حمیدرضا آذرنگ: ماشینم را می‌فروشم تا سرم جلوی شهید جهان‌آرا پایین نباشد

اين نمايشنامه‌نويس درباره نمايش «ترن» که مجري آن را شاهکار خطاب مي‌کرد، اظهار کرد: مردمان جنوب هشت سال تمام جنگ را به‌صورت کاملاً مستقيم تجربه کردند؛ البته تمام مردم ايران درگير جنگ بودند اما خرمشهر و آبادان به‌نفسه ويراني جنگ را ديده‌اند؛ متأسفانه آثار آن هم هنوز هست و دولتمردان نتوانستند ذره‌اي تأثير بگذارند و حال عمومي مردم زياد خوب نيست؛ مردم سرزميني که در رگ‌هاي آن نفت کشيده شده و بخشي از دغدغه‌هاي مالي مملکت را رفع مي‌کند نبايد اين‌قدر گرفتار باشند. آذرنگ با اشاره به واژه «ضدجنگ» تصريح کرد: هميشه از خلق برخي واژه‌ها تعجب داشتم؛ مثل واژه ضدجنگ که باعث شد برخي آثار هنري متوقف شود؛ آيا باعث شرافت کسي است که ضدجنگ کار کند يا باعث مي‌شود از جنگ جلوگيري شود؟ خلط مبحث شده است.

وي يادآور شد: قرار اوليه ما براي اين جشنواره اين بود که مردم را با تئاتر به جشنواره بکشانيم؛ بنابراين اين نيست که نگاه آماري داشته باشيم و مردم بيايند و بروند بلکه بايد رسالت فرهنگي اتفاق بيفتد. قرار اين است که از آموزش و پرورش کمک بگيريم و براي بچه‌ها تئاتر کودکان بگذاريم حتي اگر مرتبط به جنگ نباشد چون کودک که نبايد جنگ را ببيند و با نمايش‌هاي ديگري مي‌خواهيم شاهد حضور کودکان هم در جشنواره باشيم. دبير بيست و دومين جشنواره ملي تئاتر فتح خرمشهر ادامه داد: در کنار موضوع اصلي جشنواره، بخش آزاد را هم قرار داده‌ايم و تمام همّ‌وغم‌ّمان را گذاشته‌ايم تا يک جشن باشکوه را در 5، 6 روز که خرمشهر و آبادان ميزبان 16 استان کشورند برگزار کنيم و ميزبان هنرمندان نيمي از استان‌هاييم. آذرنگ با اشاره به شادي که در اين جشنواره در جريان خواهد بود، تأکيد کرد: گاه با نگاه‌هايي مواجه مي‌شدم که مي‌گفتند اگر لبخند زده شود چه اتفاقي مي‌افتد!؟ گفتم اين جشنواره درباره فتح است براي اين هم سوگواري کنيم؟ مردم به اندازه کافي سوگواري مي‌کنند! و حتي در شرايط فعلي در سوگ زندگي‌اند! شهرسازي آبادان و خرمشهر را که آدم مي‌بيند مي‌گويد چطور چنين چيزي ممکن است چه اتفاقاتي آن حول و حواشي مي‌افتد که آن مردم را آنقدر محروم ببينيم؟! وي ادامه داد: ما مي‌خواهيم در اين جشنواره آتش‌بازي بگذاريم، موسيقي بيداد کند، در کوچه‌ها جشن راه‌بيندازيم و پايکوبي‌مان به گوش خيلي‌ها برسد که اينجا دست ما نبوده و حالا آزاد شده و ما داريم هلهله مي‌کنيم؛ اين جشنواره 21 دوره برگزار شده است و کار فرهنگي کردن در مداومت آن است. اگر پشت کار فرهنگي فکر باشد، ما در اين 21 دوره هربار يک لامپ کم مصرف 100 روشن کرده‌ايم و حالا اندازه 21 لامپ کم مصرف به امکانات اضافه شده است. بازيگر «غلامرضا تختي» با انتقاد از وضعيت سالن‌هاي تئاتر در خرمشهر يادآور شد: با وجود اينکه جشنواره بوده، حيات از سالن‌ها رخت بربسته و همواره يک‌سري امکانات به‌صورت قرضي آنجا بوده است؛ من عاشق ايرانم اما از اسم جنوب نمي توانم بگذرم؛ در اين جشنواره پاي يک اسم درميان است، پاي هيچ عقيده سياسي و ايدلوژي هم نيستم! اما نام محمد جهان‌آرا مقدس و بزرگوار است و به‌جايي ربطي ندارد که به آن نسبت بدهيم. آذرنگ تصريح کرد: لوگوي همين جشنواره، محصول از جان‌گذشتن اين دوستان بوده است و محل کسب خيلي‌ها! اما اين دوستان خودشان دارند از ياد مي‌روند و اين دردناک است و جشنواره فتح خرمشهر بايد اسم آنها را يادآوري کند؛ آن موقع که موبايل نبوده تا آنها با تانک سلفي بگيرند يا بنويسند من و عراقي همين حالا يهويي. يک لباس خاکي تنشان بوده و دسته و رده و يگان هم برايشان مهم نبوده است. اين آدمها براي من در رأسند و عاشقانه دوستشان دارم و به‌خاطر آنها از پا نمي‌نشينم. وي اذعان کرد: يک‌شب به استعفا نزديک شدم و اولين جمله‌اي که براي دوستي فرستادم که بگويم استعفا مي‌دهم، گفتم با عذرخواهي از محمد جهان‌آرا استعفا مي‌دهم؛ در دوره‌هاي گذشته 250 ميليون براي برگزاري اين جشنواره داده بودند و من گفتم با اين مبلغ يک کار نيمه حرفه‌اي تئاتر ببينديد شرف دارد تا اين اتفاق بزرگ و اين اسم را با اين کوتاه‌نگري‌ها ويران کنيد و براي همين گفتم من ديگر نيستم. دبير جشنواره تئاتر ملي فتح خرمشهر در ادامه روايتي که از استعفاي خود داشت، توضيح داد: به من قول دادند اين مبلغ 250 ميليون به 300 تبديل بشود و سرانجام تلاش کنند آن را 400 ميليون کنند؛ گفتم به همين مبلغ هم برسانيد خوب است و من براي باقي کار گدايي مي‌کنم؛ اين تکدي براي من افتخارآميز است. هنرمند و به‌طور کل انسان با غرورش زنده است اما براي اين اتفاق حاضرم دستم را جلوي هرکسي دراز کنم غير از نامردان که هيچوقت کاري با آنها ندارم؛ قرارمان اين شد اما وقتي رفتيم، ديديم در برآورد همان 250 ميليون را ذکر کرده‌اند. آذرنگ ادامه داد: ارشاد منطقه آزاد اروند متولي اين جشنواره و حامي آن مرکز هنرهاي نمايشي تهران است و آنها هم به همين ميزان به جشنواره کمک کردند؛ شهرام کرمي مدير وقت هنرهاي نمايشي اعلام کرد به همان ميزان منطقه آزاد به جشنواره کمک مي‌کند و اين مبلغ دارد بيشتر هم مي‌شود؛ اما به هر حال اين مناسبت و اتفاق خجسته و فرخنده عين بچه يتيمي وسط است که انگار به زور دارند قبولش مي‌کنند. وقتي آدم بچه سرراهي مي‌بيند جگرش مي‌سوزد، اينکه مايه مباهات است چرا؟ البته منطقه آزاد به اندازه بضاعتش دارد کار مي‌کند و بيش از اين در ساختار آن براي اين اتفاق فرهنگي تعريفي نشده است. نويسنده نمايش «دو متر در دو متر جنگ» تصريح کرد: من کجاها که براي اين جشنواره رفته‌ام و به چه کساني رو زده‌ام؛ وزيري داريم که در مراسمي مي‌گفت اين جشنواره حتماً بايد حمايت شود اما بعدها فهميديم نامه ما را گم کرده بود! براي بار سوم که به او گفتيم پاسخ داد من وقت ندارم تئاتر ببينم و اصلاً مرا يادش نبود. من به‌صراحت به او گفتم نه آمده‌ام مجيز بگويم نه هيچ، فقط آمده‌ام شرايط را توضيح بدهم و مي‌دانم عمر ميز تو شايد يک سال هم نشود. اما با وجود اينکه خودشان با اين وجد گفتند مي‌خواهيم همکاري کنيم اما خبري نيست. وي اضافه کرد: اين جشنواره خيلي تنها مانده است و من اين را با صداي بلند گفته‌ام؛ همسرم ساناز اديب مي‌گفت مي‌دانم تو ممکن است ماشينمان را هم براي اين جشنواره بفروشي! من زياد پس‌انداز ندارم و اگر لازم باشد ماشينم را هم مي‌فروشم که سرم جلوي "محمد جهان‌آرا" پايين نباشد، اميدوارم با شنيدن صداي من اتفاقي بيفتد. آذرنگ ادامه داد: مگر مي‌شود فقط ارشاد و منطقه آزاد اروند نسبت به اين موضوع احساس دِين کنند؟ يعني هيچ ارگان ديگري خودش را مديون نمي‌داند و نمي‌خواهد براي چنين اتفاق فرهنگي مشارکت کند؟ بايد بدانيم بزرگترين قدرتها صاحب تئاتر قوي‌اند و تئاتر تمدن‌ساز و ريشه است و از بدو ايجاد بشر با بشر بوده و خود زندگي است. اين هنرمند در ادامه از سيدعلي ضياء قول گرفت مجري اختتاميه اين جشنواره باشد و گفت: هنرمندان ديگري هم مهمان ما خواهند بود و مي‌کوشيم يک‌قدم برداشته شود نه اينکه فقط جشنواره برگزار شود. اين روزها دنبال اينيم که يک تعداد نور براي سالن‌ها بگيرم و سالن‌ها مرمت و رنگ آميزي شود و بوي تعفن دستشويي‌ها که انگار 10 سال است کسي از آنها استفاده نکرده از بين برود. به هر حال امکانات ضعيف است و منطقه آزاد هم براي مرمت هزينه کرده‌اند اما گويا اين امر کارشناسي نشده اتفاق افتاده است؛ در مجموع دردناک است هر روز خبر دو اختلاس بشنويم اما من به‌عنوان دبير جشنواره اينجا بخواهم از مشکلات اين اتفاق فرهنگي بگويم. بازيگر «تنگه ابوقريب» در پاسخ به اين سوال که مي‌گفت فقط 2 درصد مردم تئاتر مي‌بينند که شايد همين آمار هم از آثار کمدي باشد، تأکيد کرد: از همين 2 درصد هم بايد ببينيد چه نمايشي مي‌بينند؟ همان اتفاقي که در جريان سينما و تلويزيون هم هست؛ خوشبختانه براي جشنواره ما بيش از 600 اثر در تمامي بخش‌ها شرکت کردند که تعداد بالايي براي جشنواره‌اي با اين عقبه است و بيش از 600 گروه آمده‌اند؛ براي کساني که نتوانسته‌اند به جشنواره راه پيدا کنند هم آرزو مي‌کنم که در دوره‌هاي بعد بين ما باشند. هيچ کمک و وعده‌اي به ما داده نشده اما از تمام ارگان‌ها؛ شهرداري، فرمانداري، نيروي انتظامي، اورژانس، هتلداران، کشتي‌رانان، آموزش و پرورش و... تشکر مي‌کنم بلکه کمکمان کنند و دست تمنايم به‌سوي همه دراز است. آذرنگ افزود: جشنواره ما در بخش‌هاي صحنه‌اي، ميداني و محيطي، بخش کوتاه و بخش نمايشنامه‌نويسي برگزار مي‌شود؛ ادبيات دراماتيک در عرصه جنگ رو به نيستي مي‌رود و کساني که دغدغه نوشتن از نکبت جنگ را داشته‌اند خانه‌نشين شده‌اند، خود من هم ديگر زياد دستم به قلم نمي‌رود؛ اين زخمي است که بايد درمان شود. خوشبختانه در اين بخش هم 190 اثر تازه فرستاده شد که از بينشان 5 اثر برگزيده در يک مجلد زير نظر مهرداد راياني مخصوص چاپ مي‌شود. دبير بيست و دومين جشنواره ملي تئاتر فتح خرمشهر يادآور شد: جلسات نقد و بررسي هم راه انداخته‌ايم و جشنواره‌ها بايد محل کنش و واکنش باشند و اين بخش هم زيرنظر استاد نصرالله قادري برپا مي‌شود؛ کارگاه‌هاي آموزشي هم زير نظر "پيام دهکردي" خواهد بود. البته همه مي‌گويند کو پول و اميدوارم همه اينها بشود. بخش کوتاه هم از يک دقيقه تا 20 دقيقه است و به نظرم اتفاق ويژه‌اي مي‌تواند باشد. وي تأکيد کرد: من در خراسان در جشنواره نمايش‌هاي کوتاه که از 30 ثانيه تا 30 دقيقه بود، آثاري ديدم که بي‌نظير بود و در 2 دقيقه بن‌مايه اثر به شدت قدرتمندي را مي‌ديدي که خلق آن ورزيدگي مي‌خواست. بخش مسابقه‌هاي ميداني و محيطي را هم داريم که مردم آن را داوري مي‌کنند. بازيگر فيلم «بيست و يک روز بعد» در بخش‌هاي بعدي برنامه که حالت مسابقه و سرگرمي داشت، در بخشي که بايد جمله‌اي از جهانگيري معاون اول رئيس‌جمهور را مبني بر بهبود وضعيت مردم کامل مي‌کرد، تصريح کرد: ما اين نقل را تکميل مي‌کنيم اما چقدر دردناک است آدم با صداقت بتواند راست چيزي را نگويد! آذرنگ اذعان کرد: گمناماني در کنار "محمد جهان‌آرا" بودند که ما حتي اسمشان را هم نمي‌دانيم؛ چون فضاي مجازي آن زمان نبوده که آنها خودنمايي کنند و کاري کردند که به آنها افتخار کنيم؛ در همه‌جاي دنيا از اين مناسبت‌ها حماسه‌سرايي مي‌کنند تا آنها را به گوش دنيا برسانند و از آنها به‌عنوان ابزار تبليغاتي به‌نفع مردم استفاده مي‌کنند نه به‌نفع سياست. دبير بيست و دومين جشنواره ملي تئاتر فتح خرمشهر همچنين در پايان خبر دست‌اولي درباره جشنواره نيز ارائه کرد: سالهاي پيش تنديس جشنواره يک نخل بود، گاهي اندازه اتفاقات فرهنگي را آنقدر پايين مي‌آورند که آدم به کمترين‌ها قناعت مي‌کند؛ اما امسال تنديس جشنواره سرديس "محمد جهان‌آرا" است و اميدوارم اين بزرگترين نشانه و نماد جشنواره باشد؛ اين را هم بگويم که هيچکس منتي سر اين جشنواره ندارد، منت اين جشنواره و آن روزگاران به گردن ما است و اگر بيايند افتخارشان است من هم دستشان را مي‌بوسم و من منت‌دارم. علي ضياء نيز در پايان به رسم هر قسمت، دمابان، کيسه پارچه‌اي و دستبندي را که دختران مناطق محروم درست کرده بودند، به آذرنگ اهدا کرد و او هم گفت به اندازه 500 هزار تومان در حد بضاعت خودش از اين دستبندها خريداري مي‌کند و در پايان گفت: من فداي مردم سرزمينم. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---