انتقاد کوروش نریمانی از شرایط نمایشنامه‌نویسی

ايسنا/کوروش نريماني با انتقاد از شرايط نمايشنامه‌نويسي گفت: شرايط نمايشنامه‌نويسي دچار تغيير نشده و هنوز نمايشنامه‌نويسي کار پررنج و بي‌مزدي است. اين کارکردان تئاتر که اين روزها نمايش «هيپوفيز» را برصحنه دارد، در پاسخ به اينکه چرا در دوره جديد و تغيير، تحولات در عرصه مديريت تئاتر نمايشنامه‌اي از خود را به صحنه نبرده است، توضيح داد: اين نمايشنامه مدت‌ها قبل از تغيير و تحولات براي اجرا ارائه شده بود اما به هر حال امکان و شرايط اجرا در اين زمان براي اين اثر فراهم شد. وي يادآور شد: من حقيقتا در دو سه سال گذشته ديگر تصميم نداشتم نمايشنامه بنويسم، چرا که فکر مي‌کنم هنوز براي نمايشنامه‌نويسي هيچ چيز دچار تغيير و تحول نشده است. هنوز نمايشنامه‌نويسي کار پررنج و بي‌مزدي است و نمي‌توان با اين دورنما انتظار داشت که نمايشنامه‌هاي ما به دوره طلايي‌اش برگردد. کوروش نريماني افزود: متأسفانه تصوير روشني از حقوق نمايشنامه‌نويسي نداريم و نمي‌دانيم چه پشتوانه‌اي براي نمايشنامه‌نويسان وجود دارد. امروز هم هنوز خيلي از سياست‌هاي مرکز هنرهاي نمايشي و وزارت ارشاد براي تئاتر عنوان نشده است و البته بايد صحبت‌ها را هم در عرصه عمل ديد. کارگردان «هيپوفيز» درباره شکل‌گيري اين اثر نمايشي توضيح داد: نمايش «هيپوفيز»‌ در واقع بازنويسي از نمايشنامه «دختر يانکي» نوشته نيل سايمون است. در تمام کارهاي قبلي‌ام به گونه‌اي متن‌ها بازنگري و بازنويسي شده است که براي ذائقه تماشاگر و مخاطب ايراني مناسب شود، در مورد اين کار هم همين اتفاق رخ داد. نمايشنامه «دختر يانکي» که توسط آقاي زرگر ترجمه بسيار خوبي شده است که به نظرما بخش‌هايي از آن دور از نيازهاي تماشاگر ما بود. در بخش‌هايي از نمايشنامه «دختر يانکي» موضوعاتي وجود داشت که مربوط به مشخصات تاريخي و يا ويژگي‌هاي جغرافيايي آمريکا يعني کشور مبدأ اين نمايشنامه مطرح شده بود و اين موضوعات و اسامي براي خود مردم آمريکا به خصوص در دهه60 قابل فهم و پذيرش است. اما آنچه که در متن وجود داشت با شرايط ما و تماشاگر ما و اصولا با شيوه کارگرداني و ميزانسن ما هم‌خواني نداشت. اين کارگردان که 4 اسفند ماه در نشست نمايش‌اش در تماشاخانه‌ي «ايرانشهر» سخن مي‌گفت،درباره تغييرات اين اثر گفت: در ابتدا تصور مي‌کرديم که اين تغييرات خيلي عمده نباشد اما در نهايت تغييراتمان زياد شد و بعد تصميم گرفتيم که نام نمايشنامه را هم تغيير دهيم. چون ديگر اين نمايشنامه از يک جهت، آن نمايشنامه «دختر يانکي» نبود. چرا که روند ماجرا از اواسط نمايشنامه «دختر يانکي» دچار تغيير شد، اما به يک معناي ديگر هم مي‌توان گفت همان نمايشنامه است چون موقعيت، کاراکترها و مکان نمايش ما همان نمايش‌نامه «دختر يانکي» است. او درباره اصلاح ايرانيزه کردن يک اثر گفت: بعضي از دوستان از اين تغييرات به عنوان ايرانيزه کردن کار نام مي‌برند اما من خيلي متوجه اين کلمه نمي‌شوم. در واقع کار ما نوعي دراماتورژي و ميزانسن کردن است. کارگردان نمايش «جن‌گير» افزود: ما حتي اگر بخواهيم «هملت» را هم کار کنيم با سبک و شيوه خودمان کار مي‌کنيم و مطمئنا در پروسه تمرينات، نمايشنامه دچار تغيير مي‌شود، چرا که اساسا تئاتر هنر به روزي است و در عين حال تئاتر به سبک و شيوه يک گروه نمايشي که مي‌خواهد آن اثر را به صحنه ببرد وابسته است. اگر يک ژاپني هم بخواهد اثري از نيل سايمون يا نويسنده ديگري را به صحنه ببرد، قطعا بايد به تماشاگر و محل اجراي خود بيانديشد. اين نمايشنامه‌نويس با بيان اينکه هر نمايشنامه‌اي ميزان سنگيني محتوايش را مشخص مي‌کند ادامه داد: هر نمايشنامه‌اي به گروه اجرايي مي‌گويد که چطور اجرا شود و چه تحليلي روي آن انجام شود. حتي در ژانر کمدي و نمايشنامه‌هاي شخصي خودم هم همين‌گونه بوده است، هر کدام موضوعي را با سطحي از انديشه دنبال مي‌کنند. نريماني افزود: اما در کل چيزي که گروه ما (گروه تئاتر معاصر) روي آن مانور مي‌دهد اين است که به دنبال کار کمدي است. اصولا در ژانر کمدي 24 نوع کمدي وجود دارد و نمي‌توان همه اين گونه‌ها را با يک عينک ببينيم چرا که هر کدام سبک بازي، اجرا، طراحي و حتي تماشاگر خود را نياز دارد. من احساس مي‌کنم يک مقدار بخش‌هايي از چيزهايي که براي ما عادت شده است به مرور آن‌ها را به منطق تبديل کرده‌ايم. ما براساس نگاه و شيوه‌اي که براي کارمان انتخاب مي‌کنيم قطعا نمايشنامه را دچار تغيير مي‌کنيم. نريماني درباره شرايط اجرا در تماشاخانه ايرانشهر عنوان کرد: آنچه در تماشاخانه ايرانشهر نسبت به گذشته دچار تغيير شده است،‌تغيير در تعداد اجراها است. قبلا تعداد اجراها خيلي بيشتر از الان بود که شايد دليل اين اتفاق رجوع گروه‌هاي زياد و مختلفي است که باعث شده است که صف طويل منتظران هر روز زيادتر شود. شرايط تئاتر خصوصي مي‌طلبد که کارهايي که در سالن‌هاي خصوصي اجرا مي شوند به بازگشت سرمايه‌شان مطمئن شوند. يکي از مشکلات تئاتر ما اين است که ديگر تئاتر خصوصي به طور کامل وجود ندارد، يعني سالني نداريم که براي يک يا دو گروه نمايشي باشد. اگر اين گونه بود قطعا شکل و وضعيت تئاتر ما بهتر بود. اتفاقي که در گذشته وجود داشت و گروه‌هايي بودند که براي خودشان سالن‌هايي هر چند کوچک را در اختيار داشتند. نويسنده نمايشنامه‌هاي «دون کاميلو» و «شب هاي آوينيون» تصريح کرد: ما مطلقا شرايط تئاتر خصوصي را نداريم و زماني که گروه‌ها از پشتوانه برخوردار نباشند و از حقوق معنوي‌شان دفاع نشود و مطمئن نباشند که کارهايشان به محاق نخواهد رفت، صحبت کردن از تئاتر خصوصي يک شوخي است. نريماني در بخش پاياني صحبت‌هايش درباره تغييرات در گروه تئاتر «معاصر» و گرايش به جوان گرايي گفت: ما در گروه‌مان هميشه به فکر دوستان جوان هستيم و از اين به بعد هم منتظر نيروهاي جديدتر و با انرژي‌تري هستيم، نيروهايي که خلاق باشند و بتوانند کمدي کار کنند و همه توانايي و استعدادهايشان را براي کمک به گروه و اجرا به کار ببرند. مطمئنا ما اين زمينه را براي اين دوستان فراهم خواهيم کرد. وي ادامه داد:‌ گروه تئاتر «معاصر» در حال پوست انداختن است. من اين نمايش را قدم خيلي مثبت و محکمي براي اين روند مي‌دانم. نمايش «هيپوفيز» حداقل چيزي که برايم داشت بازگشت اين انرژي دوباره است. همچنين در بخش ديگري از اين نشست نگار عابدي که در اين نمايش پس از آسيب ديدن رويا ميرعلمي جايگزين او شده، درباره حضورش در نمايش «هيپوفيز» گفت: هر آنچه در توان داشتم را به کار بردم تا لطمه‌اي به تمريناتي که مدتي قبل از حضور من شروع شده بود، وارد نشود. سعي کردم به سرعت هر چه تمام‌تر خودم را به نقطه نظرات آقاي نريماني نزديک کنم و به جنس بازيگران مقابل نزديک شوم. خوشبختانه آنقدر در اين گروه صميميت وجود داشت که توانستم به کار خودم سرعت ببخشم. در اين نشست هوتن شکيبا، بهرام افشاري ديگر بازيگران و منوچهر شجاع طراح صحنه اين نمايش حضور داشتند. به گزارش ايسنا، نمايش «هيپوفيز» تا پايان اسفندماه هر شب ساعت 20 در سالن استاد ناظرزاده تماشاخانه ايرانشهر به اجرا خود ادامه مي‌دهد.