تازه نفس های دیدنی در جشنواره فجر 92

برترين ها/ هميشه تماشاي نخستين تجربه يک فيلمساز وسوسه و جذابيت هاي خاصي دارد. عده اي مخاطبان را شگفت زده مي کنند و برخي نوميد. جشنواره فيلم فجر در سال هاي دور شاهد ظهور استعدادهاي زيادي بوده که الان به نام هاي معتبر سينماي ايران تبديل شده اند اما در دوره اي تک چجهره هايي پيدا مي شدند و نشان مي دادند که حرف تازه اي دارند. اين رويه در چند سال اخير شکل ديگري به خود گرفته به گونه اي که در چند جشنواره اخير شاهد تعداد زيادي کارگردان اول بوده ايم که فراتر از انتظار ظاهر شده اند. اوج آن جشنواره فجر سال گذشته بود که عملا به ميداني براي خودنمايي فيلم اولي ها بدل شد. هم هيات داوران و هم منتقدان مشخصه اصلي آن جشنواره را فيلمسازان اول مي دانستند و اميدوار به تداوم اين رويه بودند. سرنوشت آنها چه مي شود همچنان بايد صبر کرد. فجر سي و دوم هم نام جديد کم ندارد: 19 فيلم در بخش نگاه نو اکران مي شوند و اين نشان دهنده حجم بالاي توليداتت سينماي ايران توسط کارگردان هاي تازه نفس است. آنطور که هيات انتخاب در محافل غيررسمي مي گويند حتما از اين تعداد چندين فيلم سورپرايز جشنواره خواهند بود. پدر آستانه سي و دومين جشنواره فيلم فجر 9 فيلم بخش نگاه نو را که بيش از بقيه کنجکاوي برانگيز هستند، را معرفي کرده ايم؛ شايد بعد از جشنواره نظرمان عوض شود! ملبورن/ نيما جاويدي ملبورن از جمله فيلم هاي وسوسه برانگيز جشنواره امسال است. نيما جاويدي کارگردان خوشنامي است که چند فيلم کوتاه موفق ساخته و در نخستين فيلم بلندش سراغ سوژه اي جالب رفته؛ روايت مناسبات ميان يک زن و شوهر در آستانه سفر او از تيمي حرفه اي براي ساخت ملبورن استفاده کرده و خواسته گام اول را محکم بردارد. ترکيب پيمان معادي و نگار جواهريان هم در نوع خود جالب است. چالش اين زوج ناخواسته ذهن را به سمت دعواي نادر و سيمين مي برد اما آنطور که کارگردان گفته تنها بازيگر اين دو فيلم (معادي) نقطه اشتراک آنهاست و هم داستان و هم شيوه روايت متفاوت از فيلم فرهادي است. جاويد ملبورن را درامي معمايي معرفي کرده و گفته: «اين ژانر يکي از ژانرهاي موردعلاقه خود من است و به نظرم همه چيزهايي را که شما به عنوان يک مخاطب براي لذت بردن از فيلم مي خواهيد در خود دارد. البته اين يک نظر شخصي است. او کارگرداني کاربلد را به عنوان مشاور در کنار خود داشته. جاويدي درباره کيانوش عياري چندي پيش گفته بود: «اين شانس بزرگ من بود که ايشان دعوت من را پذيرفتند؛ به هر حال آقاي عياري از سرمايه هاي گرانقدر سينماي ايران هستند. ايده آل براي من رسيدن به سينمايي بود که در آن همه چيز متواضعانه در خدمت داستان باشد و آقاي عياري کمک زيادي به من در نزديک شدن به اين هدف کردند.» تراژدي / آزيتا موگويي آزيتا موگويي تجربه زيادي در سينما دارد و سال ها در کسوت منشي صحنه، دستيار کارگردان، مجري طرح و برنامه ريز فعاليت دااشته است. او در نخستين فيلم بلندش سراغ سوژه اي اجتماعي رفته و از عواملي حرفه اي و چهره هايي مطرح استفاده کرده است. تراژدي را رضا کريمي براساس طرحي از موگويي نوشته و مهدي سجاده چي و خشايار الوند آن را بازنويسي کرده اند. در خلاصه داستاني که رسانه اي شده اينگونه آمده: مردي به نام قاسم براي جبران غرور از دست رفته اش تصميم عجيبي مي گيرد، حبيب نگرانش، زينت مردد و موسي سرگردان است اما اتفاق عجيبي در پيش است. موگويي براي ساخت اين فيلم وسواس زيادي به خرج داد و همين باعث شد هم زمان را از دست دهد و هم برخي همکاران پشت صحنه را اين روزها فيلم مراحل فني اش را سپري مي کند تا بتواند به موقع براي جشنواره آماده شود. مهدي هاشمي، بهرام رادان، رويا نونهالي، پيام دهکردي، سيامک صفري، اميد روحاني، حسين ياري و پانته آ بهرام چهره هاي مطرحي هستند که براي يک فيلمساز اول وزنه سنيگني به لحاظ کستينگ به حساب مي آيد. اگر مخاطبان غير جدي سينما نام موگويي را نشنيده باشند، برايشان چينش چنين بازيگراني کنار هم، عامل قانع کننده اي براي تماشاي «تراژدي» است. بايد منتظ بود و ديد آيا وسواس فراوان خانم کارگردان به مذاق مخاطبان خوش مي آيد يا نه؟ فرشته ها با هم مي آيند/ حامد محمدي حامد محمدي فرزند منوچهر محمدي است؛ تهيه کننده صاحب امضا که با فيلم هاي مهم زيادي همکاري داشته. اين يعني حامد بايد خيلي تلاش کند تا بتواند از زير سايه نام پدر خارج شود. او بعد از ساخت چند مستند تلويزيوني و انتشار يکي دو کتاب، دو فيلمنامه نوشت که نامش را بر سر زبان ها انداخت. يکي طلا و مس و ديگري حوض نقاشي. حالا در اولين فيلم بلندش سراغ سوژه اي متفاوت رفته. فرشته ها با هم مي آيند فيلمي اجتماعي با رگه هايي از طنز است که ريشه در خلقيات پدر دارد. خلاصه داستان فيلم خيلي کلي است اما آنطور که محمدي مي گويد نتيجه براي يک کار اولي موفقيت آميز بود: «فرشته ها که بيايند حتما بايد منتظر اتفاقاتي باشيم.» جواد عزتي، نازنين بياتي، الهام کردا و رضا ناجي بازيگران اين فيلم هستند. با اين حساب تنها اتکاي ما به ميزان موفقيت محمدي، اعتماد به کارنامه او است چون نه از خط کلي فيلم چيزي مشخص است و نه بازيگرانش براي تماشاي فيلم وسوسه برانگيز هستند. منوچهر محمدي در معدود اظهارنظرهايش درباره فيلم گفته: «آن چيزي که براي من در فيلم هايي که ساختيم به عنوان موضوع محوري بوده و همچنين باعث شده تصميم بگيريم اين کار را توليد کنيم اين است که مجددا از منظر تازه اي به موضوع خانواده بپردازيم و فکر مي کنم همين موضوع ضروريات امروز جامعه ماست.» سيزده / هومن سيدي هومن سيدي بازيگر - کارگردان بي حاشيه اي است که تجربه ساخت چند فيلم کوتاه و يک فيلم بلند ويدئويي دارد. فيلم «سيزده» اولين فيلم بلند سينمايي هومن سيدي است. البته او پيش تر يک فيلم بلند و قبل از آنها هم چندين فيلم کوتاه ساخته است. سيدي سه سال پيش هم با فيلم «آفريقا» در بخش فيلم هاي ويدئويي جشنواره فجر شرکت کرده بود که در چندين بخش هم نامزد شد و نهايتا جايزه بهترين فيلم و بهترين بازيگر نقش اول زن (آزاده صمدي) را گرفت. موفقيتي که آفريقا به دست آورد انتظارها را از سيزده بالا بردو از همين حالا مي توان گفت به احتمال زياد سيزده يکي از مدعيان فيلم اولي جشنواره فجر امسال خواهد بود. اين فيلم زندگي پسربچه اي سيزده ساله را روايت مي کند که به دليل درگيري پدر و مادرش و جدا شدن آنها از يکديگر خود را تنها مي بيند و براي پر کردن چاله هاي زندگي اش با شخصي که بزرگتر از خودش است دوست مي شود، براي همين درگير مسائل تازه اي مي شود. در اين فيلم علاوع بر خودش، امير جعفري، آزاده صمدي، ريما رامين فر، امير جديدي، نويد محمدزاده، يستا ميرطهماسب و ويشکا آسايش بازي مي کنند. مهران احمدي هم در فيلم حضور افتخاري دارد. هومن سيدي علاوه بر فيلم خودش با بازي در فيلم «خط ويژه» به کارگرداني مصطفي کيايي و فيلم «شب بيرون» ساخته کاوه سجادي حسيني در جشنواره فجر حضور دارد. خادم/ تينا پاکروان خانوم يکي از مطرح ترين فيلم اولي هاي بخش مسابقه در جشنواره است. تينا پاکروان که سال ها در حاشيه سينما فعال بوده و با بسياري از بزرگان سينما کار کرده با ساخت اولين فيلم سينمايي خود حضور متفاوتي را در سينما تجربه کرده. او تا به حال به عنوان بازيگر، مجري طرح، مدير توليد، برنامه ريز و دستيار کارگردان با فيلمسازاني چون داريوش مهرجويي، بهرام بيضايي، مسعود کيميايي، محمدرضا ورزي و ضياءالدين دري کار کرده. امسال هم علاوه بر کارگرداني فيلم خد، در فيلم مسعود کيميايي با عنوان «متروپل» هم مجري طرح و مدير توليد است و هم در آن بازي مي کند. قطعا سال ها همکاري با بزرگترين فيلمسازان ايراني باعث شده پاکروان از آنها تاثير بگيرد، براي همين خانوم هم احتمالا بايد يکي از مدعي هاي سيمرغ در ميان فيلم اولي ها باشد. يکي از نکات اين فيلم بازيگران چهره بسيار آن و حضور متفاوت آنها است. بهزاد فراهاني، امين حيايي، شقايق فراهاني، سيامک انصاري، اشکان خطيبي، انديشه فولادوند، پانته آ پناهي ها، فهيمه رحيم نيا و ... در خانوم در نقش هايي متفاوت از هميشه بازي مي کنند. اين فيلم در سه اپيزود ساخته شده. تينا پاکروان در هر اپيزود سراغ يک زن از طبقات مختلف جامعه رفته و نوع نگاه، کار، بيان، پوشش، جايگاه و معضلات آنها را به تصوير کشيده. لامپ 100/ سعيد آقاخاني سعيد آقاخاني با ساخت فيلم سينمايي لامپ 100 پا به مديومي گذاشته که کمتر در آن حضور داشته. او کارش را با بازيگري در تلويزيون شروع کرده و وقتي هم که به کارگرداني رو آورده سريال ها و تله فيلم هاي پرمخاطب بسياري براي اين مديوم ساخته اما مدتي پيش تصميم گرفت اغولين فيلم سينمايي اش را کارگرداني کند. فيلمي که به هيچ عنوان تا آن را نبينيم نمي توانيم نتايج و بازخوردهايش را پيش بيني کنيم چرا که اين فيلم يک فيلم کاملا اجتماعي است؛ در حالي که سعيد آقاخاني را به عنوان بازيگر و کارگردان سريال هاي کمدي مي شناسيم. شايد عنوان اين فيلم اين شائبه را ايجاد کند که فيلم ممکناست ته مايه طنز داشته باشد در حالي که انتخاب اين نام به دليل تغيير کاربري لامپ 100 در ميان معتادان است. اين فيلم به معضل اعتياد در جامعه مي پردازد و در آن لامپ 100 به عنوان وسيله اي براي مصرف شيشه عنوان مي شود. البته نام قبلي فيلم «هيولا» بود که در اواسط فيلمبرداري به لامپ 100 تغيير پيدا کرد. اين فيلم داستان زندگي فرزين با بازي «محسن تنابنده» را روايت مي کند که دچار اعتياد به مواد مخدر است و به واسطه اعتيادي که دارد خانواده اش را در طول داستان درگير مشکلاتي مي کند. اين فيلم را محسن محسني نسب تهيه کرده و علاوه بر تنابنده، ساره بيات، مسعود کرامتي، پوريا پورسرخ، نيماش اهرخ شاهي و حميد لولايي در آ« بازي مي کنند. ارسال يک آگهي تسليت براي روزنامه/ ابراهيم ابراهيميان کارگرداني فيلم سينمايي «ارسال يک آگهي تسليت براي روزنامه» قدم بزرگي در کارنامه کاري ابراهيم ابراهيميان است چرا که او پيش تر فيلم ويدئويي «سيازنگي» را در ژانر کمدي براي شبکه نمايش خانگي ساخته است؛ فيلمي با بازي يوسف تيموري، علي صادقي و رضا شفيعي جم که جزو دسته بندي فيلم هاي اصطلاحا شانه تخم مرغي به حساب مي آيند اما ظاهرا او شيوه کار خود را به کل تغيير داده و فيلم اجتماعي قابل قبولي با عنوان «ارسال يک آگهي تسليت براي روزنامه» ساخته است. در اين فيلم صابر ابر و نازنين بياتي نقش زن و شوهري را بازي مي کنند که بهدليل مشکلات مالي در آگهي هاي روزنامه دنبال کار گشته و در نهايت پرستار پيرمردي به نام منوچهر آصف شده اند. اين داستان کلي ارسال يک آگهي تسليت براي روزنامه است اما کل فيلم به اتفاقاتي مي پردازد که در خانه آصف و به سبب مشکلات خانوادگي او پيش مي آيد و اين زوج را دچار استيصال مي کند. فيلم را حسن کلامي تهيه کرده و ابراهيم ابراهيميان و همسرش سارا سلطاني فيلمنامه آن را به صورت مشترک نوشته اند. پريوش نظريه، خسرو بامداد، رابعه مدني، نقي سيف جمالي و سورن مناچکانيان هم بازيگران فرعي ارسال يک آگهي تسليت براي روزنامه هستند. آنطور که کارگردان گفته نازنين بياتي که با دربند چهره شد، بازي کاملا متفاوتي در اين فيلم کرده است. با ديگران/ ناصر ضميري ناصر ضميري کارگردان «با ديگران» قبل از تجربه اولين فيلم بلند سينمايي اش پنج فيلم کوتاه و يک فيلم نيمه بلند ساخته. او براي ساخت سه فيلم کوتاه «شير تلخ»، «جايي دنج براي ماهي ها» و «لالايي براي بيداري» جوايز بين المللي بسياري از اتريش، ايتاليا، استراليا، آلمان و هند گرفته است. ضميري با موفقيت هاي پي در پي که در چند سال اخير براي فيلم هاي کوتاهش کسب کرده، توانست اعتماد سينماگران حرفه اي را به خود جلب کند و نهايتا اولين فيلم بلند خود را با فيلمنامه اي از خود و تهيه کنندگي امير سماواتي کليد بزند. با ديگران روابط آدم ها و عواطف انسان ها در جوامع امروز را مد نظر قرار داده. ليلا زارع در اين فيلم نقش آرزو را بازي مي کند؛ زني که آرزوي مادر شدن دارد اما به دليل سقط جنين هاي مکرر اميد خود را به داشتن فرزند از دست مي دهد و همين مسئله زندگي مشترک او با اميرحسين تحت تاثير قرار مي دهد. طاهره با بازي هنگامه قاضياني دوست و همکار آرزو است که سعي مي کند به بهتر شدن زندگي اين زوج کمک کند اما در همين حال همسر سابقش از زندان آزاد مي شود و شرايط را پيچيده تر مي کند. حسين محجوب، حميدرضا آذرنگ و بابک حميديان در کنار جمعي از بازيگران مشهدي بازيگران ديگر اين فيلم هستند.از مشخصه هاي فيلم ضميري نوع روايت آن است که داستان مدام از کاراکتري به کاراکتري ديگر مي رود و سرگذشت آنها را بيان مي کند. پنج ستاره/ مهشيد افشارزاده حضور بازيگراني که به کارگرداني روي آورده اند در سي و دومين جشنواره فيلم فجر بيشتر از دوره هاي پيشين است. مهشيد افشارزاده يکي از همين بازيگرهاست که خود را در سينما از بازي در فيلم باي سيکل ران شروع کردو حالات با کارگرداني فيلم پنج ستاره در جشنواره به رقابت با ديگر بازيگران فيلم اولي به رقابت مي پردازد. هر چند پنج ستاره اولين فيلم سينمايي افشارزاده محسوب مي شود اما او در سال 78 با ساخت يک فيلم 30 دقيقه اي به نام «موريانه» براي اولين بارکارگرداني را تجربه کرد. چهار سال بعد هم اولين فيلم بلندش را با نام «آغاز دوم» ساخت. سومين اثر افشارزاده داستان زندگي دانشجويي به نام مريم را روايت مي کند که براي تامين هزينه تحصيلش در يک هتل پنج ستاره مشغول به کار مي شود. به واسطه شغلش با آدم هاي مختلفي آشنا و درگير روابطي تازه مي شود. ظاهرا اين فيلم چند اپيزود است که به يکديگر مرتبط هستند براي همين هم چند بازيگر ثابت دارد اما بازيگران ديگر هر کدام در يک اپيزود بازي مي کنند. شهاب حسيني، همايون ارشادي، اميد روحاني، بهناز جعفري، بهنوش بختياري، سحر قريشي، شيرين بينا، ليلا بلوکات و ديبا زاهدي بازيگران پنج ستاره و امير سماواتي تهيه کننده آن است. نام هاي بزرگي که در ميان عوامل پنج ستاره به چشم مي خورند دليل ديگري هستند که انتظارها را از فيلم بالا مي برد. نام هاي مثل کامبوزيا پرتوي که مشاور کارگردان و واروژ کريم مسيحي که تدوينگر آن است.