حسین علیزاده: «غمنومه فریدون» ادای دین به «شهر قصه» است

خبرآنلاين/ حسين عليزاده معتقد است آلبوم صوتي «غمنومه فريدون» اداي ديني به زبان عاميانه‌اي است که فراموش شده و در واقع نسخه به‌روز شده «شهر قصه» است. عصر شنبه 31 تير، نشست رسانه‌اي و رونمايي از آلبوم صوتي «غمنومه فريدون» با حضور پيمان قديمي، نويسنده و کارگردان اين اثر، نيما دهقاني، حبيب رضايي، صابر ابر، فرهاد فزوني و حسين عليزاده در فرهنگسراي نياوران برگزار شد. حسين عليزاده در ابتداي اين نشست گفت: «وقتي پيمان قديمي با من قرار گذاشت و گفت مي‌خواهد قطعاتي از موسيقي‌هاي ساخته شده توسط من را براي اجرا در «غمنومه فريدون» انتخاب کند، ابتدا متن را خواندم و آنقدر شيفته‌اش شدم که پيشنهاد دادم خودم برايش موسيقي بسازم.» او ادامه داد: «اين پروژه باعث شد ما خانواده‌اي هنري شکل دهيم (به شوخي) بي آن‌که با هم ازدواج کرده باشيم. الان طوري شده که هر وقت هم را مي‌بينيم، ديالوگ‌هاي اين اثر بين‌مان ردوبدل مي‌شود.» اين آهنگساز و نوازنده سرشناس موسيقي ايراني افزود: «مي‌گويند کار گروهي کردن در ايران سخت است ولي «غمنومه فريدون» نشان داد مي‌توان کار گروهي کرد و تا انتها با هم دوست ماند. ما براي اين کار هيچ قراردادي با هم نبستيم و براساس پيوند دل‌هايمان پيش رفتيم. آن‌چه دور هم جمع‌مان کرد نه قرارداد که پيوند احساس و عاطفه بود.» در ادامه، عليزاده در پاسخ به اين سوال که «غمنومه فريدون» چه ميزان وامدار «شهر قصه» بيژن مفيد است، توضيح داد: «وقتي اتفاق خوبي در تئاتر و موسيقي ما مي‌افتد، چرا نبايد ادامه‌دار باشد؟! ما دچار انقطاعي تاريخي هستيم و آثار هنري‌مان پس از اجرا تمام مي‌شوند که حيف است. هيچ ايرادي ندارد که «غمنومه فريدون» را اداي ديني به «شهر قصه» و زبان عاميانه‌اي که در حال فراموشي است، بدانيم. اين اثر تقليدي از «شهر قصه» نيست و نسخه به‌روز شده آن است.» پيمان قديمي هم در خصوص نسبت «غمنومه فريدون» با «شهر قصه» گفت: «دليل اصلي من براي خلق اين اثر، ميل بازگشت به ادبيات شفاهي دهه 30 بود؛ نمونه‌هايي مانند تلاش‌هاي احمد شاملو در «کتاب کوچه» يا «قصه دختراي ننه دريا» يا «پريا» و... و همچنين تلاش‌هاي صادق هدايت. اين‌ها مجموعه‌هايي‌اند که در محاق فرو رفته‌اند و «غمنومه فريدون» بازگشتي است به آن‌ها.» قديمي افزود: «نکته ديگر بلايي است که در نظام آموزشي ما بر سر ادبيات‌مان آمده است و مي‌آيد. نوع تدريس ادبيات در نظام آموزشي ما بسيار صقيل و سنگين است، به گونه‌اي که اشعار شعراي کلاسيک را نيازمند معني شدن کرده است و اجازه ارتباط بي‌واسطه و بدون معني کردن لغات را نمي‌دهد.» او در پاسخ به سوالي در خصوص چرايي تاخير در انتشار آلبوم صوتي «غمنومه فريدون» و نامشخص بودن تکليف نسخه نمايشي آن که قرار است در تالار وحدت روي صحنه برود، گفت: «بخش نمايشي اين کار در سکوتي خبري فرو رفته است و ما تلاش مي‌کنيم در زمان و مکاني مناسب در موردش اطلاع‌رساني کنيم اما در مورد انتشار نسخه صوتي تاخيري در کار نبود و هر چند ابتدا تصميم داشتيم آلبوم و نمايش هم زمان با يکديگر باشند اما بعدا صلاح ديديم ابتدا نسخه شنيداري را منتشر کنيم.» حسين عليزاده اما با اشاره به طولاني شدن روند انتشار آلبوم صوتي «غمنومه فريدون» توضيح داد: «همان‌طور که پيمان اشاره کرد، تاخير در انتشار به دليل اين بود که ابتدا فکر مي‌کرديم قرار است هم زمان که نسخه صوتي را منتشر مي‌کنيم، «غمنومه فريدون» را در تالار وحدت روي صحنه ببريم اما چون اجرا در تالار وحدت به دليل اشکالات فني و ترافيک اجرا مرتب به تاخير افتاد، تصميم گرفتيم فعلا آلبوم را بيرون بفرستيم.» حبيب رضايي هم در تکميل صحبت‌هاي عليزاده افزود: «عقيده من اين است که آلبوم «غمنومه فريدون» به خودي خود قائم به ذات است و اين طور نيست که حتما بايد نسخه نمايشي آن هم روي صحنه برود تا تکميل شود. روزي که نيما دهقاني براي ساخت اين اثر با ما صحبت کرد، انگار در تکه زميني باير بوديم که دکه‌اي هم داشت اما با آمدن حسين عليزاده انگار اتوباني شش طبقه کنار دکه ما ساخته شد. اگر نسخه تئاتري هم داشته باشيم، خوب است اما بدون آن هم «غمنومه فريدون» مي‌تواند به حيات خود ادامه دهد.» نيما دهقاني نيز با تاييد صحبت‌هاي حبيب رضايي افزود: «اين اثر نه اپرا تئاتر است و نه نمايش راديويي. در واقع تئاتري شنيداري است که انگار به جاي ديوار چهارمش (ديواري فرضي مابين بازيگران و تماشاگران)، پرده‌اي سياه کشيده‌ايم. وقتي پيمان متن «غمنومه فريدون» را براي من آورد، شعر بود و ما بارها و بارها خوانديمش تا اين شعر تبديل به نمايشنامه شد و استاد عليزاده که آمد رويش رنگ پاشيد.» در ادامه، حسين عليزاده در مورد سازبندي «غمنومه فريدون» توضيح داد: «اين اثر، خودش سازبندي‌اش را به من ديکته کرد. وقتي به اين اثر گوش مي‌کنيد، متوجه مي‌شويد که در قسمت‌هايي از موسيقي تعزيه استفاده شده است و بخش‌هايي که حالت رزمي دارد شبيه به موسيقي زورخانه است. ما هيچ چيز غير خودي در موسيقي اين اثر نداريم و معتقدم با گوش دادن به «غمنومه فريدون» مي‌توانيد دستگاه‌هاي موسيقي ايراني را ياد بگيريد.» سپس صابر ابر که در اين اثر نقش فريدون را بر عهده دارد، گفت: «متن تکرارنشدني «غمنومه فريدون» حال خوبي براي من داشت که فراموشش نمي‌کنم. جاي خالي کساني که امروز يا به دليل مشغله کاري نتوانستند پيش ما باشند و کساني که ديگر روي اين خاک نيستند را به شدت احساس مي‌کنم و سهم بزرگ مرتضي احمدي را. تمام تلاش ما اين بود که شان مخاطب را حفظ کنيم و سليقه‌اش را تغيير دهيم. اگر فرهاد فزوني و همکارانش تلاش کردند طراحي متفاوتي براي اين اثر انجام دهند به دليل ميل‌شان به ارتقاي سطح سليقه مخاطب بود و اگر حسين عليزاده روي کارش حساس است و وسواس دارد و دير به دير کار مي‌کند براي اين است که ارتقاي سطح سليقه مخاطب را مهم مي‌داند.» عليزاده در ادامه با اشاره به نام مرتضي احمدي که صابر ابر به آن اشاره کرد، گفت: «هر وقت نام مرتضي احمدي مي‌آيد ناخودآگاه اشک شوق به چشمم مي‌آورد. او هر چند نقشي منفي در اين اثر داشت اما آن قدر خوب بود که ناچار مي‌شديد همان نقش منفي را هم دوست داشته باشيد.» او در ادامه در مورد نسبت موسيقي فاخر با زبان عاميانه هم توضيح داد: «هر چقدر تلاش کنيم فاخرتر و ادبي‌تر حرف بزنيم از مردم دورتر مي‌شويم. مثلا در مورد شنيدن اشعار خيام، حافظ و مولوي از زبان عروسک در اپراهاي عروسکي، هيچ وقت در باور من نمي‌گنجد که اين اشعار کلاسيک را از زبان عروسک بشنوم؛ هر چند براي ساختش تلاش بسيار زيادي شده است. معتقدم موسيقي جدي مي‌تواند با زبان محاوره پيوند برقرار کند و مي‌توان شعر و ترانه‌اي نوشت که محاوره‌اي باشد اما به درد موسيقي فاخر هم بخورد.» عليزاده در مورد خوانندگان اين اثر هم گفت: «پوريا اخواص، عليرضا برنجيان و داريوش کاظمي در اين اثر همراه ما هستند که برنجيان نقش فريدون را مي خواند. تلاش من اين بود که خواننده هايم را فقط از تهران انتخاب نکنم. پوريا اگرچه ساکن تهران است اما اصالتا شيرازي است، داريوش از گرگان آمده و برنجيان از کرمانشاه.» با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد