بازیگران ایرانی که به زبان‌های خارجی مثل آب خوردن مسلط هستند

روزنامه شهروند/ در چند ماه اخير موضوع تسلط يا ناآشنايي هنرمندان و به‌خصوص بازيگران ايراني به زبان‌هاي خارجي در صفحات فرهنگي رسانه‌ها و سايت‌هاي مجازي تيتر شده است. اول‌بار اين موضوع را انتقادات مغرضانه رسانه‌هايي خاص درباره انگليسي صحبت‌کردن ليلا حاتمي در جشنواره فيلم برلين تيتر کرد. در حالي‌ که هر کسي حتي در زبان مادري خودش هم مي‌تواند در واژه‌هايي خاص تيک‌هاي کوچکي داشته باشد. جديدترين مورد تيترشدن اين موضوع را هم نيوشا ضيغمي موجب شد که در جلسه معرفي سريال رالي ايراني به انگليسي حرف‌زدن خنده‌دار خود اشاره کرد! در شرايطي ‌که يک بازيگر (هنرمند) براي به ‌روز نگه داشتن خود و استفاده از منابع دست اول در زمينه کاري- هنري‌اش نيازمند تسلط به يک زبان پرکاربرد ديگر است -و اين را غربي‌ها بهتر از ما فهميده‌اند- اما بازيگران ما در اغلب مواقع از اين توانايي بي‌بهره‌اند و جز معدودي، کمتر بازيگري را مي‌شناسيم که توانايي صحبت به زباني غير از فارسي داشته باشد (تازه بعضي‌ها حتي همين فارسي را هم در حد کامل نمي‌دانند!). هنوز يادمان نرفته که همين چند ماه پيش قربان محمدپور براي يافتن بازيگري مسلط به زبان انگليسي چه دردسرها کشيد و چه زماني را دربه‌در دنبال چنين بازيگري گشت! اين مطلب نگاهي دارد به بازيگراني که تسلط کاملي به زبان‌هاي دوم و سوم دارند. موضوعي که باعث شده اغلب اين بازيگران در زمينه کاري- هنري‌شان نيز گام‌ها از همکاران‌شان پيش بيفتند. غربي‌هاي زبان‌دان! در سينماي غرب البته بيشتر بازيگران نياز به تسلط بر زبان دوم را بديهي دانسته و از همين رو اغلب‌شان علاوه بر زبان انگليسي که پرکاربردترين زبان جهان است، چند زبان ديگر را نيز در حد کامل و برخي را نيز در حد رفع نياز مي‌دانند؛ مثلا جاني دپ تسلط خوبي روي زبان فرانسوي دارد. ادوارد نورتون زبان ژاپني را خوب تکلم مي‌کند. شکيرا علاوه بر انگليسي به ٤ زبان اسپانيايي، ايتاليايي، پرتغالي و عربي مسلط است. تام هيدلستون، ستاره فيلم انتقام‌جويان، به زبان‌هاي انگليسي، فرانسوي، اسپانيايي و يوناني صحبت مي‌کند. ناتالي پورتمن به زبان‌هاي عبري، فرانسه، ژاپني، آلماني و اسپانيايي حرف مي‌زند. ويگو مورتنسن به زبان‌هاي اسپانيايي، انگليسي و دانمارکي مسلط است. لئوناردو دي‌کاپريو و ساندرا بولاک زبان آلماني را خوب صحبت مي‌کنند. گوئينت پالترو و بن افلک به زبان اسپانيايي مسلط هستند. جودي فاستر به چهار زبان فرانسه، آلماني، ايتاليايي، و اسپانيايي تکلم مي‌کند و.... کن يو اسپيک خارجي؟! در سينماي ايران اما شمار بازيگران مسلط به زبان‌هاي خارجي زياد نيست؛ ليلا حاتمي، ترانه عليدوستي، نيکي کريمي، پيمان معادي، همايون ارشادي، سحر دولتشاهي، هديه تهراني، محمدرضا گلزار، بهرام رادان، الناز شاکردوست، مهناز افشار، شهاب حسيني، ريما رامين‌فر، ‌پارسا پيروزفر، اشکان خطيبي و شايد چند تن ديگر معدود چهره‌هاي ايراني آشنا به زبان‌هاي خارجي هستند. در اين بين قطعا خيلي‌هاي ديگري هم هستند که مي‌توانند در حد رفع نيازهاي ارتباطي‌شان به يک يا چند زبان حرف بزنند؛ اما در اين مبحث تنها به بازيگراني اشاره کرده‌ايم که تسلط تقريبا کاملي روي زبان دوم‌شان دارند! ليلا حاتمي ليلاي سينماي ايران يکي از اولين بازيگراني است که با داوري در فستيوال کن بازيگران ايراني را در ويترين سينما قرار داد. بازيگري که يکي از دلايل موفقيتش تسلطش به زبان‌هاي خارجي است. او به چهار زبان انگليسي، فرانسه، آلماني و ايتاليايي صحبت مي‌کند؛ به‌خصوص چنان تبحري در زبان فرانسه دارد که بارها و بارها رسانه‌هاي غربي را متحير کرده است. ليلا به‌خصوص بعد از فيلم جدايي اصغر فرهادي راه جهاني‌شدن را با سرعت بيشتري دنبال کرده است. ترانه عليدوستي ترانه هم از بازيگراني ا‌ست که به زباني ديگر تسلط دارد. او حتي در اين زمينه به ‌عنوان مترجم ادبي نيز طبع‌آزمايي کرده و داستان‌هايي از آليس مونرو و نيکول کراوس را به فارسي برگردانده است. ترانه که در سال‌هاي کودکي به ‌همراه پدر فوتباليستش در آلمان زندگي مي‌کرده، به اين زبان نيز تسلطي نسبي دارد. نيکي کريمي آنهايي که در دهه هفتاد و اوايل هشتاد خواننده مجله فيلم بودند، بي‌شک ترجمه‌هاي نيکي کريمي از زندگينامه مارلون براندو را يادشان است که با عنوان «آوازهايي که مادرم به من آموخت» منتشر مي‌شد. کريمي که پيش‌تر از بسياري از بازيگران ايراني ديگر پايش به فستيوال‌هاي خارجي باز شد، به راحتي و روان انگليسي صحبت مي‌کند و اين برايش همواره پوئني بوده براي مورد توجه قرارگرفتن در فستيوال‌هاي سينمايي. پيمان معادي به اين دليل که در آمريکا متولد شده و سال‌هاي کودکي را در اين کشور گذرانده، طبيعتا انگليسي را همتراز و شايد هم بهتر از فارسي صحبت مي‌کند؛ براي همين هم خيلي زود راه به‌ هاليوود باز کرد و توانست در فيلم‌ها و سريال‌هايي چون «عدالت کيفري»، «آخرين شواليه‌ها» و «کمپ اشعه ايکس» ايفاي نقش کند. خيلي‌ها زبان انگليسي، را يکي از عوامل مهم در موفقيت پيمان معادي در دنياي بازيگري دانسته‌اند! انگليسي‌ها شمار بازيگراني که به زبان انگليسي تسلط دارند، بيش از بازيگراني ا‌ست که به زبان‌هاي ديگر حرف مي‌زنند. الناز شاکردوست يکي ديگر از بازيگراني است که خيلي‌ها از تبحرش در مکالمه انگليسي خبر دارند. مثل فريبرز عرب‌نيا، مهناز افشار، شهاب حسيني، اشکان خطيبي، پارسا پيروزفر، بهرام رادان، محمدرضا گلزار و خيلي‌هاي ديگر که نام‌شان از قلم افتاده است. در اين بين بهرام رادان حکايتي ديگر دارد. او مدت‌هاست که گفته مي‌شود در کانادا سکونت دارد و بارها هم اخباري مبني بر همکاري او در پروژه‌هاي آمريکايي و کانادايي منتشر شده است- که البته تاکنون به نتيجه نرسيده‌اند! آيا مي‌دانيد؟ عيد پارسال در سريال پايتخت خيلي‌ها ديدند که ريما رامين‌فر در حد قابل‌ قبولي به زبان انگليسي حرف مي‌زند (که تازه به دليل ناهمخواني با خطوط شخصيت‌پردازي کار، سعي او اين بود که ناشيانه حرف بزند- که در لحظاتي البته از دستش درمي‌رفت!)، اما آيا مي‌دانيد که رامين‌فر به زبان آلماني نيز تسلطي تقريبا کامل دارد؟ آيا مي‌دانيد سحر دولتشاهي به زبان‌هاي فرانسه و انگليسي تقريبا به ‌طور کامل تسلط دارد؟ آيا مي‌دانيد رامين ناصرنصير و پوريا پورسرخ در زبان اسپانيايي تسلطي تقريبا کامل دارند؟ آيا مي‌دانيد همايون ارشادي زبان ايتاليايي و انگليسي را کامل مي‌داند؟ ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد