ماجرای تبلیغات اغواگرایانه و تجملاتی در پیام‌های بازرگانی صدا و سیما

تسنيم/ از ماجراي تبليغات اغواگرايانه، تجملاتي و ترويج زندگي‌هاي خاص تا شفافيت مالي عضو شوراي نظارت بر صداوسيما تأکيد کرد به مديران بازرگاني و تبليغات صداوسيما تذکر داده‌ايم و خواهان شفافيت هستيم. ماجرا از جايي شروع مي‌شود که دولت بودجه لازم تريبون اصلي و رسانه فراگير جمهوري اسلامي ايران را اختصاص نمي‌دهد. صداوسيما مضطرانه و از روي اجبار به سمت پخش آگهي‌هاي بازرگاني مي‌رود. حاميان‌مالي يا همان اسپانسرها هم از راه مي‌رسند و همه براي معرفي کالاها و خدمات‌شان جعبه جادو را افقِ پيشرفت در رسيدن به اهداف شخصي‌شان قلمداد مي‌کنند. چرا آنقدر اغواگري تبليغي؟ حالا در اين راستا پخش آگهي‌هايي هم بيش از حد موردنظر قرار مي‌گيرد و مخاطب را هم خسته مي‌کند. منتظرِ سريال يا برنامه خودشان از شبکه‌هاي مختلف راديويي و تلويزيوني هستند به يک باره زنگِ معرفي کالا يا خدمات تبليغي در فضاي غيرواقعي يا به قولِ معروف اغواگرايانه‌اي به رخِ مخاطب کشيده مي‌شود. شايد يکي از مصاديق بارز آن پديده‌‌اي باشد که امروز برخي از روي غرض يا دلگيرانه به تلويزيون حمله مي‌کنند. شايد نوعِ گفتار و نوشتار شخصي مثل حسام‌الدين آشنا که همه اتفاقاتِ تلويزيون را بارها زير سوال برده‌اند خيلي جاي تعجب نداشته باشد که نوشته است: «لازم است قراردادهاي تبليغاتي پديده با صداوسيما و نمونه‌هاي متنوعي از تبليغات پخش شده از کانال‌هاي مختلف هم منتشر شود. لطفا مکاتبات دولت با صدا و سيما در مورد منع پخش آگهي‌ها و برنامه‌هاي مشارکتي پديده و پاسخ‌هاي توهين‌آميز مديران وقت صداوسيما را هم منتشر کنيد.» دولتي‌ها خط و نشان‌کشيدن کار پسنديده‌اي نيست! اينجا البته از اين نقد هم مي‌توان يک بهره برد که صداوسيما هرچه زودتر تکليف شفافيت مالي بازرگاني خودش را روشن کند. و دولتي‌ها هم به جاي اين نوع بيانِ گفتار و نوشتار، تعهد پرداخت و اختصاص بودجه مصوب مجلس را سرِ موقع در اختيار صداوسيمايي‌ها قرار دهند. خط و نشان‌کشيدن کار پسنديده‌اي نيست اين رفتارها را کنار بگذارند و همچون گفتارشان احترامِ فضاي باز رسانه‌اي را نگه دارند. پاسخ صداوسيما به هجمه‌هايي از نوع «پديده» همان‌طور که رنجبران مديرکل روابط‌عمومي سازمان صداوسيما هم در پاسخِ هجمه‌هاي برخي به تلويزيون بابت پديده نوشت: آيا اين راهبرد درست است که تا فضاسازي رسانه‌اي براي پخش نشدن مسابقه واليبال نگرفت بروند سراغ پرونده «پديده»؟ پرونده‌اي که به گفته رئيس دستگاه قضا رسيدگي دقيق به آن يکي از افتخارات قوه قضائيه است و در آن نامي از رسانه‌ملي ديده نمي‌شود چون همه زواياي قانوني را رعايت کرده است. البته شايد از اين نگرانند که هنوز احتمال رسيدگي به تخلفات برخي دستگاه‌هاي دولتي در اين پرونده وجود دارد. تلويزيون ناگزير به پخش آگهي است اما فارغ از اين مسئله و پرونده بسته شده، لازم است تلويزيون دقيق‌تر و موشکافانه‌تر به سراغ تبليغ کالاها و خدمات برود، چون مردم بيش از هر رسانه و فضايي به شبکه‌هاي تلويزيوني و راديويي اعتماد دارند. نبايد به اين اعتماد با نمايش تبليغي غيرواقع، خدشه وارد شود. درست است که دولتي‌ها جلوي فعاليت اپراتورها و بانک‌ها را در تلويزيون گرفته‌اند و در اين راستا صداوسيما متضرر هم شده و ناگزير به پخش حداکثري چند برند تبليغاتي و خدماتي است؛ ولي باز انتظار مي‌رود فضا و ميدان را در اختيارِ شرکت‌هاي صنعتي کوچکتر و مدارِ توليد ملي قرار دهد. اين خانواده تبليغي در تلويزيون، ايراني نيست نبايد مخاطب تلويزيون چنين استنباطي پيدا کند که اين ميز، ميز صبحانه نيست و يا يخچالي که نشان داده مي‌شود اصلاً با وضعيت اقتصادي عمده خانواده‌هاي ايراني همخواني ندارد. اينجاست که اعتمادهاي مردمي سلب مي‌شود و صداوسيماي ما به تقويت و استحکام اين اعتمادها نياز دارد. صداوسيما بلندگوي اصلي نظام است و با اين رويکردهاي تبليغي اشتباه نبايد آن را زيرسوال برد. اين رويه حتماً اعتماد مردم را نسبت به تلويزيون سلب مي‌کند احسان قاضي‌زاده هاشمي عضو شوراي نظارت بر صداوسيما درباره اين مشکلات تبليغي تلويزيون به خبرنگار خبرگزاري تسنيم،‌ گفت: همان‌طور که از نام تبليغات مشخص است بايد جلوه‌اي واقع‌گرايانه در آن وجود داشته باشد. هر نوع افراط‌گري در پخش برخي آگهي‌ها و نوع پيامي که در آن آگهي گنجانده مي‌شود. در برخي از بخش‌ها و فضاها اغواگرايانه است و در بلندمدت اثر سوء دارد. اين رويه حتماً اعتماد مردم را نسبت به تلويزيون زير سوال مي‌برد. پيام‌هاي بازرگاني در دامِ عدم واقع‌گري تبليغي گرفتار شده‌اند وي افزود: به لحاظ کارشناسي تبليغات بايد جنبه‌اي از بيان آن واقعيت موجود باشد و خيلي باورمند و باورپذير درباره مسائل صحبت کند. اتفاقاً به تبليغ موثرتر آن موضوع، کالا يا خدمات بيشتر کمک مي‌کند. اعتقادم بر اين است که تلاش گسترده براي پخش تکراري تبليغ برخي از کارهاي بازرگاني در صداوسيما ممکن است يک اثر وضعي منفي بگذارد. و اعتماد عمومي را با آگهي‌هاي بازرگاني از بين ببرد. چون اين پيام‌ها عمدتا در دام عدم واقع‌گري تبليغي گرفتار شده‌اند. صداوسيما بايد با راستي‌آزمايي، آنتِن بدهد قاضي‌زاده هاشمي با اشاره به اينکه صداوسيما بايد به کالا و خدماتي بعد از راستي آزمايي هوشمندانه، آنتن بدهد تأکيد کرد: برخي از پيام‌هاي آگهي‌هاي بازرگاني پيام‌هايي نيست که جنبه واقع‌گرايانه‌ تبليغي داشته باشد. اينکه بگوييم صداوسيما مجوزهاي لازم را گرفته به تنهايي کفايت نمي‌کند بايد هوشمندانه و دقيق آن کالا و خدمات تبليغي را در معرض راستي‌آزمايي قرار دهد. بعد از گذراندن اين فرآيند، پنل‌هاي تبليغاتي متعادل را درنظر بگيرند تا بيننده، آگهي‌زده نشود. طراحي پخش تبليغات تلويزيوني نيازمند نگاه هنرمندانه است و بايد از يک استراتژي درست و اصولي برخوردار شود. حتماً بايد مديران حوزه بازرگاني رسانه‌ملي در نحوه کارکرد و مديريت خودشان به دنبال کارويژه‌اي باشند. به مديران بازرگاني صداوسيما تذکر داده‌ايم او درباره موج‌هاي رسانه‌اي که بابت ماجراي پديده عليه تلويزيون به راه انداختند، گفت: راجع به اين موضوع دو هفته با مديران مربوطه در تبليغات و بازرگاني سازمان صداوسيما جلسه داشتيم و تذکر داديم حتماً با راستي‌آزمايي و دقت بيشتري آنتن در اختيار صاحبان کالا و خدمات قرار گيرد. از آن‌ها خواستيم ملاحظات و نکاتي که مدنظر دبيرخانه شوراي نظارت برصداوسيماست را به دقت رعايت کنند. مديران مربوطه حاضر در نشست‌ها هم متعهد شدند اما اميدواريم در صحنه عمل اين انتظارات به مرحله اجرا برسد. ماجراي قرارداد درصد از فروش در تلويزيون قاضي‌زاده هاشمي در خصوص نوع جديد قراردادهاي تبليغي صداوسيما توضيح داد: نوع جديد قراردادهاي صداوسيما، درصد از فروش است که با برخي از صاحبان کالا اين اتفاق افتاده است و ما از مديران مربوطه، شفافيت و منابع ورودي و خروجي را درخواست کرده‌ايم. همواره به اين دوستان اعلام کرده‌ايم که خواهان شفافيت در ميزان درآمد تبليغي سازمان صداوسيما هستيم. چرا آنقدر لاکچري و تجملاتي؟! وي در پايان درباره فضاي تبليغي غيرواقعي، تجملاتي و ترويج زندگي‌هاي خاص در تلويزيون، تصريح کرد: تذکر داده‌ايم و پيگيري مي‌کنيم تا تبليغات و آگهي‌هاي بازرگاني با زندگي‌هاي مردم متوسط ايراني مطابقت داشته باشد. زندگي‌هاي متعارف ايراني عمدتاً آن‌طوري نيست که در برخي صحنه‌هاي مربوط به تبليغات تلويزيون مي‌بينيم. نبايد آگهي‌ها به نوعي نشان‌دهنده تجملات، رفتارها و اتفاقات لاکچري، تبعيض و بي‌عدالتي در فرهنگ مصرف‌گرايي و مروج زندگي‌هاي خاص باشد. اين نکات حتماً مدنظر مسئولان و مديران مربوطه در توليد و پخش پيام‌هاي تبليغاتي تلويزيون قرار بگيرد. در مسيرِ پيگيري مشکلات و معضلات موجودِ آگهي‌هاي بازرگاني صداوسيما بارها از مسئولان مربوطه در رسانه‌ملي درخواست کرده‌ايم تا توضيحاتي را ارائه دهند اما هنوز مسئولان مربوطه پاسخ رسانه‌ها را نمي‌دهند. منتظر هستيم تا صداوسيما درباره مسئله تبليغات و آگهي‌هاي بازرگاني تصميم بگيرد همه مسائل مربوط به اين اتفاق مهم را شفاف‌سازي کند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد