صبح نو/ پس از «گاندو» که در تابستان با درونمايه امنيتي توانست مخاطبان زيادي را با خود همراه کند، در هفتههاي اخير، سريالي ديگر با موضوع اطلاعاتي از تلويزيون پخش شد. «ترور خاموش» به کارگرداني آقاي احمد معظمي توانست تصوير مقتدري از نيروهاي امنيتي کشور نشان دهد.
کمتر کشوري را ميتوان پيدا کرد که بهلحاظ تهديدات امنيتي همسان کشور عزيزمان باشد. از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي تاکنون، بهدلايل مختلف تهديدات و بحرانهاي متعدد امنيتي در کشور رخ داده است. اصول راهبردي انقلاب اسلامي، موقعيت ژئوپولتيک و استراتژيک، وجود گروههاي تروريستي در منطقه، حکومتهاي بيثبات در خاورميانه و چندينوچند دليل ديگر باعث شده در ۴۰ سال اخير، دهها و صدها تهديد امنيتي کشورمان را هدف قرار دهد. شکل اجراي اين تهديدات گهگاه در قالب عمليات تروريستي و بمبگذاري و در مواردي به اشکال ديگري است. هرچند خروجي اين اتفاقات به صدها شهيد و خسارات زيادي به کشور منجر شده، بهمدد نصرت الهي، اتحاد ملي و تلاشهاي سربازان گمنام امام زمان؟عج؟ در نهادهاي امنيتي، بسياري از اين بحرانها دفع و خنثي شده است. بيشک اگر اين حجم از مشکلات امنيتي با اين کمّوکيف متنوع درباره هر کشور ديگري رخ ميداد، تاکنون بارها حاکميت و بدنه اجتماعي آن کشور دچار فروپاشي ميشد. در موارد مشابهاي که درمقايسهبا کشورمان ميزان تهديدات بسيار کمتر بوده، کشور مذکور تا مرز فروپاشي يا تجزيه پيش رفته است. حالا بايد بررسي کنيم در ميان صدها مورد امنيتي کشورمان که شايد تنها بخشي از آنها آشکار شده باشد، چقدر از آنها در قالب فيلم و سريال تصويري شده است. البته اقدامات دستگاههاي امنيتي کشورمان صرفا در حالت تدافعي نبوده و درصورت نياز، بهشکل آفندي و حتي در قالب عمليات برونمرزي نيز انجام شده است. در اين گزارش، باتوجهبه اتمام سريال «ترور خاموش» با محوريت اين سريال تعدادي از آثار اخير دراينزمينه را مرور ميکنيم.
امنيتمليدرآنسويمرزها
«ترور خاموش» را در ابتدا آقاي هومان فاضل نوشت؛ اما پس از مدتي کوتاه، آقاي حسين ترابنژاد جايگزين او شد. ترابنژاد سابقه نگارش فيلمنامههايي با موضوعات مشابه را دارد. سريال جديد آقاي احمد معظمي دو مشخصه مشهود داشت: ۱. موضوع موادمخدر و امنيت ملي را تلفيق کرد؛ ۲. درباره ورود به زندگي شخصي توليدکنندگان موادمخدر بود. اينها باعث شد «ترور خاموش» فضايي غيرتکراري داشته باشد و مخاطب بتواند همزمان درام و اکشن را تماشا کند. در اين سريال، سعي شده بود با استفاده از ديدگاه مشاوران تخصصي، ريزهکاريهاي اطلاعاتي بهشکلي دقيق بهتصوير کشيده شود. استفاده از تکنولوژي روز، کسب اطلاعات و عمليات برونمرزي از ديگر ويژگيهاي قصه سريال موفق شبکه يک بود. در «ترور خاموش» مأموران امنيتي در عين هوش، ذکاوت و عقلانيت، درصورت نياز اقتدار لازم را بهخرج ميدهند و براي حفظ منافع ملي، به کليشههاي مرسوم محدود نيستند. همانطورکه مدافعان حرم براي دفاع از حرم اهلبيت؟ع؟ و امنيت کشورمان، صدها کيلومتر دورتر از خاک ايران جانشان را فدا ميکنند، مأموران امنيتي نيز بههمينشکل عمل خواهند کرد. در قسمت آخر «ترور خاموش»، ديديم وقتي راه ديگري نبود، مأموران اطلاعاتي کشورمان در عملياتي برونمرزي تروريستها و سرشبکههاي قاچاق موادمخدر را حذف کردند. بهقول شخصيت «مرتضي»، «اگر ضربه زدند، بايد ضربه بخورند».
لاتاري
آقاي محمدحسين مهدويان پس از موفقيت فيلمهاي قبلياش، اينبار با فضايي متفاوت به سينما بازگشت. او لاتاري را باتوجهبه سوژهاي خاص و ملتهب ساخت. قاچاق جنسي دختران ايراني به برخي کشورهاي منطقه موضوعي بود که در سالهاي قبل، در چند سخنراني و مقاله آورده شده بود؛ اما هيچوقت در قالب فيلم سينمايي مطرح نشده بود. مهدويان براي ساخت اين فيلم کار سادهاي نداشت. از يک سو، بايد نهادهاي متولي داخلي را براي دريافت پروانه ساخت راضي ميکرد و از طرف ديگر، بايد سکانسهاي خارج از کشور را با محدوديتهاي فراوان ضبط ميکرد. درنهايت، با چندينبار اصلاح فيلمنامه و مشکلات فراوان توليد در خارج از کشور، «لاتاري» ساخته شد. هرچند محور اصلي اين فيلم غيرت مردمي است، در چند سکانس نقش و حضور نيروهاي امنيتي در اين ماجرا ديده ميشود. نيروي امنيتي با عقلانيتي پررنگ سعي کرد ماجرا را مديريت کند و نهايتا وقتي در خارج از کشور حادثه اصلي رخ ميدهد، نيروي امنيتي وارد عمل ميشود.
گاندو
«گاندو» يکي از معدود سريالهاي تلويزيوني ايراني است که براساس پرونده واقعي امنيتي ساخته شده است. آقاي جواد افشار پس از ساخت چند سريال اجتماعي، اينبار سراغ ساخت قصهاي جاسوسي رفت. نويسنده اين سريال آقاي آرش قادري است که قبلا فيلمنامه چند سريال موفق ديگر مثل
«هوش سياه» را هم نوشته است. پرونده جيسون رضاييان، جاسوس آمريکايي که در پوشش خبرنگار در داخل کشور فعاليت ميکرد و قصد شبکهسازي گسترده عليه منافع ملي را داشت، در «گاندو» بهطور آشکارا تصوير شد. در اين سريال، تيم امنيتي در پروندهاي پيچيده بهمرور به نقش جيسون پي ميبرد و با وجود فشارهاي داخلي و خارجي او را بازداشت ميکند. در اين سريال هم که در زمان پخش حواشي زيادي داشت، به توان اطلاعاتي و عملياتي نيروهاي امنيتي کشورمان اشاره ميشود؛ تواني که به داخل مرزها محدود نيست و درصورت نياز، خارج از ايران هم عمليات برونمرزي خواهند داشت.
ماجراي نيمروز
نـــــــــــــگارنــــــده اين گزارش بارها درباره «ماجراي نيمروز» آقاي محمدحسين مهدويان نوشته است؛ اما اين فيلم آنقدر حرفهاي و خوشساخت است که بازهم ميتوان از آن حرف زد. بدون شک «ماجراي نيمروز» خوشساختترين فيلم با موضوع امنيتي در سينماي ايران است. مهدويان با استفاده از اطلاعات جامع و دقيقي که ازطريق پژوهشگران بهدست آورده بود، به چند ماه مهم در تاريخ انقلاب اسلامي ميپردازد؛ تابستان داغي که سازمان مجاهدين بهطور رسمي وارد مرحله مبارزه مسلحانه با نظام شدند و در ادبيات تاريخي، سياسي و اجتماعي ايران به سازمان منافقين تغييرنام پيدا کردند. در «ماجراي نيمروز» همهچيز سر جاي خودش است؛ بازيگري، کارگرداني، موسيقي، فيلمبرداري و هرچيز که براي ساخت تريلري موفق لازم است. اين روزها قسمت دوم اين فيلم، يعني «ماجراي نيمروز؛ ردخون» به اکران سينماها درآمده است. هرچند ديدگاههاي متفاوتي درباره قسمت دوم وجود دارد، همين فيلم هم توانسته در گيشه موفق باشد و مخاطبان زيادي را با خود همراه کند.
بازار