بازگشت عادل فردوسی‌پور با 90 جدید

شرق/ قريب به دو دهه محبوب‌ترين مجري صداوسيما بود؛ اما حالا قريب به دو سال است که فقط «محبوب» است و ديگر پسوند «صداوسيما» را ندارد. عادل فردوسي‌پور را بعد از ممنوع‌التصويري‌اش در تلويزيون مي‌شود فقط با صدا دنبال کرد؛ آن‌هم در يک برنامه با توليد محتواي فوتبال خارجي به نام «فوتبال 120»؛ البته نه از شبکه محبوب سوم سيمايش؛ بلکه از شبکه تقريبا نوپاي ورزش. او بعد از جدايي از «90» در جاهاي ديگري هم ديده شده؛ جاهايي که دوست داشته ديده شود: در دانشگاه و سر کلاس‌ها، در جشن امضاي کتاب‌هايي که ترجمه کرده و در زمين فوتبال و فوتسال. اين ديده‌شدن‌ها هم به دليل شيوع ويروس کرونا کمتر از قبل شده. او اين اواخر کلاس‌هاي درس و دانشگاهش را مثل بسياري از استادان ديگر، به‌سختي و ناقص اداره کرده و خبري هم از ترجمه کتاب جديدي نبوده است. اگرچه با رفع محدوديت‌هاي اعمال‌شده بر حوزه مکان‌هاي ورزشي، عادل به سالن‌ها و زمين چمن برگشته و گه‌گاهي، همراهانش در تيم رسانه، تصاويري از او با پيراهن ورزشي و ويدئو‌هايي از گلزني‌هايش منتشر مي‌کنند. در تمام اين مدت، اخبار ضدونقيضي هم مبني بر بازگشتش به تلويزيون و اجرا و حتي گزارشگري منتشر شده؛ ولي همگي شايعه‌اي بوده‌اند که سريع‌تر از باد، تکذيب شده‌اند. عادل حتي مثل مزدک ميرزايي هم نشد که پاسخ بي‌مهري سيما را با رفتن از ايران و همکاري با شبکه‌هاي آن طرف آبي بدهد. او ماند به اين اميد که راه براي بازگشتش به شبکه سه سيما و شايد اجراي برنامه محبوبش هموار شود. اگرچه خوش‌بيني عادل روزهاي نخست زياد بود؛ ولي با گذر زمان او پي برد قرار نيست صندلي از زير پا کشيده‌شده‌اش را دوباره در اختيارش قرار دهند. ميز و دکور برنامه‌اش را فروختند و کم‌کم، شاگرد سابق را در همان تايمي که «90» را اجرا مي‌کرد، سر جايش نشاندند. اسم برنامه‌اش را هم عوض کردند تا کمتر کسي دلتنگ آناليز فوتبال ايران در دوشنبه‌شب‌ها شود. دوستان معمولي‌اش در دنياي فوتبال هم که آن روزهاي نخست ناز مي‌کردند که با برنامه جايگزين 90 حرفي نمي‌زنند و کارشناسي‌اي نمي‌کنند، رفته‌رفته از حرف‌شان برگشتند و فقط گه‌گاهي با گفتن اين جمله که «دل‌مان براي عادل تنگ شده و جايش خالي است» از او دلجويي کردند. عادل که پي برده بود ديگر نبايد اميدي به بازگشت به شبکه سه سيما داشته باشد، مسير ديگري را محک زد. شايد فقط به اين خاطر تا پي ببرد استقبال از او در فضاي جديد چه شکلي است. او به بهانه بازي رئال‌مادريد و بارسلونا در ال‌کلاسيکو، برنامه‌اي اينترنتي به نام «کلاسيکو» ساخت تا خط‌ونشان تازه‌اي براي آنهايي که فکر مي‌کردند عادل فردوسي‌پور فراموش‌شدني است، بکشد. با استقبال از آن برنامه، جرقه کاري جديد در ذهن عادل زده شد. نااميدي از صداوسيما همان‌طور که عنوان شد، عادل حالا مي‌داند دست‌کم «به‌زودي» تصوير يا صداي گزارشگري فوتبالش در صداوسيما جايي ندارد. علاوه بر لغو برنامه پرمخاطب «نود»، سايت 90 هم که زيرمجموعه همان برنامه بود و با هدايت و حمايت عادل فردوسي‌پور پيش مي‌رفت، از ابتداي همين سال از او و تيمش گرفته شد؛ «بستن شمشير از رو» براي مردي که سال‌هاي زيادي برنامه‌اش به‌عنوان پرمخاطب‌ترين برنامه تلويزيون معرفي مي‌شد. علاوه بر اينها و با وجود سردادن شعارهايي از سوي مسئولان سيما که عادل خودش گزارش نمي‌کند؛ وگرنه محدوديتي برايش ايجاد نشده، نه‌تنها اجازه گزارش بازي به عادل فردوسي‌پور داده نشده؛ بلکه پخش تصويرش هم قدغن است. او حتي در برنامه فوتبال خارجي‌اي که براي شبکه ورزش ساخته، نمي‌تواند جلوي دوربين بيايد. شايد اگر فرصتي دست دهد، همان «نريشن»‌گويي هم از عادل در سيما گرفته مي‌شود تا به‌خوبي تکليف مديران جديد که اجراکننده تفکري بالاتر هستند(!) با اين مجري قديمي مشخص شود. در چنين فضايي، کسي که خودش را تا همين چند وقت پيش «فرزند صداوسيما» خطاب کرده بود، به نقطه نااميدي رسيده و حالا قرار است با برنامه‌اي جديد بر بستر VOD از پخش خانگي بازگشتي خبرسازتر از قبل داشته باشد. برنامه‌اي شبيه به «90» کارهايي که عادل فردوسي‌پور بعد از جدايي‌اش از شبکه سه سيما انجام داده، بيشتر در حوزه فوتبال خارجي بوده. او در شبکه ورزش کاري به اتفاقات فوتبال ايران ندارد و تنها برنامه اينترنتي‌اي هم که روي خروجي اينترنت گذاشت، به بررسي يک ديدار سنتي خارجي بين رئال‌‌مادريد و بارسلونا اختصاص داده شده بود. حالا او قصد دارد برنامه جديدي را که مي‌سازد، به فوتبال ايران اختصاص دهد؛ چيزي شبيه به همان کاري که در برنامه محبوبش در شبکه سه سيما مي‌کرد. به عبارت ساده‌تر، عادل فردوسي‌پور قصد دارد شبيه‌ترين برنامه به 90 را بر بستر اينترنت به دست مخاطبان برساند. البته پرواضح است که نمي‌تواند اسم برنامه جديدش را «90» بگذارد؛ چون اين اسم متعلق به شبکه سوم سيما است و کسي نمي‌تواند خارج از صداوسيما از آن استفاده کند؛ هرچند با کاري که عادل فردوسي‌پور در اين دو دهه با برنامه يادشده کرده، بعيد است کسي در داخل صداوسيما هم بتواند ديگر با اسم اين برنامه کاري کند! زمان پخش ايده عادل فردوسي‌پور شکل گرفته. او تصميمش را گرفته تا در حوزه فوتبال داخلي برنامه‌سازي کند؛ ولي درست مثل بقيه مواردي که کرونا يک علامت سؤال بزرگ جلوي‌شان قرار داده، برنامه جديد عادل فردوسي‌پور هم از اين قاعده مستثنا نيست. قرار اوليه او اتمام ليگ جاري و شروع فصل جديد فوتبال است. در واقع او قرار است از ابتداي فصل جديد فوتبال ايران برنامه‌اش را استارت بزند و به‌ صورت هفتگي، به همان سياق برنامه قديمي‌اش در سيما پيش برده و پخش کند. مشکل اما اينجا است که با شيوع ويروس کرونا کسي نمي‌داند دقيقا ليگ جاري چه زماني تمام و ليگ جديد چه زماني از سر گرفته مي‌شود. عادل موفق مي‌شود؟ بي‌انصافي است که اسم عادل فردوسي‌پور و موفقيت‌هايش عنوان شود؛ ولي نقش تلويزيون در اين ميان ديده نشود. عادل اگر محبوبيت و شهرتي به دست آورده، بخش زيادي از آنها را مديون همين تلويزيون است. البته خصوصيت‌هاي منحصربه‌فردش هم در اين زمينه دخيل بوده‌اند؛ چراکه کم نيستند مجرياني که سال‌ها در تلويزيون برنامه داشته‌اند؛ ولي مثل عادل محبوب نشده‌اند. مجري‌اي که تلاش مي‌کرد عدالت و بي‌طرفي را همواره در برنامه‌هايش اجرا کند تا حدود زيادي رسالتش را انجام داد؛ هرچند منتقدانش هم اغلب او را به بي‌عدالتي و جانب‌داري متهم کردند. حالا که قرار است برنامه عادل فردوسي‌پور از جايي غير از شبکه سوم سيما پخش شود، آيا مي‌توان با قاطعيت گفت موفق مي‌شود؟ بر کسي پوشيده نيست که ساختن برنامه بر بستر VOD در ايران اتفاقي نوپا است و گستردگي و نفوذ صداوسيما را ندارد. پس اگر به همين بخش به‌تنهايي اکتفا شود، عادل به اين راحتي‌ها نمي‌تواند به منزل همه ايراني‌هايي که فوتبال را دوست دارند، نفوذ کند. با‌اين‌حال براي او مزيت‌هايي هم وجود دارد که مي‌تواند به موفقيتش در اين عرصه کمک کند. شايد پررنگ‌ترين آن نداشتن رقيب است. شبکه سه با جايگزيني برنامه فوتبال برتر سعي کرد جاي نود را پر کند؛ ولي ناپختگي عوامل اين برنامه، از اجرا گرفته تا توليد، نشان داده آنها هنوز مسير زيادي براي رسيدن به جايگاه نود در پيش دارند. مورد بعدي را مي‌شود در همان تک‌ برنامه کلاسيکوي عادل ديد؛ جايي که با وجود خارجي‌بودن محتوا، تا مدت‌ها در صدر برنامه‌هاي پربازديد بود. اين به آن معني است که اسم عادل، هنوز هم مخاطبان زيادي را به همراه دارد. نکته‌اي که شايد از دو مورد قبلي مهم‌تر باشد، «محبوبيت» عادل است. او با ستاره‌هاي بزرگ فوتبال ايران رفاقت دارد و تنها کسي است که مي‌تواند علي دايي را به برنامه‌اش بکشاند و با علي کريمي ساعت‌ها فوتبال بازي کند! پس پر‌واضح است که براي ساختن برنامه‌هاي با‌کيفيت دست‌کم با حضور چهره‌هاي فوق محبوب، برتري چشمگيري در مقايسه با تلويزيون دارد. به همه اين نکات بايد سابقه و تجربه چند‌دهه‌اي عادل فردوسي‌پور و البته شناخت ذائقه مخاطب هم اضافه شود. شايد عادل در کوتاه‌مدت نتواند برنامه‌اش را به پربيننده‌ترين برنامه روز تبديل کند؛ ولي قطعا سرعت خيره‌کننده‌اي در اين زمينه خواهد داشت. صداوسيما مي‌گذارد؟ اين موضوع مهمي است؛ صداوسيما مدت‌هاست نگران کم‌رنگ‌شدن جايگاهش نزد مخاطبان ايراني است. بسياري، همين حالا شبکه‌هاي اينترنتي داخلي را بر برنامه‌هاي صداوسيما ترجيح مي‌دهند. البته مسئولان اين نهاد هم بي‌کار ننشسته‌اند و در پي نهايي‌کردن دستوري هستند که شبکه‌هاي خانگي هم بايد از صداوسيما مجوز بگيرند. تصور کنيد برنامه جديد عادل فردوسي‌پور نياز به گرفتن مجوز از صداوسيما داشته باشد! مي‌شود حدس زد که چه سنگ‌هايي در اين مسير ريخته خواهد شد. البته شايعه‌اي قديمي هم هنوز پابرجاست: اينکه دستور داده شده تصوير عادل حتي از شبکه‌هاي اينترنتي داخلي هم که قرار است توليد و اجرا داشته باشند، پخش نشود! شايعه‌اي که در همان برنامه کلاسيکو هم رنگ واقعيت به خود گرفت و خبري از عادل در جلوي دوربين نبود! تصور اينکه عادل بخواهد «90» جديدي بسازد؛ ولي خودش حق اجرا نداشته باشد، تصور خوش‌رنگي نخواهد بود.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar