يابند به خاطر محدوديت هاي اکران است که دامن برخي فيلم هاي مرا نيز گرفته است». وي درپاسخ به پرسش يکي از حاضران که با لهجه شيرين مشهدي خواستار اين شد که در مشهد نيز کلاس آموزش فيلم سازي بگذارد ابراز اميد واري کرد «اگر شرايط مهيا شود در تمام شهر هاي ايران و براي سينما دوستان مشهدي نيز آموزگاري خواهم کرد.» سمينار «نگاهي به سينماي کيارستمي در دهه اخير» فقط با نمايش دو فيلم «اي بي سي آفريقا » و «جاده ها» ي کيارستمي پايان يافت. او وهمراهانش با تحسين دانشجويان ،و دوستدارانش پس از تشويق هاي بسيار سالن را ترک کرد و در راهرو در ميان جمعي از دوستدارانش ودر هياهوي امضا و عکس يادگاري و شاتر دوربين ها محاصره شد. امروز که ديگر کيارستمي فقيد در بين مان نيست برخي حرف هايش را که در اين سمينار گفته بود در خاطرم مرور مي کنم و چيزي جز حسرت از دست دادنش برايم نمي ماند. وقتي به تنهايي نزدش رفتم تا با او گفت و گويي داشته باشم ازاين که وقت ندارد و ساعاتي ديگر بايد آماده پرواز به تهران شود عذر خواهي کردو قول داد در فرصت مناسب ديگري که به مشهد مي آيد با هماهنگي قبلي گفت و گويي مفصل داشته باشيم‌که تقدير چنين نخواست . کيارستمي‌سرود زندگي را با وداعي ابدي سرود و رفت،چون نشاني خانه دوست را يافته بود... با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد